De verhouding tusschen het recht, den staat en de overheid - pagina 9
Rede bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleeraar aan de Vrije Universiteit van Amsterdam
11 Deze justitia heet echter voor den jurist onverschillig, r), Daarmede heeft hij niets te maken. Toch licht de schrij ver op eene andere plaats 2) een tip van den sluier op om te doen zien wat de verborgen drijfveer van den staat zijn moet. Dezelfde aequitas of justitia, die zich als onverschillig voor den jurist aan zijn oog onttrok, treedt onder een anderen naam weer te voorschijn. De norm voor „de wetgevende macht, de geefster van rechtsre gelen bij uitnemendheid", is bij de vaststelling van wet ten enkel en alleen de »utilitas publica." Slechts met deze heeft zij te rade te gaan en de utilitas privata ter zijde te laten. Deze laatste is geheel onderworpen aan het algemeen belang en om haar bekommeren zich geen natuurrecht, geen ordinantiën Gods, geen aequitas of justitia! De regelen door billijkheid en rechtvaardigheid voorgeschreven binden den Staat niet langer, als deze met de utilitas privata in aanraking komt. Mocht de wetgever eenmaal tot het in zicht komen dat de bijzondere eigendom strijdig is met het algemeen belang, dan, zoo zegt Mr. Loeff, en velen stemmen dit toe, zou hij niet alleen het recht hebben, maar zou ook de zedelijke verplichting op hem rusten dien op te heffen 3). Want daar »júist in dat algemeen
l)
L z. p .
2) b l . 1 8 .
3 ) W i e zich met deze b e w i j s v o e r i n g niet k a n v e r e e n i g e n n a a r d e o n t e i g e n i n g ten van
den
eigendom
a l g e m e e n e n nutte,
slechts
een
tusschen
quantitatief,
niet
wordt verwezen
w e l k e en d e een
qualitatief
opheffing verschil
bestaat. D a t het
omgekeerde
w a a r is blijkt juist
uit d e v e r p l i c h t e s c h a d e l o o s s t e l
l i n g , w e l k e r t o e k e n n i n g in lijnrechten strijd is m e t d e t h e o r i e ten
door
den
staat
algemeenen
nutte
stelling
d e staat
om
dat
bestaande
geschonken
berust het
en g e n o m e n w o r d e n .
d a n o o k niet o p de d o o r M r . recht s c h e p t , m a a r o p de
dat d e r e c h
D e o n t e i g e n i n g ten LoefiF a a n g e n o m e n
r o e p i n g v a n den
staat
g e s c h i l l e n te b e s l e c h t e n , en, w a a r t w e e b e l a n g e n m e t e l k a n
der in b o t s i n g k o m e n , te b e s l i s s e n w e l k v a n d i e t w e e v o o r het a n d e r e m o e t wijken.
C f u i t v o e r i g e r J h r . M r . A . F . d e S a v o r n i n L o h m a n . G e z a g en
heid, b e p a a l d e l i j k b l . 2 0 9 . v . v.
Vrij
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van maandag 3 november 1890
Inaugurele redes | 46 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van maandag 3 november 1890
Inaugurele redes | 46 Pagina's