De invloed van het christendom op het Romeinsche recht - pagina 31

vader, wiens leven door den ondragelijken druk van het ambt was vergald, wilde zijn kinderen die ellende besparen, en verkoos daarom het concubinaat boven het huwelijk. Vandaar maatregelen van rijkswege om het concubinaat tegen te gaan, o.m. door bevoordeeling van concubinaatskinderen te verbieden, en om concubinaatskinderen, bijvoorbeeld wanneer het concubinaat in een huwelijk werd omgezet, de positie van wettige kinderen te doen verkrijgen. Dat hier bij Justinianus de vrees voor ineenstorting van het belastingstelsel een rol heeft gespeeld, staat vast, mede door de beperkte strekking van de genomen maatregelen. Maar volgt nu hieruit, dat alleen dit motief aanwezig was, en dat geen invloed van het christendom heeft gewerkt, zooals wel wordt beweerd? 37) Keizer Zeno, die in 477 de bepaling van Constantijn betreffende de legitimatio per subsequens matrimonium vernieuwde ^s), voegt aan de vermelding van Constantijn toe: qui veneranda Christianorum fide Romanum munivit imperium; non nudo tantum, schrijft Gothofredus ^9), ut vulgo credatur, elogio, verum Constantini institutum hac parte aperiens. En wanneer Justinianus 40) voor curiales, die zonder wettige nakomelingen overlijden, een regeling treft die voor hun eventueele uit concubinaat geboren kinderen zeer ongunstig afwijkt van de welwillende regeling van het erfrecht, die de keizer voor concubinaatskinderen in het algemeen had gegeven, zulks uit hoofde van het financieel belang der curia, dan brandmerkt hij de gedraging van decuriones, die een wettig huwelijk vermijden teneinde voor de wet kinderloos te sterven en aan hun natuurlijke kinderen de erfenis na te laten, als •repayfia udvxwv daepéa-uaTov, een allergoddeloosste daad. Het financieele motief, dat sommigen het concubinaat boven het huwelijk deed verkiezen, werd door den keizerlijken maatregel van zijn kracht beroofd, en deze maatregel werd gerechtvaardigd door een beroep op het christelijk geweten. Hij zou ook inderdaad niet gepast hebben bij het heidensche Rome, maar wel bij een bevolking, die reeds aanvankelijk gekerstend was en die de keizer zich beijverde ten volle te kerstenen. Over de concubinaatswetgeving heb ik iets uitvoeriger gespro-

29

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen