Calvijns invloed op de reformatie in de Nederlanden voor zooveel die door hemzelven is uitgeoefend - pagina 123

115 d e s k l'oeuvre de Crespin." Bij de behandeling van de opeenvolgende uitgaven van die beide werken komt dit dan nog telkens ter sprake. Echter zonder dat dit punt in bijzonderheden wordt uitgewerkt. Te dien aanzien kan, ook na den arbeid der Gentsche geleerden, nog met vrucht geraadpleegd worden een ook door hen telkens aangehaald opstel van Dr. C. Sepp, »De Geschiedenis der Martelaren door Adriaan Corn, van Haemstede" (Geschiedkundige Nasporingett^ 1878, Dl. II, blz. 9—136), waarvan zeker niet verouderd is, wat gezegd wordt (bepaaldelijk blz. 20—44) over de bronnen waaruit Crespin geput heeft, en over de verhouding waarin zijne berichten staan tot die van Van Haemstede. Eigenaardig, en kenmerkend voor de wel wat al te groote preciesheid van sommige Gereformeerden in het midden der 16^ eeuw, is de omstandigheid, die vermeld wordt in het a. w., blz. 109 vg., nl. dat er, toen Crespin's werk voor het eerst zou verschijnen, door sommigen bezwaar werd gemaakt tegen den door hem gekozen titel: sLe livre des saints martyrs", en dat zelfs de Geneefsche Overheid, bij haar verlof tot drukken, de voorwaarde stelde, dien titel te veranderen; blijkens het aangeteekende in de sRegistres du Conseil" op Donderdag 13 Aug. 1554: »Du livre de M. Crespin. Sus la relation du S"^ commys a fayre veoir Ie livre preste pour faire imprimer et que eest chose que se peult bien imprimer etc. Arreste quil se porra imprimer en corrigeant celuy mot Sainct et celuy de Martire et mectant aultre nom et aussi que Ion y doibge mectre des aultres qui ny sont pas encore." Aan die voorwaarde heeft Crespin toen voldaan; reeds bij de eerste uitgave, door weglating van het woord »Saints"; en daarna, in de ook nog in 1554 gevolgde vierde uitgave, door zoodanige verandering van den titel, dat ook het woord »Martyrs" daarin niet meer voorkwam. Maar reeds in 1556, in de negende uitgave, is het woord «Martyrs" op den titel weer toegelaten; en in de daarop volgende uitgaven is het nu eens gebruikt, en dan weer weggelaten. Bij de Latijnsche uitgaven had iets dergelijks kunnen vermeld zijn. Daarvan is de eerste uitgave van 1556, en de tweede, in haren eersten vorm, van 1660 (van welke beide uitgaven een exemplaar in het bezit is van schrijver dezes). En nu is de titel der eerste uitgave: »Acta Martyrum", enz.; hetgeen bij de tweede uitgave veranderd is in: »Actiones et Monimenta Martyrum", enz.; van welke verandering de reden aldus wordt opgegeven (aan het eind der »Admonitio", ter plaatse waar op den rand staat: »Cur Actionum titulo, inscripta sit haec historia"): »Erunt fortasse Critici, qui Inscriptionem aliam aliquam quam aut Actorum aut Actionum, desyderent (quam tarnen Inscriptionem, et in priore olim editione, et in hac posteriore sequuti sumus) quoniam nomen illud augustum, singulari quodam ac proprio quorumdam minimè malorum hominum praeiudicio solis Apostolis attributum, rerum publicè gestarum publicam et popularem memoriam potius, quam priuatae rei rationem aliquam contineat. Quibus Criticis vt aliquid darem, et interim instituti nostri rationem etiam habere videremur, Actiones libenter, quae quibusque vel rebus vel personis accommodari

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen