Calvijns invloed op de reformatie in de Nederlanden voor zooveel die door hemzelven is uitgeoefend - pagina 103

95 afwisseling, in zijn geheel tot vervolgstof te nemen (eene gewoonte, die de Gereformeerde Kerken in haren bloeitijd ook elders vaak volgden). En zoo bestemde hij in het voorjaar van 1555 zijne gewone weekbeurten (die bij afwisseling meer en minder waren, vaak op vier of vijf werkdagen, soms zelfs op alle zes) tot behandeling van het boek Deuteronomium. Daarover heeft hij toen achtereenvolgens gepreekt in twee honderd weekbeurten (van Woensdag 20 Maart "55 tot Woensdag 15 Juli '66); welke preeken, onder het uitspreken opgeschreven door den stenograaf dien de diakenen daarvoor hadden aangesteld, drie jaren na zijn dood zijn uitgegeven (naar die uitgave van 1567 herdrukt in Calv. Opp., Vol. 25, p. 605 vgg., Voll. 26, 27 en 28 geheel, en Vol. 29, p. 5—282). Daar nu boven iedere preek ook de datum staat, ziet men, dat op 25 Dec. '55 de behandeling gevorderd was tot Deut. 21 : 10—14. Over de aldaar aangegeven stof (voorschriften over de behandeling eener Heidensche vrouw, door een Israëliet in den oorlog gevangen genomen en voor zichzelven tot vrouwe begeerd of genomen) heeft Calvijn toen in die weekbeurt gepreekt, voortdurend aan zijn tekst zich stipt houdende, met uitnemend talent de onderscheidene in die verzen uitgesproken beginselen aanwijzende, en dien rijkdom van gedachten telkens zeer geleidelijk op zijn eigen tijd en op allerlei verhoudingen van het kerkelijk, burgerlijk, huiselijk en maatschappelijk leven toepassende; maar zonder dat in de geheele preek over een op dien dag vallend Kerstfeest ook maar taal of teeken te vinden is. De Kerstdagherinneringen waren voor den Zondag, die voorafging of volgde. De 26^'« December, die in dat jaar op een Woensdag viel, was blijkbaar een gewone werkdag. De geheele geschiedenis van die afschaffing der feestdagen is, naar aanleiding van dwaze geruchten, alsof men in Geneve den dag des Heeren had afgeschaft of op een anderen dag verplaatst, door Calvijn zelven kortelijk beschreven, vooral om te doen uitkomen dat degenen, die het elders afkeurden, zeer ten onrechte aan hem persoonlijk en uitsluitend toeschreven, wat toch niet op zijn voorstel of wensch, en zelfs buiten zijne voorkennis, te dier zake in Geneve besloten was. Hij gaf die mededeelingen in een brief aan den Berner predikant Haller van 2 Jan. '51, en nog iets uitvoeriger in een brief aan Bullinger van 23 April '51. Deze laatste brief heeft nog dit eigenaardige, dat hij, met weglating van de laatste alinea, die alleen voor Bullinger kon bestemd zijn, woordelijk en letterlijk gelijkluidend is met een brief, die gezegd wordt in Jan. '51 door Calvijn aan een ongenoemden predikant te Buren, onder Bern, geschreven te zijn. Intusschen, ook al is op zichzelf wel mogelijk, dat Calvijn een volkomen gelijkluidenden brief aan verschillende personen gezonden heeft, het is in dit geval toch zeer onwaarschijnlijk, vooral omdat hij voor den brief aan Haller, die geheel hetzelfde te berichten had en ook inhoudt, dan niet voortdurend andere bewoordingen zou gebruikt hebben. Veeleer zal zijn aan te nemen, dat de brief aan dien ongenoemden predikant, welke alleen uit Beza's uitgave van Calvijns brieven bekend is, terwijl de brief aan Bullinger

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen