Zonde en recht - pagina 89

83. Slechts dit is waar, dat de regel, die zich in onzen geest gevormd heeft, nu blijkt een regel te zijn met uitzonderingen. ^Maar indien zij niet is reactie tegen ongehoorzaamheid aan het recht, tegen onrecht, wat is de rechtspraak dan wel? Zij is de daad, die aan een ieder duidelijk maakt, hoe gevaarlijk het is van den regel af te wijken, hoe slecht dergelijke afwijkingen geduld worden." 81) Die Vernunft im Recht, blz. 80. 82 Rechtsgeleerd Magazijn, 8^'^ jaarg. (1889), blz. 494. 83) Introduction a l'étude du droit, blz. 39. 8*) Roellner neemt met blijkbare ingenomenheid gedeelten over uit den Essai sur les formes de gouvernement et sur les devoirs des souverains van Frederik den Groote, blz. 510 en volgg., waaronder ook dit: »les citoyens n'ont accordé la pre'e'minence a un de leurs sembables qu'en faveur des services, qu'ils attendaient de l u i , . . . . " 85) Dit boek, naar ik meen, slechts in 50 exemplaren gedrukt, heeft tot titel Natuur- Staats- en Volkenregt^ is van het jaar 1837, en was bestemd voor den toenmaligen Erfprins van Oranje, onzen lateren Koning Willem III en diens jongeren, in 1848 overleden, broeder Prins Alexander. Daarin wordt ook de stelling verdedigd, dat Staat en Oppermacht op verdrag rusten. Immers is de mensch van nature geheel vrij, en toch brengen Staat en Oppermacht mede, »dat de onderdaan menigwerf tegen zijnen wil tot eenigerhande daad verpligt moet worden," wat alzoo niet met recht kan geschieden dan door verdrag (t. a. p., blz. 124 en volgg.) Met het sluiten van de vereeniging, welke Staat wordt genoemd, »gaat als van zelf gepaard, dat men zich aan de leiding van dezen of genen onderwerpt, die zich, of met gemeen overleg, of uit eigene beweging, aan het hoofd stelt, waardoor dan, niet alleen eene vereeniging, maar tevens een bestuur ontstaat, 't welk bevoegd is, datgene voor te schrijven, wat ter bereiking van het gemeenschappelijke doel wordt vereischt. »Dit heeft bij allerlei soort van vereenigingen en maatschappijen plaats, doch vooral bij den Staat." (blz. 128) 8^) T. a. p., II, 1, qu. 95, a 1: «Melius est omnia ordinari lege, quam dimitttere iudicum arbitrio: et hoc propter tria. Primo quidem, quia facilius est invenire paucos sapientes, qui sufficiant ad rectas leges ponendas, quam multos, qui requirerentur ad recte iudicandum de singulis. Secundo, quia illi qui leges ponunt, ex multo tempore considerant quid lege ferendum sit: sed iudicia de singularibus factis hunt ex casibus subito exortis. Facilius autem ex multis consideratis potest homo videre quid rectum sit, quam solum ex aliquo uno facto. Tertio, quia legislatores iudicant in universali et de futuris: sed homines iudiciis praesidentes iudicant de praesentibus, ad quae afficiuntur amore vel odio, aut aliqua cupiditate: et sic eorum depravatur indicium. Quia ergo iustitia animata iudicis non invenitur in multis: et quia flexibilis est: ideo necessarium fuit in quibuscunque est possi-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen