Het Koninkrijk des Geluks.

III.

Merkwaardig is na te gaan hoe aUes te Ommen i'^ï•^het werk wordt gesteld om een tooverachtige sfeer van mystieke geheimzinniglieid om den nieuwen proft-tiMiseii te .ensceneeren. Maar allerminst volgens de methode 'der oude asceten uit de Indische wereld, met him zelfverloochening en hun zelfverlies. Veeleer schijnt deze tot vervloeiing bestemde persoonlijkheid, die ia het groote Al moet opgeslokt, zoolang zij er is, nog graag zichzelf te vertroetelen, het vleesoh te verzorgen en uit alle bronnen van genot te drinken met volle teugen.

De luxe wordt in Ommen niet versmaad, door de volgelingen niet, die in hun luxe-wageais aansuizen, maar evenmin door den voorganger, die voor aardsche glorie niet ongevoelig sclujnt, in de mooiste vertrekken van het kasteel resideert. en over een weelde-auto beschikt.

De lust van de deftige behuizing ea van het park passen dan ook heel goed bij de „Ster"-sfeer van verfijnde aristocratie en bij haar spelen met weelde^ rige woorden.

Zelf schrijft Krisnaji er van: „Dit kasteel is in vro6g-18-eeuwschen stijl gebouwd & n. wordt beschouwd als een der beste voortbrengselen van zijn tijdperk. Zeker is het een der fraaiste oorden die ik ken. Alles wat zich in het kasteel bevindt, is evenzeer vroeg-1.8de-eeuwsch en verkeert in uitstekenden staat. De gobelins zijn prachtig en verwekken een sfeer van aloude waardigheid' en schoonheid. Groote boomen, tweehonderd of drie^ honderd jaar oud, zijn om het kasteel verzaamd. Hun machtige toppen verdwijnen in de wolken en ze zijn van wonderlijke fluisteringen vol. Het gajische oord is vervuld van bekoring en geluk, zoodat natuurlijkerwijs mijn kleine toespraien zich richten naar dat eeuwig Thema":

En Annie Besant schrijft daarbij: „De geschetste toestand is de gunstigst denkbare voor een werkdadige aanwezigheid van den Wereldleeraar. Krisnaji werd omringd door een groep vurige discipelen, die in zijn inspiratie geloofden ea met vreugde de aanwezigheid van den Heer begroetten".

Het hoogtepunt der Kampconferenties wordt des avonds bij het kampvuur bereikt, dat door den profeet, die van zijn troonzetel afdaalt, eigenhandig wordt ontstoken, waarna hij in den dalenden avond, bij het rossig oplaaien der vlammen, in prachtig vloeiend Sanskriet de oude Vedische hymne aan Agni, de groote Deva of Engel van het Vuur zingt.

Daaj-na volgt de toespraak, die meest een half uur duurt.

En de menschen, die den weg naar de Kerk verleerd, of nimmer bewandeld hebben, die ook het Woord van God en het Evangelie van Christus versmaden als ouderwetsch, of als goed voor de groote schare, die de Ommensche wet niet kent, Z6 luisteren met geboeide aandacht naar dit wonder evangelie van hun igrooten profeet en leeraar, ofschoon hij niet anders doet dan met hen in een vicieuzen cirkel ronddraaien, en leeren, dat verlossing alleen bestaat in het zich willoos overgeven aan de dwarrelende draaikolk, tot men er uit geslingerd wordt, op den oever der blijvende bewusteloosheid.

Wanneer men als buitenstaander de toespraken m meditaties van Krischnamurti leest en bestudeer!, is men eerst in zijn verwachting vrij hoog gespannen. Niet omdat men zou meenen hier meer dan een mensch te liooren. We weten vooruit dat we blijven In het platte vlak, en dat wie van beineden is, de woorden Gods niet kan spreken. Maar toch verwacht men gedachten, die het kenmerk van zekere geniale distinctie dragen. Hoe is anders psychologisch de diepe indruk verklaarbaar, die zijn optreden toch blijkbaar op velen maakt, onder wie ook vele intellectueelen?

Echter, al schikt men zich nog zoo objectief tot deze lectuur, en met het voornemen om wat zich door gedachteschoonheid of vormschoonheid kenmerkt, ook als zoodanig te waardeeren, de teleurstelling is waarlijk groot.

De kennismaking werkt ontnuchterend, en doet ons vragen: hoe is het mogelijk, dat verstandige menschen met dit ijdel en hol gepraat, met deze vage, uitgedoezelde denkbeelden hun arme ziel meenen te troosten?

Zeker, er staan wel eens mooie dingen in. op zichzelf goed-aangevoeld, en die vooral op het bewustzijn van den modernen mensch aansluiten. Trouwens, als deze man, van alle kanten bezien, een stumperd was, een impotente naar den geest, dan zouden niet zoovelen zich om hem scharen, noch hem als profeet van de eerste orde eeren. In hoeverre de krachtige geest van Annie Besant en haar hartstochtelijke fantasie hem hebben geinspireerd, daarover kan men wel vermoeden, maar niet bewijzen.

Bekend i», dat het „Messiasgeloof" ten opzichte van den nieuwen Lesraar al bij velen is verflauwd, zelfs verdwenen. Vooral in de kringen der Theosofische Vereeniging regenden reeds lang de protesten en de manifesten, en gold de verwachting: „In het bijzonder van de Christusverwachting zal spoedig blijken dat het een misrekening en mislukking is".

In dit opzicht vormt Huizen, het middelpunt der Theosofische Vereeniging, een tegenpool van Ommen, het centrum der Ster-orde.

De toespraken van Krischnamurti draaien alle om één gedachte, die tot vervelens toe, in verschillenden vorm en woorden, maar ook dikwijls in denzelfden vonn en dezelfde woorden, terugkeert, n.l. die van het Koninkrijk des Geluks. Toch, hoe vaak daarover gehandeld wordt, het denkbeeld blijft zeer vaag en zwevend; het is alleen tegen den achtergrond van het Boeddhisme te verstaan.

Het komt hierop neer: In vage droomverte ligt een fantastisch koninkrijk. Wie daarbinnen mag komen, heeft geluk. Het is geestelijk van aard. Het is de Waarheid, en het omvat al wat leeft. Het is de zee, waar al de rivieren in uitmondien. Wij menschen, die van een tijd en voor ©en tijd zijn, hebben ons afzonderlijk bestaan, ons afgescheiden zelf, ons eigen Ik, dat we willen handhaven. Dit moeten we echter leeren loslaten. Daar moeten we af. We moeten onszelf verliezen. Dit kan, als we maar klisteren naar ons verstand en ons hart, naar de inwendige stem, de eenigo Dwingeland, waar we voor buigen mogen. Zoo kunnenwe in het koninkrijk komen. In de zee zijn aJle rivieren vergeten; ze lossen er zich in op. Zoo moet de mensch zijn eigen zelf verliezen, en opgaan, of ondergaan, ui het Al, in het absolute ééne leven, dat in boom en plant en dier en mensch is, als vonken van één vuur. Zoo komen we tot het Nirwana, den toestand van opgelostheid, van onttogenheid. In dat 'koninkrijk is Krisnaji, volgens zijn eigen zeggen, gekomen. Hij heeft er zelfs de sleutels van. Maar hij kan er u niet inlaten. „Gij moet het zelf veroveren. Als ge maar door mijn oogen kondet zien — zoo zegt hij — dan zoudt ge het wel begeeren". Dit Nirwana, een zuiver heidensch of Boeddhistisch begrip, wordt in de toespraken van Krisnaji eenmaal den hemel genoemd, zeker om de gedoopte of ongedoopte christenen van Ommen nog wat in het gevlei te komen met een' ouden klank.

Volgens dezen nieuwen, van menschen gezalfden en verordineerden Messias hebben we dus als zoekers de taak dit gelukskoninkrijk te veroveren, daarbij volgend de stem der intuïtie, en aangewezen op eigen kracht.

Die verovering is echter allesbehalve gemakkelijk, daar dit koninkrijk geen tastbare werkelijkheid is; echt-zwevend-pantheïstisch spreekt Krisn^rji-vaii het „Groote Visioen".

Wij vinden hier — zoo beweert hij —^"geen rust op aarde. Evenals voor de rivieren is er nergens stilstand dan in de zee. „De waarheid leidt tot het Koninkrijk van het Geluk, omdat daarin vergetelheid van het zelf is, in die volmaakte eenheid met het leven, zoowel naar het verstand als naar het hart, die u doet voelen en denken dat gij deel uitmaakt van de geheele wereld, van beweegbare of onbeweegbare dingen, van actieve of niet-actieve dingen".

Zoodra we ons evenwel trachten in te denken waarin dit Koninkrijk des Geluks dan moet bestaan, komen we terecht in een eigenaardige cirkelredeneering. „Zij, die wijs zijn, kunnen zeggen, als zij eens dit visioen hebben gezien, dat er een Eeuwigheid is, welks bestaan "boven eiken twijfel verheven is". Wat is dan dat visioen? Het is Waarheid. „Waarheid is onvergankelijk, eeuwigdurend, zij heelt geen begin en geen einde, is onveranderlijk en onsterfelijk. En als gij vraagt: Waar bestaat zij, waar kan ik haar vinden? dan zeg ik: „Gij kunt haar alleen in dat Koninkrijk van het Geluk vinden".

Dus: dat koninkrijk is_, js: aarheid. En ik kan er alleen door de waarheid inkomen. Maar dan kom ik er nooit, want ik, arme zoeker, sla buiten het koninkrijk, dus ook hrtiten de waarheid. Wie er eenmaal in is, krijgt, om zoo te zeggen, een doorloopend buitenlandsch paspoort. Hoor maar: „Als gij eenmaal zijt binnengetreden in dat Heilige der Heiligen, dat waarheid is, ^dan behoeft ^ij het niet meer te verliezen, omdat gij een deel van het Eeuwige zijt. Ge kimt er altijd uitgaan om de vergankelijke dingen van deze wereld te aanschouwen. Zoo kunt ge anderen geluk bereiden."

De groote vraag is echter: „hoe bereik ik als mensch dat koninkrijk der waarheid en des geluks? " wie verschaft mij een ingaand paspoort? Heit antwoordt luidt: daar heibt ge niemand voor noodig dan uzelf.

Geen God, geen middelaar, geen geest van boven.

Alleen uw eigen vrijen wil en verstand.

„Gij moet uit eigen vrijen wil dat koninkrijk binnentreden, dien tuin, dat verblijf van de waarheid, dat Geluk is. Uit uw eigen kracht, uit uw eigen verlangen, uit uw eigen grootheid moet ge deze .grootschheid scheppen, die eeuwigdurend is. Uit uw eigen volmaaktheid, uit uw eigen geest moet gij deze onsterfelijkheid scheppen. Want wat ik schep, of een ander schept, kan voor u sleciits vergankelijk zijn, maar wat gij zelf schept, door uw eigen ervaring, is blijvend, is onvergankelijk".

Dit is dus de reinste vorm van autonomie en autosoterie.

Zichzelf de wet geven en zichzelf Verlossen.

Heidendom!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen