Organisatie van het Onderwijs in Ned.-Indië.

De Indische volken ontwikkelen zich in een zeer snel tempo. In korten tijd doorloopen zij de ontwikkelingsphasen, waarvoor de Westersche volken eeuwen noodig gehad hebben. Een der moeilijkste plichten, welke hierdoor op' de Regeering komt te rusten, is wel aan den drang naar ontwikkeling, die alle volken in Iden Archipel kenmerken, de juiste leiding te geven. Immers het is een bijna onmogelijke taak in enkele jaren het onderwijs te organiseeren onder een bevolking van meer dan 40 millioen menschen, die tot voor korten tijd nog voor het overgroote deel afkeerig waren van elke schoolsche vorming. Sommige volksgroepen kunnen niet meer verwerken dan enkel wat lees-, schrijf-en rekentechniek, terwijl andere voldoende intellectueele kracht bezitten om het universitaire onderwijs te volgen.

Het behoeft dan ook niet te verwonderen, dat in de laatste twintig jaxen telkens wijzigingen in het onderwijssysteem aangebracht werden. Alle pionierswerk toch begint met proefnemingen. Eenmaal ingeslagen wegen moeten dikwijls verlaten worden, wanneer de resultaten aanwijzingen geven, da.t men zich op 't verkeerde pad bevindt.

Na de gestadige deining in het eerste kwart dezer eeuw is er sedert kort eenige rust gekomen. De Regeering heeft een omlijnd onderwijssysteem aanva, ard, volgens hetwelk nu met kraicht aan "den opbouw van het Indische volksleven wordt voortgewerkt.

Volgens de jongste subsidiebesluiten van het vorige jaar hebben zich ook de particuliere scholen in dit 'systeem te voegen, indien zij op subsidie aanspraak willen maken. De Zending dient derhalve met haar Chr. Onderwijs ook binnen dit regeeringsschema te blijven en zich de vraag te stellen, welke taak zij binnen die grenzen beeft te vervullen.

Het onderwijsplan, dat nu ten grondslag ligt aan de verdere ontwikkeling der Indische volken, vormt na de laatste wijzigingen en aanvullingen één geheel, van het allerprimitiefste volksonderwijs af tot het hooger onderwijs toe. De scholen zijn alle aan elkaar geschakeld met de mogelijkheid van overgang van elke lagere naar een hoogere school.

In soorten van scholen vertoont dit systeem dezelfde veelvuldigheid en veelvormigheid als de onderscheiden rassen en standen en het onderscheiden peil der ontwikkeling.

Tot recht verstand van het geheel moet eerst de onderscheiding geniaakt worden tusschen het zuiver Inlandsche onderwijs met de landstaal als voertaal en het Westersche Onderwijs met het HoUandsch als voertaal bij het onderwijs.

Tot de eerste groep behooxen drie soorten vaai scholen, te zamen Inlandsche scholen genoemd.

a. De Volksschool of dessaschool, d.i. een driejarige cursus met een leerplan gericht op het leeren en schrijven van de landstaal en eenvoudig rekenen. Ze is de school voor de breede massa. Java telt ongeveer 7000 volksscholen met 400.000 leerlingen.

b. De S tandaardsehool (te voren genoemd 2e klasse school) d.i. een vijfjarige school, aan welke de beperkte plaats is toegewezen van centra van handel en verkeer. Java telt 1500 Standaardscholen met 200.000 leerlingen. '

c. De Vervolgschool, d.i. een driejarige cursus óp dé zooeven genoemde volksschool. Een groep van volksscholen zal volgens het opgezette plan voor de leerlingen, die verdergaand Inlandsch. onderwijs verlangen, een^Vervolgschool ontvangen, zoodat dit onderwijs van volksschool en vervolg, school te zamen op hetzelfde peil komen als dat van de vijfklassige Standaardschool.

Van de Standaardschool en Vervolgschool kunnen de leerlingen overgaan naar de Normaalschool, om opgeleid te worden tot onderwijzer aan een Inlandsche school, of naar een hieronder nader genoemde Schakelschool, die de leerlingen den weg opent naar het Westersch voortgezet Onderwijs.

Voor de groote massa is het onderwijs op de driejarige volksschool eindonderwijs. Van welke waarde dit onderwijs, dat enkel in wat techniek van de lees-, schrijf-en rekenkunst bestaat, voor de leerlingen is, kan men zioh het best indenken, als men zich een Hollandsche school voorstelt, waar het onderwijs gegeven wordt door onderwijzers, die de 5e klasse eener lagere school helobea doorloopen en waar de kinderen de school na de derde klasse verlaten. Geen wonder, dat de rapporten van de Inspecteurs weinig hoopvolle oordeelvellingen te lezen geven. Uitspraken zooals ze in het laatste onderwijsverslag voorkomen: „de onderwijsresultaten aan de volksscholen zijn nog gering", of „het volksonderwijs heeft nog wéinig wortel geschoten", geven een misschien nog eupliemistischen kijk op den toestand van dit onderwijs. De blijmoedige verzuchting uit een der rapporten, „dat in een bepaald ressort geen leerlingen werden aangetroffen, die letterlijk niets wisten, \vat' in , andere s'treken dikwijls voorkomt", is niet erg moedgevend.

Van deze instelling voorzie ik ook voor de toekomst weinig nut, indien men zich beperkt tot het nu gestelde doel: bestrijding van het analphabetisme. Neen, integendeel, ik acht dit naaste doel, , bestaande in wat onderwijstechniek, gegeven door menschen, wier gezichtskring, niet verder dan de dessaomheining reikt, eerder een gevaar voor Indië. Dit onderwijs opent den weg tot allerlei kennis, zonder dat het in staat geweest is zedelijke weerstaaidskrachten in de leerlingen tot ontwikkeling te brengen. Ik kom hierop bij de bespreking van het karakter van het Indische onderwijs terug.

Tot de tweede groep lagere scholen, - die Westersch Onderwijs geven mét het HoUandsch als voertaal, behooren vier soorten:

a. De Europieesche school, die toegankelijk is voor kinderen van Hollanders en vooraanstaande

Javanen en Chineezen. b. De 7-klassige Hollandsch-Chineesche School, H. C. S. genoemd.

c. De 7-kla.ssige HoUandsch-Inlandsohe School, of de H. I. Si.

d. De 5-klassige Schakelschool.

Deze laatste inrichting bedoelt een schakel te vormen tusschen het Inlandsch Onderwijs en liet Voortgezet Westersch Onderwijs. Leerlingen van de hierboven genoemde Standaard-of Vervolgschool kunnen na de 4e klasse overgaan naar de Schakelschool.

De vier soorten Hollandsche Scholen geven voor de leerlingen óf eindonderwijs, óf de voorbereiding voor Voortgezet Onderwijs aan H. Bi. S., Muloschool of Vakschool, waar ook het Hollandscli voertaal is. Hoewel deze Hollandsche lagere scholen voor Inlanders en Chineezen van paedagogische zijde bezien, niet als modelinriGhtingen kun-

nen worden beschouwd — immers de ieérïingen ontvangen op jeugdigen leeftijd bijna al het onderwijs in e'en hun vreemde taal — toch heeft de ervaring getoond, dat zij aan de volksontwikkeling goede diensten bewijzen. Deze scholen zijn dan ook bij het volk zeer gewild. Elk jaar is er ©en stormloop van kinderen naar de H. I. S. en H. C. S. om zich maar een plaatsje te veroveren. Toegang tot de Holl. school beteekent de mogelijkheid , om zich later een goede plaats in de maiatsohappij te veroveren. Voor vele duizenden, die wegens plaatiïgebrek afgewezen werden, jaa.r op jaar, moet de teleurstelling wel onzegbaar groot geweest zijn. Ik heb ze gezien, een paar jaar geleden bij de .opening van den nieuwen cursus aan de Chr. H. I. S. te Solo, de Idenburgschool, de ver over de honderd jonge Javaantjes van zes en zeven jaar, die zich voor schooltijd tegen elkaar, drie, vier in een bank neergezet hadden, met het school-(reld in de hand, smeekend de oogen gericht op het hoofd der school hen toch maar niet .weg te .sturen. Het is dan wel zeer hard te moeten zeggen: ga maar heen, .anderen zijn julhe voor geweest, ik heb voor jullie geen plaats meer.

Sedert 1919 is de H. Bj. S. niet meer de eenige inrichting van Middelbaar-en Foorbereidend Hooger Onderwijs in Indië. G-. .G. Idenburg heeft nog den stoot gegeven tot de instelling van. een schoeltype, dat de schakel vormt tusschen lager-len hooger onderwijs, zoowel voor Javanen en Chineezen als voor Hollanders. Deze instelling, de Algemeene Middelbare School heeft twee geledingen: een onderbouw, gevormd door de drie-jarige Muloschool (gelijk aan de Mulo-kopschool in Holland) en een bovenbouw; een driejarige Middelbare School waarvan het einddiploma toegang geeft tot de Indische en ook tot de Hollandsche lüniversiteit.

De leerlingen van de Hollandsche lagere scholen kunnen behalve tot de H. B. S. en de Muloschool (A. M. S.) ook toegang verkrijgen 'toit de Vakscho'leu: Artsenscholen (Nias en Stovia), Bestuursscholen (Osvia), Kweekscholen (voor Inl. Onderwijzers aan de Hollandsch-Inlaardsche en - Chineesche Scholen), Middelbare Technische • Scholen, Laadbouwen Cultuurscholen.

In dit hechte en goed gesloten onderwijssysteem hebben wij ook te werken overeenkomstig 'de eischen, die de volksopvoeding a, an ons als Zendingsarbeiders stelt. Het is echter van veel belang, allereerst te onderkeimen, welk karakter de volksopvoeding draagt, die de Regeering in het openbaar onderwijs aan Indië geeft, opdat het ons duidelijk worde, welke correctieven door het Chr. Onderwijs in die volksopvoeding zijn aan te brengen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen