lEESTAFEL.

1. D. WOUTERS. NEERLANDIA. LETTERKUNDIG LEERBOEK VOOR GYMNASIA, H. B. S.-, KWEEK-EN NoRMAALscHOLEN. Uitgegeven door de N. V-• Erven P. NOORDHOFF'S Boekhandel en Uitgeyerszaak. Oude Boteringestraat 12, Groningen.

Dit dit werk NEERLANDIA ontvingen wij twee keurig gebonden deelen van de HISTORISCHE LECTUUR en als, Slotbundel, een niet minder keurig gebonden deel: LITTERATUUROVERZICHT, WOORDKUNST KN POËTICA MET BLOEMLEZING.

* Eerst over de twee deelen: HISTORISCHE LEC­ TUUR uit NEERLANDIA, wier ondertitel is: HISTO­ RIËN ONZER LANDEN BIJ. DE ZEE en waarbij IsiNGS, tusschen den tekst, een aantal fraaie

In zijn INLEIDING schrijft de heer WOUTERS, dat zijn doel met dit werk is nationalitcitsbesef en vaderlandsliefde bij de lezers te vorderen, door liefde bij hen te wekken voor onze volkshistorie. ïDat«, zoo zegt hij, sde groote massa van ons volk — ook het meer ontwikkelde deel — zijn hisforie niet lief heeft, ligt voor een groot deel aan de verkeerde methodes en de examens.« In die methoden waardoor in beknopten vorm en dorren stijl, een overvloed van feiten, namen data en beschouwingen worden bijgebracht, doch waarbij dan shet hoofd tamelijk vol, het hart ledig blijftt, wil hij alvast beproeven met zijn boek wat verandering te brengen. En dat niet zoozeer om de, bij die methoden gebruikte, leerboeken te verdrijven, dan wel om waar deze leerboeken missen de kleur van het dramatisch gebeuren, of den lach van het comisch bedrijf, dat in grootere werken en aparte studies gestalte geeft aan al dat schimmig gedoe uit het 'l verre verleden, de leemte dezer leesboeken aan te vullen.

Daartoe geeft WOUTERS dan in dit zijn boek : HISTORIËN ONZER LAGE LANDEN BIJ DE ZEE een BLOEMLEZING uit die »grootere werken en aparte studiesc. Uit grootere werken en aparte studies van auteurs, wier namen ik hier niet alle kan noemen, maar ik toch niet onvermeld wil laten de namen van CATS, BILDERDIJK, GROEN VAN PRINSTERER, DA COSTA, DR. A. KUYPER, DR.

L. H. WAGENAAR, DR. J. V. D. VALK, JOHANNA BRCEVOORT, MR. A. VERKOUTEREN, H. .H. BARGER.

Tot mijn verwondering mis ik daaronder echter den naam van onzen DR. JOH. C. BEEEN, uit wiens grootere en kleinere monographieën voor deze BLOEMLEZING zeker ook wel iets te garen ware geweest.

Van de twéé deelen, die een doorloopend geheel vormen, begint hec EERSTE met een stuk uit DB. J. J. DOESBURG'S vertaling van DE BELLO GALLICO, onder den titel CAESAR OVER DE GERMAMËN en eindigt met een stuk uit PROP.

DR. G. KALFF'S: VAN ZEEVARENDE LUYDEN EN ZEI-POËTEN, onder den titel: OP DEN ZEEROOVEE KLAAS COMPAEN 1587-NA 1655. Het tweede deel opent met DE STATEN-BIJBEL uit H. H.

BAEGEB'S ONS KtRKBOEK en sluit met Da Costa's: iZij zullen het niet hebben'.

De teekeningen van ISINGS zijn, blijkens de AANTEEKENINGEN BIJ DE PLATEN, die hij Zelf aan het einde van ieder - deel geeft, na een gezette voorstudie van historische gegevens bedacht en, zooals wij dat van hem gewoon zijn, artistiek uitgevoerd.

De heer WOUTERS wil met dit zijn boek, met deze BLOEMLEZING, tegemoet komen aan den wensch van velen: iets te hebben, dat de jongelui in zijn geheel kunnen lezen, dat naast de »fijnigheden« van oorzaak en gevolg uit de leerboeken, ook geeft het ernsdge, het leuke het typisch gedocumenteeerde.n Mij dunkt, dat in de HiSTORiëN ONZER LAGE LANDEN BIJ DE ZEE, dit zijn willen ook tot uitvoering is gekomen.

En nu nog, wat ik met niet" minder sympathie voor WOUTERS publicatie doe, over NEER-LANDIA'S slotbundel.

Met dit boek van niet minder dan 764 bladzijden zijn wij op het gebied der belletrie.

Het opent met een 8 pagina's VOORAF van WOUTERS.

Ook hier neemt hij tegenover het, met het oog op de examens gegeven onderwijs in onze litteratuur, geen blad voor zijn mond.

»Er wordt, " zoo schrijft hij, > bij zulk onderwijs veel wetenswaardig te voorschijn gebracht, maar het is los van de schoonheid, die bij litteratuur toch hoofdzaak moet zijn."

En met allen eerbied voor het paraphraseeren, ontleden, synoniem-uitleggen, spreekwoorden-verklaren en de burgerlijkenstand-wetenschap op het stuk onzer dichters, acht hij Eet naar voren brengen van het esthetische bij de literatuurstudie toch eersten eisch.

Daarom dit boek.

Dit boek, hetwelk in het VOORAF ook een breede lijst van werken geeft, die bij .de studie onzer taal en letteren zijn te raadplegen en zooals de hierboven afgeschreven titel aanwijst, drieledig is.

Eerst vindt men er een en ander over Litteratuur in het algemeen en een OVERZICHT VAN ONZE LITTERATUUR-GESCHIEDENIS.

Wat het eerste betreft, herinnert hier WOU­ TERS aan het woord van PROF. DB. JAN TE WINKEL, dat voor den beoefenaar der litteratuur.

Geschiedenis, dit bij uitstek historisch vak, de wisselende aesthetische toestanden en de daarvan getuige? ide kunstwerken in hun wording en te voorschijn tredi? ig de hoofdzaak zijn, " en hij schrijft dan een hartig woord over een dit esihetisch-clement-missend-onderwijs.

Volgt, onder een elftal opschriften, een summierlijk, maar duidelijk OVERZICHT van onze litteratuur en wel van: Oud-nedcrlandsche en Middel-nederlandsche Letteren, van Renaissance en Hervorming; s De Gouden Eeuw« en van Achteruitgang en Verfransching ; van Revolutie en Vernieuwing, van den Gids-tijd en De Jongste Letteren tot heden, terwijl onder de drie laatste opschriften achtereenvolgens van: Vlaanderen, Zuid-Afrika en Heden en Toekomst wordt gehandeld.

Èen tweede rubriek p. 95—149 bevat, onder het opschrift WOORDKUNST, een drietal lezenswaardige opstellen over: INZICHT. PLASTIEK en TECHNIEK.

Eindelijk, als hoofdschotel, op p. 149—756, de BLOEMLEZING, waarin de heer WOUTERS uit ieder der zoo straks genoemde 8 perioden onzer letterkunde en ook uit die van Vlaanderen en Z-uid-Afrika, met gelukkigen greep zoo prozaals poeziëstukken gaarde.

Het boek is door ISINGS verlucht met tal van Facsimiles in kleur en met Reproductiën van titels en portretten.

Deze Slotbundel der Serie NEERLANDlA-boïken van WouTEES wil mij voorkomen bewondering en liefde te kunnen verwekken van onzen taaien letterschat en daardoor ook ons nationaliteitsgevoel en vaderlandsliefde te kunnen sterken.

Met den wensch van den hee.r WOUTERS, dat dit werk in de hoogste klassen van Kweek-en Normaalscholen, en op Christelijke Gymnasia en H. B. S. den leerlingen in handen zal worden gegeven, kan ik mij dan ook ten volle vereenigen. Dan, ik kan mij ook nog anderen onder ons christelijke puWiek denken, voor wie de lezing van dit werkje mij lang niet ongev/enscht toeschijnt.

2. TER HERDENKING DER HERVORMING 1517— 1917. J. H. Kok, 1917. Kampen. "

Onder dezen hoofdtitel zijn thans de twee akademische redevoeringen in druk verschenen, welke, door de professoren H. BAVINCK en H.

H. KUYPER, op den Hervormingsdag, in de publieke zitting van den Senaat der VRIJE UNI­ VERSITEIT zijn uitgesproken. Niet weinigen onder het talrijk gehoor, dat toen onder de machtige bekoring van dat gesproken woord was zullen, - nu het in druk is vastgelegd, het nog eens willen lezen en overdenken. Maar ook wie het voorrecht niet hebben gehad op 31 October j.l. in het iGebouw van den Werkenden Stand* tegenwoordig te zijn; kunnen nu van DK. BAVINCK'S DE HERVORMING EN ONS NATIONALE LEVEN en van DE. H. H. KUYPER'S DE BETEEKENIS DEE REFORMATIE VOOR DE KERK, nog genieten.

Deze twee magistrale stukken, zoo dat van den Dogmaticus als dat van den Kerkhistoricus onzer Hoogeschool, hebben een blijvende waarde.

3. STEMMEN DES TIJDS. Uitgegeven door G.

J. A. Ruys te Utrecht. Met het November Nr. opende dit Maandschrift voor CHRISTENDOM EN CULTUUR op waardige wijze zijn zevenden jaargang.

Het Nr. begint met een artikel over den wereldkrijg, onder het opschrift: SLUIT DE GELSDEREN ! van niemand minder dan den oud-Minister COLIJN. Mej. L. E. geeft er een novelle.

DR. BAVINCK, die zich door zijn jongste pubiïcaties ook specialist op het gebied der paedagogiek toont, schrijft er over KLASSIEKE OPLEIDING.

DR. DE MOOR over SIGFRID KARY-ELERT, den compoiiist van orgelmuziek, en een andere predikant literator, J. JAC. THMSON levert een studie over den .franschen auteur JEAN CHEISTOPHE.

Aan het slot de Leestafel.

4. VAN SCHEÜRKALENDERS VOOR 1918.

Bij die welke wij reeds ontvingen zijn er nog. vier bijgekomen.

De Firma F. P. D. HUY te Middelburg zond den Kalender met Premie-boek van het GEREF.

TRACTAATGENOOTSCHAP SFILIPPUS.C En Kalender èn Premieboek staan in het teeken van de groote Nationale Synode van Dordrecht, van 13 November 1618 tot 29 Mei" 1619 gehouden.

Bij den kalender komt dit al terstond uit met het van teekening en kleur bijzonder gelukkig schild. Bovenaan een fraaie beelding van de gedachte, die in het Schriftwoord : Ps. 119:105 ligt, en als antithese met de ARMINIARIJ' aan weerskanten van die beelding: feze 2 : 8 en 9: et ^Sola Gratia^ en »het geloot een GAVE.J Aati weerskanten van het Blok, wederom de Antithese: Calvinisme en Remonstrantismes in de beelding van de Schriftgedachte Luc. 8:11 eenerzijds en anderzijds Math. 13 : 25b« : »het onliruid zaaien onder de tarwe.* Het Binnenwerk: oed gekozen teksten met duidelijke en opbouwende toelichting. Dan, ook bij het Premie-boek komt dat in-het-teeken-van-Dordt-staan uit. De titel is: B DORTSCHE SYNODE VAN 1618—1619 en het bevat Bijdragen over dit onderwerp van PROF. BOUWMAN, DS. LAND­ WEER, DE. KAAJAN en Ds. RULLMAN. Een viertal specialisten op het gebied der Kerkgeschiedenis - met den Kerkhistoricus onzer Theologische School voorop.

De Firma OOSTERBAAN EN LE CoiNTKE-te GOES komt ook ditmaal weer uit met haar twee Scheurkalenderï: DE OLIJFTAK ONZE KLEINE VERTROOSTEB en WANT HIJ IS ONZE VEEDE. Het Schild van den een: Een bruisende zee met op een rotssteen de jEzus-naam, spreekt u toe en passend zijn daarbij de Schriftwoorden 1 Cor.

X : 4 en Pi. 62 : 3 — dat 42 : 3 is een drukfoutje — van Steeni ots en Rotssteen. Het bloemenschild van den ander is wel eenvoudiger, maar doet toch vriendelijk aan. Het BINNENWEEK, van beide Kalenders hetzelfde, is, zoo wat tekstkeuze, als verklaring en achterzijde der blaadjes betreft, met zorg bewerkt.

De vierde ors toegezonden is de GÉÏLLUS-TREEEDE CHEISIELIJKE SCHEUEKALENDEE van J. H. VOORHOEVE, DEN HAAG. Sierlijk Schild met de af beelding van den > BARMHARTIGEN SAMA­ RITAAN.* Blaadjes met aan den voorkant tekst, zonder toelichting, nu en dan een versje en aan den achterkant lezenswaardig mengelwerk.

usschen de blaadjes mooi geteekende plaatjes an Bijbelsche onderwerpen. Als Premie het reffend schoone boekje DB PASTORIE VAN GEAUW-EEK, door P. N. MADSEN. G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen