KERKELIJK LEVEN.

~ Vreemde toenadering.

Menigeen heeft verbaasd opgezien van do toe-'•^adering, welige Dr P. J. Kromsigt, Prol. Haitjema èxi anderen onlangs betoonden tot de richting, welke |è Assen werd veroordeeld.

f; Met opzet spreken wij niet van toenadering tnsilphen de confessioneelé* en schisinatiek'e richting. , £: 'Daardcor zonden we stellig te zeer generaliseefën. ' ^ .

-IVKict ieder confessioneel man 'in de Hervormde - Üerk mag .aan& prakelijk gesteld voor do piublieke uitingen van leidslieden als Dr P. J. Kromsigt en l.)s Lingbeek.

: f. Pat velen met het drijven dier heeren niet in-Ifemmen, mag als bekend ondersteld, ook al hoti-; |en zij zich om. de gedeeldheid niet nog grooter ip. - .maken gewoonlijk stil.

.£ Men kan dit kalste betreuren, maar met het ; leit behoort men toch rekening te houden, f; De toenadering gaat slechts va, n een bepaalde Iraktie onder dei Confessioneelen uit.

; ; -En wel van een fraktie, waairvan men dit rede-Itjjierwijs wel het minst zou verwachten.

•W Was Dr P. J. Kromsigt niet de man, die een ja, ar geleden in een referaat de theologie van Dr Kuyper - Subiektivistische elementen aanwreef?

• ï. En diezelfde man neemt nu Dr Geelkerken, bij •wien duidelijk subjekfivistische elementen opionbaar \verden, in bescherming!

Kuyper stelde hij op één lijn met de Ethischen.

Maar van de Synode van "Assen heet het, dat zij Dr Geelkerken om kleinigheden veroordeelde.

; , Ware ook niet uit anderen hoofde gebleken, dal bij Dr P. J. Kromsigt en zijn fraktie onlogischo sprongen gewild zijn, dit raadsel zou ons meer Icwelien.

j J; Het vermoeden, dat men hier met een manoeuvre '|è doen heeft om de schismatieken naar de Hervormde Kerk te lokken en met deze hulptroepen de fraktie-Krornsigt te versterken, kunnen wij niet deelen.

Veeleer zien wij hieriir een konsekwentie van de reaktie-houding, welke deze fraktie stelselniatïg tegenover onze Gereformeerde Kerken aanneemt.

Onze kerken kunnen nu eenmaal in de oogen van Dr P. J. Kromsigt c'.s geen goiad doen.

Onwillekeurig gaat de sympathie dier fraktie uit naar alles, wat onze kerken afbreuk doet.

Wij vinden dit alles te droevig, dan dat wij daarover ook maar eenige spottende opmerking zouden maken.

Hoeveel hebben Confessioneelen en-Ge-reformeerden, gemeen!

In hoe menig opzicht konden zij samenwerken. Hoe na staan wij ook aan een man als Dr P. , T. Kiom.sigt ondanks al zijn eigenaardigheden.

Hoe dikwijls is van Gereformeerden kant hem en de zijnen niet de hand toegestoken!

Niet koele berekeiiing dreef daartoe. Maar gevoel van diepere eenheid. Helaas!

De hand werd niet gevat. J^og blijft zij uitgestoken.

En dat, niettegenstaande het kwik in de hoopmeter al maar daalt.

-s De IterJcelijlce goederen.

In den loop der eeuwen is er om de kerkelijke goederen heel .wat strijd g, evoerd.

De laatste groote strijd werd hier te lande gestreden bij de Doleantie.

Daar school meer achter dan het verlangen naar slolFelijk bezit.

Want als de vtije kerken, die van subsidie uit de publieke kas niet gediend zijn, voor do oude kerkgebouwen met hun vaak hooge restauratiekosten en hun peperduur onderhoud moesten zorgen, zouden zij zeker in grooter Oiigelegenheid hebben verkeerd dan nu zij nieuw moesten bouwen.

M.aar het ideaal, de aloude Gereformeerde Kerken in. ons la]id in gezuiyerden vorm te doen voortleven, deed dien strijd aanbinden.

Men achtte hem zelfs met verlies van het rechterlijk proces niet te duui-betaald.

De verwachting, dat men winnen zou, was niet hoog gespannen.

Doch het ideaal was geldelijke offers waard.

Thans, nu er na Assen een schisma in de kerk vair Amsteidam-Zuid ontsiond, werd ten opzichte van de kerkelijke goederen een andere weg gevolgd, n.l. die der minnelijke s; hikking.

Het kan niet tegengespioken: minnelijke schikking heeft veel aanlokke'ijks.

W'aai hier voor het eerst Gereformeerden en Schismatieken tegenover elkander stondeir, kon door minnelijke schikking allicht vermeden worden, dat de verhoudingen scherper - werden dan zij behoeven te zijn.

Toch neemt dit niet wg, dat het gevoel niet geheel kan worden ondeiuiukt, dat aan iret ideaal niet volle recht is wedervaren.

Daarbij laten wij den praktischen kant van de zaak buiten beschouwing.

Daarover kan men van meening verschillen. Wij zouden niet gaan'^e eenige kritiek oefenen op wat daar is geschied.

M.aar wel heeft men er zich rekenschap van te geven of in nieuv/e voorkomende gevallen ook den weg der minnelijke schikking zal worden betreden.

Waar bij de eerste ontmoeting tusschen Crereformeerden en Schismatieken van Gereformeerden kant duidelijk getoond is, dat men geen noodelooze verscherping van de verhouding wenscht, zou voor het vervolg de atmosfeer wellicht als gezuiverd kunnen worden beschouwd.

Wij voor ons zouden er gevaar in zien, wanneer de minnelijke s, chikking tot methode werd verheven. In speciale gevallen kan zij aanbeveling verdienen.

Maar niet gaarne zouden wij haar als algemeenen regel zien gesteld.

Wanneer de kerken voor de toekomst tegenover elk schisma van eenige beteekenis haar rechten geheel 'of gedeeltelijk zouden prijsgeven, zou dit niet alleen bedenkelijke schade kunnen berokkenen, maar 'bok het ideaal naar beneden drukken.

Wij hopen dan ook, dat Amsterdam-Zuid in deze geen precedent zal scheppen, maar dat ieder geval op zichzelf zal worden beoordeeld.

En wat nu den jnridischen kant van de zaak betreft. Sinds 1886 is er veel veranderd.

betreft. Sinds 1886 is er veel veranderd.

Er zijn eenige rechterlijke beslissingen gevallen, waardoor de kerkelijke goederen in het bezit bleven van de kerk, welke trouw bleef aan het kerkverband.

Dat •'staat op de creditzijde.

Doch onlangs heeft Prof. van Apeldoorn, die als specialiteit in het kerkelijk recht wordt beschouwd, zich in geheel anderen zin uitgelaten.

Zulk , een uitspraak legt, zijn wij-wel ingelicht, bij rechterlijke collegos nog al gewicht, niet zelden doorslaand gewicht, in de schaal.

Men schijnt daar meer dan elders autoriteitsgeloof te praktizeeren.

Dat staat dan op de debetzijde.

Of dit laatste gchter, stel dat er een proces moet jvorden aangegaan, behoeft af te schrikken, betwijfelen we.

Er is reeds op gewezen, hoe Prof. van Apieldoorn , historische blunders heeft begaan.

.Dan hebben wij toch ook mannen genoeg, ' die d? betrokken colleges beter kunnen inlichten.

Dat zij, die tot de reelitspraak worden geroepen, niet alle; SJ4aS£: -d: ond kunnera^wterzoefcen, ligt voor do hand.-• - •: -•-

Doch , ^at zij niet in staat zouden zijn om, zoo zij van verschillende zijden worden ingelicht, die inlichtingen .tegen elkander af te wegen, wil er vooralsnog bij ons niet in.

Er is voor de toekomst onzer kerken niet weinig aan gelegen, dat men voor een advies van den genoemden, hoogleeraar niet zoo maar uit den weg

Trouwens, ook %i^-; ^'heeft _mgn5ich niet door kansberekening laten leiden., - ^^^^

Er bestaat ook een kerkelip^^Sitsgevoel, dal met hoogere idealen nauw verband houdt.

-^ Gevaarlülce eenzUdiglieid.

Een paar weken geleden haalden wij uit een gedicht, dat in het redaktioneel gedeelte van de „Ovcrtcomsche Kerkbode' een plaats vond, enkele lioopletten aan.

Daarin kwam de , versregel voor: Ons heil hangt ÏMIET af van h i s tor i ef e i t e n!

Dit gedicht was als reflex bedoeld op. een preek van Dr Geelkerli, en, maar wij gaven te kennen : „nu kunnen wij niet gelooven, dat hier een zuivere „weerspiegeling' wordt gegeven van wat de radioredenaar preekte".

redenaar preekte". Ook spraiken we de hoopi uit, dat de^ rectaktia van de „Overtoomsche Kerkbode" dit gedicht alsnog zou wraken.

Het ligt voor de hand, dat niet ons alleen dit bedenkelijke gedicht opviel.

Dr 'Geelkerken neemt nu hen, die er aanmerking op maakten, in. het laatste nummer van ^ijn kerkbode onder handen. - ^-^...4•, : •, . '

Vanzelf heeft alleeftl^^^zakelijk zijn stuk voor ons belang.' gedeelte van

Wij laten het hier volgen:

„Immers niet slechts zij, die de radio^preek over 2 Cor. 3:17 en 18 gehoord hehben, maar ook zij, die het gedicht van mevr. R. A. V.—B in onze Kerkbode onbevangen gelezen hebben, w e-t e n dat er van eenige loochening of geringschatting der historische heilsfeiten, noch bij Dr G. noch in dat gedicht, ook maar sprake-is.

Het eeriige waar de preek op wees en blijkbaar ook het gedicht op. zinspeelde-, is, dat de feiten der heilshistorie en de verstandelijke kennis en erkenning daarvan ons het heil niet deelachtig maken. Het is vreemd, dat men zulks aan Gereformeerde theologen nog moet duidelijk maken — maar dan is er alleen nog maar - een z.g.n. „hi storisch geloof". Ons heil, ons pers O' o n 1 ij k .heil hangt aa.n C, h r i s t u s, den 1 e-V en den Christus; aan den band des gelo-o-fs met •Hem door den Heiligen Geest. Alleen dat is „zaligmakend geloof", dat Hij, in de historie verschenen, door de historische feiten van Zijn geboorte, kruisdood, opstanding enz. verworven heeft, „deelachtig maakt".

Dat zeide de preek. D-at bezong het gedicht. O.m. ten opzichte van Pinksteren dus juist hetzelfde wat ten opzichte van het Kerstfeest reeds voor eeuwen zijn uitdrukking vond in het bekende kreupelrijm, dat noig steeds zoo vaak ook van Gereformeerde kansels der gemeente in her­

innering wordt gebracht:

„Al ware Christus duizendwerf in B-e-thlehem [geboren.

En niet in u — zoo gingt gij nog verloren"."

Men ziet hieruit, dat Dr G. dit gedicht in bescherming neemt. '^^^S^

scherming neemt. '^^^S^ Blijkbaar heeft hij-in zijn ppéek'ook iets dergelijks gezegd en was de dichterlijk'e „weerspiege­

ling" vrij zuiver. ., : , Wij mogen niet andSpf^ln, hierover onzen, spijt uitdrukken.

uitdrukken. Want de uitdrukking, welke door hem thans wordt verdedigd, is niet te verdedigen.

De exegese, welke hij biedt, klopt in het geheel niet op den tekst.

De tekst deugt niet.

En dSa¥ te geven. gggi.ng.van

Wil men hem tocïi gSel-' ''prafen^' alleen door inlegging. tón'^fiL*-'dat

En dat gebeurt hier. , , ^, ,

Wat die versregel zegt••SÖ^Sl af van historie-feiten, is eén 'oihwaaTTiéi'd'^

Ons heil hangt er w o 1 van af.

Wij wezen er in ons vro-eger artikel op, dat ds apostel Paulus zelf dit uitdrukkelijk verklaart.

Hierbij een onderscheid te maken tusschen het heil en ons p eJS^O^oai-Uj.k.heU gaat natuurlijk niet

aan. wmgmws Zonderde' Bpsta'riaing-? aft *Chrisïus'-zéü-ér-niet alleen geen heil in het algemeen, maar ook geen persoonlijk ^leil zijn. .: s^.^, . *%, lS: : v-

Het kreupelrijra van''SSf5ssg.OrertoomsGfeëf''«6rkbode" drukt volstrekt niet hetzelfde uit als het O'ude kreupelrijm, dat ])ij de in legging van den tekst moet dienst doen. ; ^^^^ii^^..

Want in dat oude kreuj^emj^-wprdt duidelijk tweeërlei onderscheiden: het ohjectieve heilsfeit en de aubjekticve toepassing.^ ., , • o., -

Alle Gereformeerden zijn^^Ür over eens, dat ons heil AliEEREERST iiangt "& an het ohjektieve werk' van Christus, dat zich in feiten heelt'geopenbaard en dat in DE TWEEDE PLAATS noodzakelijk is het deelachtig maken daarvan door den Heiligen

Maart'ffe'tr^dljiöè: tiê've''"iiïbêt; daarbij vooropgaan. Onze Heiland heeft dat zelf uitgesproken.

Hij leerde immers, dat de Heilige Geest, het uit het Zijne zou nemen? ''•^^^i^Mê^:

Om iets deelachtig, - te „maken rriOteig|aiii^®-er toch eerst zijn? C^^l', ^ : ^ ^ ^ ' '

Stond er in dien*yersr'egel: ons li'eil hangt niet ENKEI; af van histoTische feiten, dan , zou de aanstoot zijn weggenomen.

Maar gelijk hij daar staat vertolkt hij een zeer verbreide dwaling van den tegenwooTdigen tijd.

Het stelt, , teleur, , dat. Dr (x... .dijt niet schijnt te

Het wordt al'meer - openbaar; ^ dm-hij, '-een andere taal spreekt dan de Gereformeerden.-Een zeer eenzijdige taal. ; '4-? i; '"-vJv, i.

Een taal, waar Gereformeerde rn6ns!^M.^^ti wat moieten BIJdcnken om er een goeden zin aan te geven, maar die A^olkomen past bij gedachten, welke buiten onzen kring leven, ri-ïf^^icfe»!^.

Dat maakt juist het gevaarlijke ; faifï*-'A'^^^%6nzijdige uitdrulckingswijze' uit.

Dat Dr G. de heilsfeiten zou loochenen, hebben we geen oogenblik .geloofd. Wij spraken dat in ons eerste artikel over deze kwestie volmondig uit.

Maar wat no; g niet is 'ontraadseld is dit: waarom zoekt hij heil in zulke eenzijdige uitspraken, welke een Gereformeerde onmogelijk voor zijn rekening kan nemen? - 4: : .4^Si!

De verdediging, door Dr G. gegevehj*ï^^^^igt iemand, die , , Gereformeerde voelhorèttSrlÈêfefc^ niet. . f: : > -a, ; \^«; »*

•Gesteld, dat iemand beweerde: is GEEN vaste bodem noodig. om te loopen

Én dat hij ter verantwoording gearood, zich nader verklaarde: ik bedoel er mee, dat men om p e r s o o n 1 ij k te loopen, voeten moet höbben.

Hoe ZO'U men zulk een bescheid noemen? En toch, dit is het bescheid van Dr G.

Indien hij gezegd had: ik beken, dat het een ongelukkige uitdrukking was, dan ware de lucht opgeklaard.

Nu blijft zij helaas zwa.aj bewolkt.

HEPP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen