„Schaduw" en „Woord"

De Schrift spreekt van „afschaduwing" van toekomende goederen in Israels ceremoniën. „A f s c h a-duwen" beteekent: schaduwsgewijze aanduiden; afbeelden in een homogene continue reeks van schaduwen; opnemen in een schaduwendienst; plaatsen in een lange reeks van schaduwachtige afbeeldingen, die tezamen zoo iets als een schaduwenzóne vormen.

Wie nu iets van het „afgebeelde lichaam" wéét, dié kan uit het beeld de realiteit min of meer kennen. Kennen, — tot op zekere, hoogte. Hoe hij aan die kennis komt, dat is evenwel een tweede vraag. Hij kan die kennis verworven hebben uit aanschouwing, waamemiijg; hij kan ze óók hebben verkregen uit doctrinair onderwijs. Maar kennis — hoe dan ook gewonnen — van de realiteit is noodig om de schaduw te kunnen uitleggen, en eruit iets naders te leeren, of beter te onthouden, iets naders omtrent die werkelijkheid.

Vergeet dat niet. Bij den heidenschen filosoof Plato gaan we niet graag te gast; maar leerzaam is toch zijn beroemde gelijkenis van „de grot". Stel u voor, zegt hij in zijn Politeia, dat er in een onderaardsche grot menschen waren opgesloten, rechtopstaande, maar door boeien aan voeten en hals gedwongen, altijd op dezelfde plek te blijven staan, en niet in staat het hoofd om te draaien; ook niet om de anderen in het gezicht te kunnen zien. Verbeeld u verder, dat zij van kindsbeen af in die positie waren gebracht, en geen andere ooit hadden ingenomen; en dat er nu een steilopgaande opening naar boven is in die grot. Neem verder aan, dat er een of andere liohtglans van achter hun rug zijn gloed werpt; en dat tusschen die geboeide menschen en dien lichtglans een weg loopt, langs welken een lage muur staat, ongeveer van dezelfde hoogte, als waar de goochelaars achter plegen te staan, zoo vaak ze hun kunstjes uithalen. Dan zagen die menschen niets anders dan schaduwen. Schaduwen van de op dien weg voorbijgaande menschen; schaduwen van het gereedschap, dat ze dragen, en van allen anderen kraam. Wat voor , , kennis" zouden die stakkers hebben? Van elkaar zien ze nooit het lichaam, alleen maar de schaduw; van zichzelf óók; van wat daar op dat pad zich voortbeweegt, eveneens. Als ze met elkaar konden praten, dan zouden ze naraen geven aan die schaduwbeelden, en zich verzekerd houden, dat die namen aanduiding waren van de werkelijkheid. Toch was het maar een waan. Neem aan, dat in de grot geluiden weerkaatst werden: als een voorbijganger iets zei, dan zouden ze dat geluid toeschrijven aan één van die schaduwen, — en toch, — verbeelding ware het, een valsche combinatie. Stel u voor, dat ze later werden vrijgelaten; ze zouden u niet gelooven, als ge hun kwaamt verzekeren, dat wat ze tot nu toe hadden geconcludeerd uit hun waarneming, niets anders was dan inbeelding — omtrent onwezenlijkheden, voor en na.

Ragfijn wordt verder die geUjkenis door Plato uitgesponnen.

Dat bUjve verder rusten.

Maar wij, hebben wij nu ook niet meer dan zijn „schralen troost" als het eenige wat ons rest? Schaduwen, adumbratie, schaduwdienst, bedeeling van schaduwen?

O neen. Het is immers zoo prachtig, dat onze catechismus in vraag 19 over die schaduvren niet in de eerste, doch pas in de derde plaats spreekt. Eerst komt de openbaring-in-het-pELradijs. U zegt: dat was zoo iets als een raadselspreuk? Een masjaal? Een gelijkenis ? Zeker, zeker; maar tóch was ze openbaringin-woord; en, — wie weet, wat eraan voorafgegaan is aan Woordopenbaring bij den niet-naieven paradij s-mensch? Dan, in de tweede plaats komt er: verkondiging. In een verkondigingsdienst. Door patriarchen, en profeten. Een lange reeks. Met allerlei paedagogische leermethoden; proza, poëzie, vreemde profetengebaren, maar ook geduldig onderricht in leerproza, in boeken, in verzen, in gesprekken van Jahwe's profeten met diplomaten, generaals, studenten, (van „vaders'' tot „zonen"). En dan pas, en nu in de derde plaats, komt er die vertooning van schaduwen. En ook deze niet eens in een afzonderhjken dienst, o neen, — geen oogenblik. Want de tweede dienst vergezelt den derden dageUjks. En zulks gedurende eeuwen. Terwijl dan nog, gehjk velen aannemen, in den tempel, hoewel huis-derceremoniën, of ook - der-schaduwen, tegen het vallen van den avond van het Oude Testament de katheder, de leer-stoel, steeds breeder en vaster plaats gekregen heeft.

Daarom kan Plato's gelijkenis van de grot ons hoogstens illustratie zijn bij wat de bijbel zélf ons al gezegd had: dat een schaduw niet meer dan schaduw is, doch dat het „soma", het lichaam, de realiteit Christus is. De oudtestamentische geloovigen waren niet geboeid; en „het vuur" was hun ontstoken, waar ze bij stonden, en ook zélf mochten ze hét weer aansteken, en doorgeven; en élk symbool, het kreeg vooraf zijn exegese-in-woord. De profetie kwam vóór en bij de schaduwen; en ze was zóó rijk, dat óók de schaduwen zelf op haar program stonden; op haar program-van-leermiddelen? ja zeker, maar óók op haar program-van-onderwerpen, van te behandelen leerstof. Green plaatjes zonder toelichting, — geen beeld zonder tekst, — geen tekst zonder uitleg. Datis: Platozijn congé geven. Wij weten de waarheid, wij kennen de werkelijkheid, wij zijn niet bedrogen, — mits wij het Woord kennen en aanvaarden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen