Christelijke wereldbeschouwing - pagina 68
Rede bij de overdracht van het Rectoraat aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
68 het evolutionistisch
monisme een
principe, dat elk gezag
wet ondermijnt. De menscli vormt
alle
wereld- en levensbeschouwing
moraal, zijn eigen
naamste
dat
is,
hij,
;
en
het voor-
aan niets dan zichzelf ge1)onden, zichzelf
aan anderen
uitleve en
zijn eigen godsdienst
en
een
moment van
aesthetisch genot
verschaffe.
vallen daarmede ook alle zedelijke instituten,
Natuurlijk
alle instellingen
als
van gezin en maatschappij en
Even-
de laatste bestanddeelen van het weten de zinnelijke gewaar-
wordingen
en
de
of energieën zijn,
in
staat uiteen.
hunne
laatste
bestanddeelen der natuur atomen
evenzoo worden gezin, maatschappij en staat
oorspronkelijlve elementen, de individuen, of conse-
quenter nog, wijl deze ook w^eer samengesteld ten,
driften, hartstochten opgelost.
geen
ideeën,
jectieve
zedelijlve
Er
zijn
banden,
zijn, in instinc-
immers geen obgeen
vaststaande
ordeningen meer, die deze elementen saamhouden en organiseeren.
Maar evenals desniettemin onze geest
om algemeene ons
begrippen te
formeeren
te
om
gedwongen, schappij.
evenzoo wordai wij wel door den nood
;
individuen te groepeeren tot eene maat-
de
Zedelijke verplichting bestaat daar niet voor,
wel physische dwang.
dwang
zakelijk;
evenzoo 1).
Door een
fictief
maar
verdrag of door den
der omstandigheden sluiten zich de menschen aaneen.
De algemeene
ten
er niet buiten kan,
vormen en eene natuur buiten
de is
Zoo
begrippen zijn nomina, alleen subjectief nood-
natuur
is
een
schepping van onzen geest, en
de maatschappij een product van sociale instincslaat,
niet krachtens ethische noodzakelijkheid,
maar door practische motieven, door oeconomische
factoren,
het individualisme in socialisme, de autonomie in heteronomie, Mechanische 1) Vergelijk een artikel van Ludivig Stein Staatsauffassung, Deutsche Rundschau Aug. 1904. S. 249 :
und
— 263.
organische^
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1904
Rectorale redes | 104 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1904
Rectorale redes | 104 Pagina's