De strijd over de lijkverbranding in Hongarije.

Tot voor enkele jaren was er nog geen crematorium in Hongarije. Behalve enkele vrijdenkers en vrijmetselaars dacht niemand er aan en de kwestie van de lijkverbranding kon zoodoende nooit ©en kwestie van den dag worden.

Enkele jaren geleden kwam echter de raad van de groot© Hongaarsche plattelandsche stad Debreczen tot de beslissing om een oven tot Hjkverbranding te laten bouwen. Het gebouw staat nu gereed, maar kan niet geopend worden, aangezien d© minister van Binnenlandsche Zaken er geen toestemming voor wil geven.

Intusschen is er een strijd over ontstaan tusschen Protestanten en R.-Katholieken in Hongarije, die echter niet principieel gevoerd is en slechts dient om de antipathie en wantrouwelijkh©id tusschen Roomschen ©n Prot©stanten te verscherpen. De stad Debreczen staat n.l. in het bewustzijn van het Hongaarsche publiek als het centrum der Gereformeerden, of zooals men gewoon is te zeggen als „de Calvinistische Rom".

De stadsraad is daar sinds langen tijd Hberaal en er zijn ook vele Joden en vrijmetselaars onder, die sinds lang met het crematorium dweepten. Intusschen wisten zij o.a. ook de leidsmaimai van de Gereformeerde Kerk aldaar voor hun plan t© winnen, zoo o.a. ook Bisschop Baltazar, en kwam zoo de oven tot lijkverbranding verleden jaar klaar.

Toen zij echter tot de opening van het crematorium wilden overgaan, vonden zij een energieken tegenstand in de leiders van de Roomsche kerk {v^ooral de - Jezuïeten), die dan ook de regeering

beïnvioedden, om de permissie tot de opening tot nu toe steeds te blijven weigeren.

De Roomsciien stonden n.l. niet alleen principieel, maar ook tactisch — met het oog op de Gereformeerden — er tegen. De Jezuïeten hebben n.l. de heele zaak voor hun publiek zoo voorgesteld, alsof de geheele gedachte van de oprichting van het crematorium uit het wezen van het Geref. Christendom zou voortkomen. En de leidsmannen van de Geref. Kerk van Debreczen hebben o.a. ook deze fout begaan, dat zij (zoo b.v. ook bisschop Baltazar) eenvoudig verklaard hebben, dat er — naar hunne opvatting — niets tegen de lijkverbranding was in te brengen. Het is geen religieuze kwestie, zeggen zij, men kan dus gerust ook voor lijkverbranding kiezen.

Het Geref. kerkelijk weekblad „Lelkészegyesület", officieel orgaan van de Hongaarsche Geref. Rredikantenvereeniging, waarvan de voorzitter Bisschop Baltazar is, die tegelijk de hoofd-redacteur van genoemd blad is, zegt in een „editoriaal" (zonder twijfel van de hand van Bisschop Baltazar zelf) onder andere, dat lijkverbranding uit religieus oogpunt een totaal indifferente vraag is, die de menschelijke vrije beslissing totaal ., onaangeroerd""laat. Het is dus, volgens den Bisschop, geheel verkeerd, om van de lijkverbranding een religieuzfB kwestie te maken. Crematie is, naar zijne meening, zoowel uit aesthetisch, als hygiënisch en economisch oogpunt verre boven het begraven te verkiezen en voor de aarde is „alleseins" hoe het stof „tot stof zal wederkeeren". Over het lichaam moet men dus niet disputeeren, zegt hij, en als er toch menschen zijn, die dit doen, zoo kan men op hen het woord van Jezus toepassen: „Laat de dooden hunne dooden begraven".

Veel voorzichtiger uit zich over de crematie een andere bisschop der Gereformeerden in Hongarije, n.l. Bisschop Ravasz te Budapest. Hij was n.l. de man^, die van de Hong. Generale Synode van 1928 de opdracht kreeg, om de reform van den eeredienst in de Hongaarsche Gereformeerde Kerken uit te werken en de noodzakelijke verbeteringen door te voeren. Zoo ontstond dan de nieuwe liturgie in de Hongaarsche Kerken en de Generale Synode gaf o.a. een „Agenda, " of leidraad uit, waarin de schrijver, Bisschop Ravasz, over de theoretische vragen handelende, o.a. zegt als volgt:

„Aangaande lijkverbranding wordt de Gerefoi'meerde opvatting door stellingen als volgt gegeven:

„1. Zij (n.l. lijkverbranding) wordt nóch door eenig goddelijk bevel, nóch door confessie nergens uitdrukkelijk verboden, maar het is ook waar, dat het ook niet wordt toegestaan."

„2. Zij spreekt het geloof aan de opstanding niet tegen."

„3. Het lichaam wordt ook in de aarde verbrand (desoxidatie) en het natuurlijke verbrandingsproces kunstmatig te laten urgeeren is niet slechter, als kunstmatig te verhinderen. Lijkverbranding en balsemen is dus hetzelfde probleem."

„4 .Het is een natuurlijk streven bij de Kerk, om de goede oude gewoonten te bewaren, zoolang de nieuwe zich niet als betere bewijzen." „5. Objectief kan men alleen dan (in deze kwestie) een beslissing nemen, indien diegenen, die haar urgeeren, haar van haar anti-christelijk (of anti-kerksch) karakter zullen bevrijden."

Deze zijn de principieele opmerkingen van Bisschop Ravasz, en de publieke opinie wordt tegenwoordig door deze officieuse uitspraak van hem beheerscht. Officieel heeft echter de G-enerale Synode in deze vraag nog geen uitspraak gedaan en zal dit voorloopig ook niet kunnen doen, aangezien hare vergaderingen juist verleden jaar zijn gesloten en volgens de bepaling van het nieuwe Kerkelijk Wetboek de eerstkomende Generale Synode slechts na afloop van twaalf jaren zal bijeengeroepen wórden.

De Roomschen zijn echter ook in deze vraag zeer actief.

Zelfs Kardinaal Serédi, de aartsbisschop van Esztergom, heeft met Paaschfeest een scherp© rede er tegen gehouden, waarin hij o.a. zich uitliet als volgt:

„ Tevergeefs voeren de voorstanders van lykverbranding tot rechtvaardiging van hun theorie en praktijk verscheidene maatschappelijke en gezondheidsgronden aan; op den achtergrond hunner redeneering ligt de waarheid, dat hun de hoop op de opstanding ontbreekt De opstanding en het eeuwige leven, dat daarop volgt, behoort tot de rechtscontinuïteit van het menschelijk leven. Deze rechtscontinuïteit willen zij te niet , doen, die niet aan de opstanding gelooven en verlangen, dat ook anderen niet daaraan gelooven "

De Roomsche pers agiteert ook zeer heftig tegen de opening van den oven van Debreczen en vooral onder den invloed der Jezuïeten ontstond nu in het oog van het Hongaarsche publiek de verkeerde situatie, dat de Roomschen niét, maar de Gereformeerden w è 1 voor lijkverbranding zijn, terwijl de waarheid deze is, dat het standpunt van Bisschop Baltazar c.s. door alle principieel denkende Gereformeerden verworpen is en zelfs onder zijn volgelingen er velen zijn, die — uit een zucht naar antithese — eenvoudig en alleen daarom vóór lijkverbranding zijn, omdat de Roomschen, — die de Gereformeerden en vooial Bisschop Baltazar steeds zeer scherp aanvallen — er tégen zijn.

Zoo komt tenslotte de geheele kwestie op een z.g. „Tratz-Piolitik" neer, die zeer weinig met beginselen te doen heeft en zelfs soms juist door onkunde op principieel gebied gevoed wordt.

ïntusschen staat het gesloten crematorium o^ het kerkhof van Debreczen daar en tenslotte zal het eens toch geopend worden. Want de kwestie is sinds lang van de principieele banen afgegleden en een politieke kwestie geworden. Staat de zaak echter zóó, dan hangt alles er van af, welk standpunt door een volgende regeering zal ingenomen worden. Zelfs kan er een tijd komen dat ook de Roomschen er vóór zullen zijn. Maar dan zullen al de anticlericale elementen zeker er tegen zijn. Want het gebeurt soms met vragen zoo, dat, als zij eens de speelbal van politieke partijen worden, zij nooit meer naar principieele eischen kunnen opgelost worden.

DR J. SEBESTYEN.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen