Calvijns invloed op de reformatie in de Nederlanden voor zooveel die door hemzelven is uitgeoefend - pagina 143

135 thans wel verouderd, zoodat haar hoofdpersoon dus zijn biograaf eigenlijk nog wacht. Voor het eerste gedeelte van zijn leven, met name voor zijn verblijf in Geneve, zijne theologische studie aldaar, en zijne eerste werkzaamheid als predikant, is dan de eigenaardige moeielijkheid, dat dit doorgaans vrij onduidelijk wordt voorgesteld; ook doordat hij vaak verward wordt met naamgenooten, vooral met Claude Loiseleur, ook een leerling en vriend van Calvijn, en denkelijk ook een Nederlander van afkomst. Natuurlijk is van zulke verwarring geen sprake meer in den tijd dat hij, niet alleen als theoloog, als jurist, als prediker en als schrijver, maar ook als een der bekwaamste en meest vertrouwde raadslieden van Prins Willem I, op den gang van zaken hier te lande grooten invloed geoefend heeft. Maar ook bij dat belangrijkste deel van zijn leven is er voor zijn biograaf nog heel wat te onderzoeken en in orde te stellen. Voor het overige wordt door ieder erkend, dat Pierre Loiseleur een geestverwant van Calvijn was; zij het ook, dat andersdenkenden (b. V. Glasius en Van der Aa in hunne Biographische Woordenboeken) daar dan bijvoegen: »der Calvinistische rigting toegedaan, nogtans [sü] vreemd aan alle hevigheid" en »gematigd"; en dat zij hem voorstellen als een »Calvinisf', die terzelfder tijd min of meer »liberaal" was, in den geest van de latere »Arminianen". Daartegenover is b. v. opmerkelijk, dat de twee Waalsche Synoden, die het meeste gedaan hebben om de onderteekening van de Nederlandsche Confessie door alle predikanten en ouderlingen te verzekeren, beide juist door Pierre Loiseleur zijn gepresideerd. Vgl. de Acta der Waalsche Synode te Antwerpen van 5 Aug. 1579, art. 7, en die van 14 Sept. 1580, mede te Antwerpen, art. 2 {Livre Synodal contenant les articles résolus dans les Synodes des églises Wallonnes, Tome I, Ed. 1896, p. 69, 72). 5*) In de vele geschriften, waarin over de beide Marnixen, en bepaaldelijk over P h i l i p s v a n M a r n i x v a n St. A l d e g o n d e gehandeld wordt, vindt men lang niet altijd eene voorstelling, die zijne Calvinistische beginselen tot hun recht doet komen. H e t gebeurt zelfs vaak, dat die geheel worden ter zijde gesteld, om door revolutionnairliberale beginselen vervangen te worden. Toch kan dit laatste wel niet geschieden zonder algeheele miskenning van zijn ganschen levensstrijd. Van der jeugd af is hij altijd Calvinist geweest; en bij al zijne werkzaamheid op staatkundig, historisch en litterarisch gebied, was en bleef hij toch ook een Godgeleerde, een der leiders en woordvoerders van de Gereformeerde kerken in de Nederlanden. Als zoodanig is hij voorgesteld en meer dan vroeger tot zijn recht gekomen door de, ook om de bijgevoegde Inleidingen belangrijke, uitgave van Prof. J. J. van Toorenenbergen, Philips van Marnix van St. Aldegonde, Godsdienstige en kerkelijke geschriften; Dl. I, 1871, Dl. II, 1873, Aanhangsel, 1878, en Dl. III, 1891. En het laatst is hij als zoodanig behandeld door Dr. G. Tjalma, Philips van Marnix, heer van St. Aldegonde, 1896; eene »historisch-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen