PERSSCHOUW

Wijde grenzen.

Wij’ lezen in „De Leeuwarder Kerkbode" het volgende over de Friezen:

In den tijd, dat de Friezen voor het eerst met het

Evangelie in aanraking kwamen, bewooniden zij een veel grooter gebied dan 'het tegenwoordige Friesland.

Langs onze geheele zeekust: in Holland, het tegenwoordige Friesland, in Groningen, in Oost-Friesland (Duitschland) woonden Friezen. Utrecht was een Friesc-he stad. Deventer lag ongeveer op de grens.

Op deze mededeeling heb ik wel een amendement. De Friezen hebben inderdaad grooten invloed geoefend op onze cultuur. Maar zoover als 'Mer gezegd wordt hebben hun grenzen zich toch zeker niet uitgestrekt.

Het IJselgebied is altijd zuiver Saksisch terrein geweest.

Eerst na het ontstaan van de Zuiderzee zijn de Friezen wat zuidelijk opgedrongen en langs de kust van de Zuiderzee blijven wonen.

En in Holland woonden de Friezen slechts in de kuststreek, evenals in Zeeland. Hier moet dan weer een uitzondering gemaakt worden voor Kennemerland waar de Kaninefaten woonden.

Utrecht een Friesche stad te noemen, is bovendien zonder meer ook niet juist.

Ik merk dit slechts op met de bedoeling, om het ook voor andere volksdeelen mogelijk te maken, dat zij vertellen, dat zij vroeger een plaatsje hadden in het tegen­

woordige Nederland.

Geen Zending.

In het Italiaansche „Evangelische Gemeindeblatt" stond, dat de Joego-Slavische regeering de haar door de Duitsch-Evangelische kerken voorgelegde kerkenorde eerst goedgekeurd heeft (hetgeen de pubUeke erkenning der Kerk beteekende), toen uit deze geschrapt was, dat de kerk „inwendige en uitwendige zending" deed; Joegoslavië duldt geen zending onder Orthodoxen of Mohammedanen.

Het Boeddliisme in Frankrijl&.

Volgens het Fransche „Journal des Debats" zijn er thans in Frankrijk 30.000 aanhangers van het Boeddhisme. In 1930 is een Fransch-Japansche bond opgericht, die te Parijs een centrum stichten wil voor het Boeddhisme. De actie gaat in Frankrijk uit van de Japansche soto^secte, welke sinds 1928 gevestigd is in het museum Gaimet, dat dienst doet als instituut voor Boeddhistische studiën.

J. W.

JubUeritis.

Onder dit opschrift schrijft Ds Renting in de „Geldersche Kerkbode" het volgende:

Bij de verschillende reeds lang voorkomende kwalen als bronchitis, pleuritis enz. is in de laatste jaren, met name in de predikantenwereld, een andere ziekte opgetreden, die we met den naam „Jubileritis" zouden kunnen bestempelen.

Het is een ernstige kwaal, die tot veel complicaties aanleiding kan geven en die bovenal het gevaar met zich medebrengt, dat het onderscheidingsvermogen tussohen schijn en werkelijkheid wordt afgestompt ea aan den waarheidszin, die kostelijke gave, welke voor ieder, maar in de eerste plaats voor een geestelijken leidsman zulk een onmisbaar bezit is, meer dan ééns schade toegebracht wordt.

Op niet onverdienstelijke wijze schetst „Spectator" in „De Gereformeerde Kerkbode voor Noord-Brabant en Limburg" het verloop dezer ziekte.

Hij doet dat op de volgende manier:

„Om de vijf jaar jubilaris te zijn en held van het daarmee verbonden festijn, is een sport, die menig predikant beoefent in ons dierbaar land. 't Begint met een klein entrefilet, als bladvulling in de krant gezet. Kort daarop, verschijnt een levensbericht met opgave der gemeenten, die hij heeft gesticht en een al of niet erg gelijkend portret met een treffend pastoraal cachet, In de gemeente raakt dan alles in de weer. Al wat colleoteeren kan, collecteer! is het met vreugde vernomen parool, weerklinkend en galmend van pool tot pool!

Er komt een aanvraag van een persbureau, ergens uit Amsterdam, Den Haag, of zoo, om de huldiging te mogen conterfeiten, waar ze zich goed van beloven te kwijten.

En als de gewichtige datum daar is, — mits het

weder niet al te naar is en het met de financiën voor mekaar is, — dan verschijnt de blij verraste jubilaris in de huldigingsvergadering met mevrouw en verderen familiekring.

De president van het comité ad hoc, in gekleede jas smoking of rok, staande achter de gepavoiseerde katheder, ziet op de feestelijke massa neder en spreekt een van geestdrift gloeiend woord, door de waarheid met beschaamde kaken aangehoord en hier en daar door een stille zucht geïnterrumpeerd, als een teedere snaar wordt getoucheerd.

Ook worden er verversohingen geserveerd, door een orgelsolo geaccompagneerd; Psalm 134 : 3 wordt gezongen uit ontroerde borst en longen, het geschenk wordt uitgestald, waarbij een jubelende fanfare schalt. En dan rijst op van tussohen de blommen het lijdend voorwerp.

Geluiden verstommen. Diep door de huldiging ontroerd, gevoelend den sterken band, die allen omsnoert, waagt hij het in deze onvergetelijke stonde, 'n woord te spreken met dankenden monde. En het is hem een onweerstaanbare drang, een behoefte, om voor dit geschenk, zoo belangeloos door het comité geoffreerd, te danken in woorden wèl-gesoigneerd. Dan komt als slot van het programma een diepgevoeld woord tot mama en de foto bij bliksemlicht, die als document van uitnemend gewicht verschijnt in de geduldige kolommen met allemaal d'r op plus de blommen.

Een jubileeren met iedere vijf jaar, is toch heusch wel een beetje raar. Vier uw vierdagen met vrienden, bekenden en magen; goed, maar overdrijving ook hierin schaadt evenzeer als andere overdaad, 't Zou ook wat wezen in de maatschappij, als ieder burger die feesterij evenver dreef als de gesignaleerde predikanten en a tout propos in de couranten 't conterfeitsel van een jubilaris verscheen; 'twEis immers te harden voor niet één!"

De schrijver geeft den predikanten het advies zich voor overdrijving te wachten, zonder zich aan alles te onttrekken.

Hij besluit met de waarschuwing: „Weest op uw Jioede tegen de jubileumwoede" en met de verzekering: „'k Heb niemand in het bijzonder op het oog, waarvan de lezer nota nemen moog' ”.

Dit is werkelijk niet onaardig gezegd.

Een weinig overdrijving in de voorstelling schaadt hier niet.

Bezuiniging in jubileums behoort werkelijk tot de eischen des^ tijds.

Men merkt wel eens op, dat het toch zoo goed voor predikanten kan zijn, wanneer ze bij gelegenheid van hun jubileum bemerken, dat hun arbeid toch meer gewaardeerd werd dan ze hadden gedacht!

't Is best mogelijk.

Maar dan is er een weg, die uitnemender is.

Laat men dan geregeld door aan de Dienaren des Woords toonen, dat hun persoon en arbeid de liefde der Gemeente hebben!

Daaraan hebben ze nog meer, dan dat hun om de vijf jaar een lauwerkrans wordt aangeboden!

J. W.

Geboortevermindeïing.

Dr Knoppers schreef in het „Gereformeerd Jongelingsblad" het volgende interessante artikel:

Er bestaat in Nederland een Nationaal voor Anthropologic. Bureau

Anthropologie (van anthropos-mensch) is in het algemeen de wetenschap, die óók als natuurlijke geschiedenis van den mensch kan worden omschreven. Zij valt vanzelf in verschillende takken uiteen'-).

Op de laatste algemeene vergadering van dit Bureau hield Dr J. Sanders uit Rotterdam een voordracht bij lichtbeelden over „De geboortevermindering te Rotterdam in de laatste 50 jaren".

Interessante gegevens werden door hem verstrekt. Wij hebben daarbij natuurlijk in het oog te houden, dat deze gegevens alleen Rotterdam betreffen en daaruit mag geen conclusie voor ons geheel e land volgen. Toch geven de mededeelingen ons veel te overdenken.

In de allereerste plaats is nagegaan de geboorte naar de beroepen. Het aantal kinderen bleek het laagst te zijn voor de ambtenaren. Per 100 gezinhen bedroeg het aantal kinderen 228. Bij de hoogere intellectueelen 249. Dan volgen de geschoolde arbeiders met 280, de geoefende arbeiders met 318, de middenstand met 373. Bij de geoefende arbeiders zijn gerekend het tram-en politiepersoneel. Zonder deze zou het aantal kinderen per 100 gezinnen van geoefende arbeiders 373 bedragen hebben. 100 Doktersgeziimen hebben 232 kinderen, 100 domineesgezinnen o55. Bij de groep Neo-Malthusianen bedroeg het aantal per 100:170. De referent maakte daarbij de opmerking, dat men uit dit laatste niet te gewaagde conclusies moet trekken, want dit zijn voor het overgroote deel jonge menschen, na den oorlog getrouwld; deze huwelijken zijn nog niet afgeloopen, d.w.z. er zullen in deze gezinnen nog wel kinderen geboren worden. Wij laten deze conclusie voor rekening van den referent.

Een andere indeeling is gemaakt naar den godsdienst. In 9 verschillende godsdienstige groepen zijn deze gezinnen verdeeld:

1. Beide ouders Nederlandsch-Hervormd; 2. Beiden Gereformeerd en Christelijk-Gereformeerd; 3. Beiden Roomsch-Katholiek; 4. Beiden Jood; 5. Beiden eenzelfden anderen godsdienst; 6. Beiden geen godsdienst; 7. Vader Protestant en moeder Roomsch-Kath.; 8. Vader Roomsch-Kath. en moeder Protestant; 9. Overige gemengde huwelijken.

Het zal ons verheugen, dat in Rotterdam de Gereformeerden het grootste aantal kinderen hebben, n.l. 409 per 100 gezinnen. Dan volgen de Roomsch-Katholieken met 367, de Ned.-Hervormden met 325, 'groep 5 met 299, groep 6 en 8 met 294, groep - 7 met 283, de Joden met 272 en groep 9 met 254.

Nu zijn de godsdiensten over de verschillende beroepen niet gelijkelijk verdeeld. Daarom heeft de referent ook het aantal kinderen - berekend naar gods-dienst^'Wö ^eroep der ouders. De conclusie was, dat bij alle 7 beroepsgroepen de G e r e f o r m e e r-• den het hoogste aantal kinderen hebben. Dan volgen de Roomsch-Katholieken en daarna de Ned.-Hervormden.

Er is echter een andere zaak, die ons meer te zeggen heeft. Dr Sanders heeft ook onderzocht, wanneer het hu w el ij k gesloten wordt, daar in den - loop der laatste 50 jaar de geboorte regelmatig is gedaald. Huwelijken 40 jaar geleden gesloten, hebben over het algemeen meer kinderen dan huwelijken na den oorlog. In 6 perioden verdeeld, wordt aangetoond, dat voor al Ie beroepsgroepen een regelmatige, ongeveer even groote daling in de laatste 50 jcLar is te constateeren. Worden de gezinnen naar de godsdienstgroepen verdeeld, dan blijkt ook, dat bij deze groepen zonder uitzondering de daling ongeveer evenveel bedraagt. Dr Sanders komt daardoor tot de droeve conclusie, dat niettegenstaande de min of meer krachtige bestrijding, de geboortevermindering toch ongestoord is doorgegaan. „Als een lavastroom, zegt hij, die alle hindernissen, die hij op zijn weg ontmoet, omverwerpt en vernietigt, heeft de geboortebeperking zich voortgezet in den loop der jaren bij alle beroepsgroepen en alle godsdiensten even sterk." De troost is hier nog, dat bij de Gereformeerden in alle perioden het aantal kinderen het grootst is geweest. Maar ook in dezen kring een evenredige daling.

Eenander e conclusie, en deze is zeer droevig, is deze, dat Dr Sanders op grond van zijn gegevens, heeft moeten vaststellen, dat de geboortebeperking reeds direct bij den aanvang van het huwelijk wordt toegepast. In den loop der laatste 50 jaren worden de kinderen minder snel op elkaar volgend geboren en ook niet zoo spoedig mogelijk na het trouwen. Wij willen hier niet ingaan op verschillende ooi'zaken, die tot het verschijnsel der geboortebeperking hebben medegewerkt. Ons artikel zou te lang worden. Maar dat deze gegevens, welke wij aantroffen in het „Algemeen Handelsblad", waarschuwend zijn, ook vóór ons. Gereformeerden, blijft wel als zeker staan, 't Is bejammerenswaard, wanneer een volk zichzelve verteert en de volkskracht en volksexpansie ondermijnd wordt.

J. W.

1) Zie o.a. „Christelijke Encyclopaedie", I, pag. 125, J. H. Kok, Kampen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen