Calvijns invloed op de reformatie in de Nederlanden voor zooveel die door hemzelven is uitgeoefend - pagina 226

218 Bij biz. 3 2 . 8'') Het godsdienstig en kerkelijk standpunt der E r a s m i a n e n was geheel dat van Erasmus zelven, dat laatstelijk in het licht is gesteld door den Oxfordschen hoogleeraar J. A. Froude, van wiens werk in 1896 eene Hollandsche vertaling door J. H. Maronier is uitgegeven, onder den titel: Desiderius Erasmus; zijn leven en zijne brieven; 2 Dln. Uit de vele daarin medegedeelde brieven is de geest van Erasmus zonder twijfel te kennen; ook al zal de lezer te dien aanzien vaak tot audere conclusiën komen dan de Schrijver, en al laat diens bewerking van zijn onderwerp voorts te wenschen over. De vertaler zegt daarvan in zijn »Voorbericht" (blz. XI) niet ten onrechte: ï D o o r Prof. Froude is minder dan wij van een hoogleeraar in de geschiedenis mochten verwachten, van de jongste onderzoekingen op dit gebied kennis genomen. Het is dan ook geen wetenschappelijk boek in den strengen zin van het woord, dat door hem over het leven en de brieven van Erasmus werd in het licht gegeven. Zooals hij in zijn Voorrede zegt, was zijn bedoeling alleen tot de studie der schriften van Erasmus op te wekken." De vertaler heeft het boek daarom «vermeerderd", en inderdaad verrijkt, met enkele »aanteekeningen" (b.v., dat Erasmus geboren is, niet in 1467, gelijk onder zijn standbeeld staat, maar in 1466; dat zijn vader toen reeds sedert jaren priester w a s ; dat hij waarschijnlijk reeds bij zijne geboorte den naam van Erasmus kreeg, en daaraan later zelf den naam van Desiderius toevoegde; enz.). En aan deze bijvoegingen en verbeteringen zouden nog wel vele zijn toe te voegen. Ook b.v. uit de brieven van Erasmus aan Zwingli, waarvan in het geheel niet gesproken wordt. Hierin staat o. a. zijne merkwaardige verklaring, dat hij »de zaak van Christus levenslang zou voorstaan", edoch met dit voorbehoud: »voor zooveel onze tijd het gedoogt" (Erasmus aan Zwingli, S Sept. 1522: «Ego quantum hoc seculum patitur, quoad vixero, non deero negotio Christi"; Huldrici Zuinglii Opera, Ed. M. Schuier et I. Schulthess, 1830, Vol. VII, p. 221). Eene verklaring, waarin Erasmus zichzelven kort en juist heeft gekenschetst, en waardoor ook zijne geestverwanten uit de 16^ eeuw met een enkelen trek geteekend worden. Zulke Erasmianen echter waren er toen in de Nederlanden betrekkelijk weinig, daar zij bijna uitsluitend gevonden werden in de kringen van geletterden, van aanzienlijken, of van vermogenden. Zeer veel talrijker waren hier te lande, reeds sedert ongeveer 1525, de A n a b a p t i s t e n en de L i b e r t i j n e n (over welke hierboven gesproken is in noot 21—28, blz. 63—69, en in noot 66, blz. 152—154); die bij hetgeen zij op godsdienstig gebied voorstonden in den regel niet vroegen naar hetgeen de tijd al of niet gedoogde, maar veeleer de vervolging soms als het ware uitlokten; en die onder het volk grooten invloed hadden, reeds door die betooning van moed en standvastigheid, maar ook voorts door den aard hunner leeringen, en doordat hunne leiders en woordvoerders zelven uit het volk waren voortgekomen, terwijl jarenlang bijna geene andere leiders en woordvoerders daar-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen