Calvijns invloed op de reformatie in de Nederlanden voor zooveel die door hemzelven is uitgeoefend - pagina 29

23

aan Calvijn gezonden. En eene afdoende wederlegging liet zich toen ook niet wachten. Nog in 1562 kwam Calvijns „Response a un certain Holandois, lequel sous ombre de faire les Chrestiens tout spirituels, leur permet de polluer leur corps en toutes idolatries"; door hemzelven uitgegeven, en geadresseerd „aux fideles du Pays Bas" '4). Van de zes geschriften, die ik nu het laatst genoemd heb, is er met betrekking tot de boekjes tegen Pighius althans eenige aanwijzing, dat zij reeds ten tijde van Calvijn hier aanwezig waren '5). Maar ten aanzien van de andere is er te dien aanzien geen enkel bewijs. Toch kan er aan het feit wel niet worden getwijfeld. Vooral omdat de Nederlanders, op wie die boekjes betrekking hadden, onder hunne landgenooten zeer bekend waren, zoodat reeds de titels zelve, waarop hunne namen vermeld waren, hier belangstelling moesten wekken. Stellige berichten over de lectuur van dien ouden tijd zijn nu eenmaal zeldzaam. Daarom is hier ook te letten op gegevens, waaruit met genoegzame zekerheid iets kan worden afgeleid. Door het een wordt het ander dan aangevuld. En ten aanzien van Calvijn is dan wel de slotsom, dat reeds bij zijn leven een belangrijk deel van zijn schriftelijken arbeid hier bekend was. In een ruimen kring heeft hier door die schriften zijn invloed gewerkt.

III. Na het reeds gezegde kan nu wel niet vreemd schijnen, dat er van Calvijns werkzaamheid voor de Reformatie hier te lande ook nog in een derde opzicht kan gesproken worden. Hij heeft hier gewerkt, niet slechts door de vorming en leiding van een aantal leerlingen, en in het algemeen door zijne geschriften; maar de Nederlandsche Kerken hebben ook gedurig rechtstreeksche leiding van hem ontvangen. Hij is vaak geraadpleegd door onderscheidene kringen van Nederlandsche Gereformeerden, en heeft daarop dan een grooten invloed geoefend door de voor hen bestemde bijzondere adviezen. Reeds de kring, die het eerst in den vreemde zich volledig

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen