Ieestafel.

JOHANNA BREEVOORT. D E VROUW VRIJGEMAAKT DOOR DEN ZOON DES MENSCHEN. J. H. Kok. 1918. — Kampen. 'nBoek vaa deze Schrijfster wekt altijd mijn belangstelling, en al is het ook, dat ik meer interesse heb voor haar prestaties op het gebied der »fraaie-letteren« waarmee zij ons eertijds verblijdde, dan voor die waarmee zij dat der »nuttige« in den laatsten tijd verzorgt, toch zijn haar boeken ook in dit literatuurgenre mij niet onverschillig. Want mèt Ds. ZIJLSTRA van DELFSHAVEN, die bij dit hiar boek EEN WOORD VOORAF gaf, ben ik het goed eens wanneer hij daarin schrijft, dat zij is' »begiftigd met een diep en fijnvoelend hart, met een scherpcritischen blik op menschen en toestanden, met een onmiskenbaar talent van zeggen en uitbeelden*. En véxL wat iemand met zülk 'n psychische dispositie schrijft of zegt neem ik gaarne notitie, ook als zoo iemand is 'n vrouw.

Daar komt nog iets bij.

Onder de vele sbew'egingen», die ons tegenwoordig verontrusten, behoort ook al de » vrouwenbeweging* en JOHANNA BREEVOORT, die in dit boek over deze in dubbel opzicht igeweldige* beweging doceert^ is 'n getrouwde vrouw.

En, wijl nu bij de »vrouwenbewegingj ook, en wel als een zeer voornaam element, het huwelijk te pas komt en ge daar alleen over spreken en schrijven kunt als ge 'r proefondervindelijke kennis aan hebt, — ik denk hier aan dat geschrijf van KANT, den Hagestolz over dit onderwerp, tegenover hetgeen de gelukkig getrouwde FICHTE er van schrijft —, hoor en lees ik veel liever 'n gehuwde, dan 'n ongehuwde vrouw over de vrouwenbeweging. Niet anders, dan wanneer ik mijn kennis omtrent de Zending wil verhelderen en verrijken, of dit wil doen met mijn kennis omtrent schoolopvoeding, ik in het eerste geval, de voorkeur geef aan het luisteren naar 'n zendeling boven het luisteren naar 'n gewonen dominee, en in het tweede geval liever 'n schoolmeester hoor dan een nog-zoogeleerden astronoom.

Bovendien loopt men met het praten en schrijven van een getrouwde vrouw over de vrouwenbeweging altijd veel minder kans, dat er bij haar de schoen zit die wringt.

Nu ligt in de wondere verbijzondering van man en vrouw, toen God den mensch naar Zijn beeld schiep, de-scheppingsordinantie van het monogame huwelijk, en al weet ik wel, dat het »weest vruchtbaar en vermenigvuldigt en vervult de aarde", een zegen over de menschheid en niet een gebod tot ieder mensch is, "toch dunkt mij nog altijd, dat de vrouw in dematerniteit of het moederschap van het monogame huwelijk haar bestemming vervult.

Maar grif moet toegegeven, dat hoe weldadig de vrouw, als hulpe tegenover höar man, met 'n kind op haar schoot ook aandoet, ieder vrouw, welke deze weldadige aandoening niet wekt, niet daarom reeds een roinderwaardige onder haar zusteren zou zijn.

In de eerste plaats toch is er, ook onder vrouwen, zoo iets van het sdonum continentiae* of de »gave der ontliouding«, maar ook is er nu eenmaal het beklemmend feit, dat er meer vrouwen dan mannen zijn. Want wel zeggen menschen, die het weten kunnen, dat er meer jongens dan meisjes geboren worden, maar ook, dat in de prille jeugd de kindersterfte onder de jongens grooter is > dan onder de meisjes. Zoo is er dan een Overschot van vrouwen, en dit zal in de naaste toekomst, tengevolge van de massale raannensterfte in den tegenwoordigen wereldkrijg, nog worden vergroot.

Men staat nu eenmaal in de gekerstende maatschappij voor het narvrante feit, dat tal van, in alle opzichten, normale vrouwen in wier onderbewustzijn de natuurdrang naar de materniteit en in wier bewustzijn het sterk willen is 'n man gelukkig te maken, als mooie, lieve bloemen, die geen levensbodem naar haar aard konden krijgen, verbloeien. Tenzij ze, begaafd met kunsttalent, sterk medegevoel, of dito spierkracht, als artiesten, verpleegsters ook van eigen verwanten en onderwijzeressen, of, gelijk onder de vrouwen uit de volksklasse, als arbeidsters en dienstboden, — in de resignatie, die ten slotte de aanpassing brengt, vergoeding vinden. En, wanneer ze christenen zijn, met dit haar werken op het gebied der ideële, philanthropische of materieele cultuur, in het God-daar-indienen hun zaligheid.

Maar dit stenzij* is nu eenmaal niet aller.

En de «vrouwenbeweging* is daarom dan ook niet maar 'n maakwerk.

In heel de beschaafde wereld spontaan ontstaan, «wordt ze«, zooals Ds. ZIJLSTBA schrijft, »ook in ons vaderland met groote energie en ongeëvenaard (? ) talent gepropageerd«.

Wanneer hij echter van die moderne vrouwenbeweging spreekt als van eene, »die ijvert voor de politieke en economische gelijkstelling der man met de vrouw*, dan lijkt me dat wel heel treffend op die «eenzijdige feministische beweging* waarvan hij zich »een principieel tegenstander* verklaart.

En ik mèt hem.

In de erkenning van de «digniteit van de vrouw* wil ik voor niemand onder doen, maar de. «gelijkstelling* is mij, reeds in het algemeen, op grond van de zoo lichamelijke als zielige verschillen in het naturel van man en vrouw, van wege haar pijnigende natuurverkrachting erger afschuwwekkend dan mij is het mishandelen van paarden door opzetteugels, van honden door ooren-en staartbesnoeiïngen.

Beetje ouderwets ? . . . . .

Kan wel; maar dan als de Schrift, die voor mij, kind van dézen tijd, haar voor alle.tijden blijvende autoriteit heeft, met haar, voor «de moderne eenzijdige feministische beweging*, zoo fnuikende uitspraak omtrent de vrouw als, in vergeUjking tot den man, «het zwakste vat«.

Zeker, de in zich spontaan opkomende vrouwenbeweging is, onder onchristelijke invloeden tot deze eenzijdige feministische beweging, met haar nasleep van op-den-duur vervelende blauwkouserij en onverkwikkelijke suffragettes, vergroeid en dreigt al meer te vergroeien.

Maar moeten wij, christenen dan, wat vergroeit zoo maar tóten groeien? Is hier niet veel meer snoeien, stutten en leiden ónze phcht?

Blijkt de ware kijk dien de Schrift op de vrouw als «het zwakste vat* geeft, ook niet hieruit, dat ze, naar de ervaring van bevoegden, noch op wetenschappelijk gebied en, naar de praktijk van den nu, onder de oorlog-voerende volkeren, gedwongen vrouwenarbeid doet uitkomen , noch in de meeste takken der^ materieele cultuur, met den man is gelijk te stellen, 'n Treffend staaltje van het laatste toonden ons nog dezer dagen de kranten, die schreven over het vrouwenwerk in het tramverkeer te BERLIJN en in Duitsche ammunitiefabrieken.

Maar ik zeg het met smarte, de door mij zoo hooggewaardeerde JOHANNA BREEVOORT trekt met dit haar jongste boek naar die „eenzijdig femenistische beweging* wat heel sterk heen.

Ook de titel is mij, hoe christelijk klinkend, niet onbedenkelijk.

Afgezien nog van het voor ons zonderling verschil maken tusschen CHRISTUS en ZOON DES MENSCHEN o.m. in de, voor wat ze bedoelt, min gelukkige uitdrukking op p. 52: «Is Christus dus Heer van zijn tijd, de Zoon des menschen blijft niettemin Kind van zijn tijd*, past de titel niet op het boek. Want ongetwijfeld heeft CHRISTUS de vrouw, die in Hem geloofde, vrijgemaakt en doet Hij dat de vrouw, die in Hem gelooft nog, maar dan toch vooral en allereerst naar wat PAULUS ook bij haar noemt den «in wendigen mensch* en waarbij te denken is aan wat onder on» «de christelijke vrijheid* heet. Doch de «vrijmaking* der vrouw, waarvoor de «moderne vrouwenbeweging* opkomt, is, al hebben naast on-christelijke ook christelijke factoren daartoe meegewerkt, toch iets anders. En dat «andere*, begon al, lang vóór nog iemand aan de moderne vrouwenbeweging dacht toen, gelijk nog onder de natuurvolken, de slavernij opkwam en de slaven, inplaats van de vrouwen, ten behoeve van de heeren gingen werken.

Dunkt mij in de «vrouwenbeweging*, de «gelijkstelling der vrouw met den man*, op de bovengenoemde gronden, een vitium^ dat de christelijke vrouwenbeweging behoort te vermijden, met name, zij het dan ook ten deele, op economisch, en ook, wat het passief en actief kiesrecht betreft, op politiek gebied, om van dit laatste op kerkelijk gebied en de ook reeds te onzent hier en daar vertoonde absurditeit: «vrouwelijke predikant*, niet eens te spreken, wijl van dit «vermijden* in JOHANNA BREE-VOOKTS jongste boek eer het tegendeel te bemerken valt, heb ik er niet geringe bezwaren tegen. Toch zou ik het niet op den index willen zetten.

Ook met dit boek toont de rijk begaafde zich in haar. vaak treffende en rake opmerkingen over menschen en dingen en werpt zij, nu enkele theologische verschrijvingen, die men bij haar gaarne overziet, daargelaten, ook meer dan eens, als 'n echte vrouw van daartoe «singuliere gaven*, verrassend licht over sommige Schriftplaatsen. En zulk licht werpt zij ook over de historie der vrouwenbeweging die zij, in het zestal hoofdstukken waarin ze haar werk verdeelde, op niet onverdienstelijke wijze beschrijft. Ze zijn betiteld met: I. De vrouwenwereld voor Christus, waarin zij echter eerst met «het oude Griekenland" begint: II. In den aanvang der nieuwe bedeeling ; III. In de opkomst der Kerk; IV. In de Middeleeuwen; V. De eeuw der Hervorming en VI. In het nieuwe tijdperk.

En, kan ik bij dit alles nog zeggen, dat in DE VROUW VRIJGEMAAKT DOOB DEN ZOON DES MENSCHEN zich ook^, en dat Dog onverzwakt, toont de boven vele christelijke Schrijfsters uitmuntende stiliste, dan is het te verstaan, dat ik dit boek aan onze vrouwen, die zonder in «de feministische beweging* te zijn geraakt, voor de «vrouwenbeweging* voelen, ter lezing aanbeveel.

Maar, ook menig man kan het deugd doen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen