Buitenland.

Duitschland. Verdwijnen der Gereformeerde kerken in Duitsch-1 a n d. C a 1 V ij n s Institutie in Duitsch gewaad.

Hoe de Gereformeerde kerken in Duitscliland wegslinken, werd duidelijk door een bericht, dat Dr. Branders op de derde conferentie van den Gereformeerden bond over den toestand der Gereformeerde kerk in dat land gaf.. In Zuid-Duitschland waren in den aanvang dezer eeuw 300, 000 Gereformeerden te vinden; nu zijn er slechts 3000. Anhalt kan voornamelijk nog Gereformeerd genoemd worden. Vele kerken zijn tot de Unie toegetreden en ten deele van de Gereformeerde belijdenis vervreemd. In de Oostelijke provinciën zijn gemeenten Luthersch geworden, zonder dat zij ooit een besluit genomen hebben om haar belijdenis te veranderen. Bij het begin dezer eeuw kon men nog acht Gereformeerde universiteiten vinden, nu hebben wij nog slechts twee leerstoelen. Toch zijn er nog meer dan 800 Gereformeerde gemeenten met 1I/2 millioen leden. Wanneer in deze gemeente het Gereformeerd bewustzijn opnieuw tot ontwaken komen kon, zouden de Gereformeerden nog tot zegen van Duitschland en van de Luthersche kerk kunnen zijn, al ware het enkel slechts als tegengif tegen de Romaniseerende richting, die zich in de Luthersche kerk heeft baan gebroken. Doch daarvan is nog weinig te zien.

Doch daarvan is nog weinig te zien. Opmerkelijk is het dat niet één der Duitsche bladen, behalve natuurlijk die, welke de Gereformeerde kerken dienen, het samenkomen der conferentie van den Gereformeerden bond vermeldt. Het minste wat in de Roomsche kerk geschiedt, wordt gretig vermeld, maar wanneer vertegenwoordigers van Gereformeerde kerken uit alle deelen van Duitschland tezamen komen, om te beraadslagen, wat te doen staat om den ingeslapen geest weder wakker te schudden, dan wordt dit niet der vermelding waardig geacht.

Nu kan men doof doodzwijgen niets dooden.

indien het leven in zichzelven heeft. Maar wij vreezen dat de bazuin van den Gereformeerden bond een te onzeker geluid geeft, zoodat de bladen het der moeite niet waard keuren om er notitie van te nemen.

Aan een brief uit het Noord-Oostelijk deel van Pruisen ontleenen wij de volgende opgaven. In Oost-Pruisen zijn nog 8 Gereformeerde kerken, vroeger vond men er 25. In West-Pruisen zijn nog Gereformeerde kerken te Danzig en te Elbing. Van Zullichan, een stadje, dat vroeger twee Gereformeerde predikanten bezat, wordt geschreven: »De Gereformeerde predikantsplaats is te Z. vacant geworden. Hij, die deze plaats moet innemen, draagt den titei van slot-prediker. De gestorven slot-prediker Hoffman werd voor eenige jaren benoemd tot diakonus van de Luthersche stads-kerk. Een Gereformeerd predikant, die een Luthersche kerk er bij heeft te bedienen! Nu worden de beide vacant-geworden plaatsen aan éenzelfden persoon aangeboden! Zou men van hem eischen, dat hij in de slotkerk Gereformeerd en in de stadskerk Luthersch is ? Denkelijk zoekt men een prediker, die noch Gereformeerd noch Luthersch is. In het stedeke Müncheberg werd de Gereformeerde gemeente op de volgende wijze opgeheven. Men maakte den Gereformeerden predikant diakonus bij de stadskerk met de bedinging, dat hij ettelijke malen in het jaar het heilig Avondmaal op Gereformeerde wijze zou bedienen.

»Gelijk ik uit de courant zie", zoo schrijft onze correspondent verder, »gaat de eerwaardige super-intendent Baehr uit Tilsit rust nemen; hij is een Gereformeerde uit ouden Gereformeerden stam. Hij moet zeer bejaard zijn. Hoe hartelijk zou ik wenschen, dat af en toe in onze Gereformeerde gemeenten frisch bloed uit het Westen naar ons toekwam. Ik geloof vast^ dat onze Gereformeerde belijdenis hier in het Oosten alleen bloeien kan in een kerk, die van den staat onafhankelijk is; doch dat moet men aan Gods genade overlaten.”

Dit woord is uit ons hart geschreven, indien met de laatste zinsnede geen lijdelijkheid bedoeld is.

Wanneer de Gereformeerde leer weder in Duitschland eenigszins lothaar recht begint te komen, zal de knellende band van de staatsmacht gevoeld worden en daaruit wordt het streven om eene vrije kerk te verkrijgen, geboren.

Van het »Lutherdom" in zijne omgeving, getuigt de schrijver het volgende : »Het is een jagen naar uiterlijkheden, bonte kerkvensters, opgesmukte altaren, beelden, liturgies, kerkelijke muziek, om welke dingen men steeds Rome benijdt. Rome wint altijd daarbij, en nu moge men trachten de Poolsche taal te onderdrukken (ik geloof niet, dat het iets baten zal) de macht van Rome groeit, naarmate men haar invloed met geweld zoekt te fnuiken.

Verder vernemen wij van denzelfden berichtgever, dat de Gereformeerden in het Westelijk deel van Rusland, als in Littauen enz., het zwaar te verantwoorden hebben, niet minder dan de Lutherschen. Al wat niet tot de Grieksche kerk behoort, wordt daar vervolgd om de menigte maar in de armen der Grieksche popen te drijven, en dit alles uit politieke berekening.

Nog is te vermelden dat door de hand van Dr. Spiesz te Wiesbaden een Duitsche vertaling van Calvijns «Institutie" in het licht werd gezonden. Van deze vertaling wordt getuigd, dat zij zeer goed is geslaagd en Calvijns hoofdwerk in vloeiend Duitsch wedergeeft. Dr. Spiesz ondernam dezen arbeid op uitnoodiging van den Gereformeerden bond. Mocht de bestudeering van dit klassieke werk, nu in Duitsch gewaad gestoken en dus ook voor gemeenteleden toegankelijk gemaakt, veler oogen openen voor de verkeerde richting, waarin de Gereformeerde gemeenten door de »Vermittelungstheologie'' zijn gestuurd. Dit werke de Geest des Heeren!

Uit het Oosten. Rome en de sche kerk.

Opmerkelijk is het verschijnsel, dat de Grieksche kerk in Macedonië, Rumenië, Bulgarije en Griekenland neiging toont te hebben, om zich met de Roomsche kerk te vereenigen. Aan de andere zijde is bij de Roomsche Zechen een streven op te merken, om tot aansluiting met de Grieksche kerk te geraken. Zoo meldt men, dat de Roomsche Dr. Rieger als warm voorstander van den gehuwden staat der priesters opgetreden is. Ook verlangt deze doctor, dat in de Roomsche kerken van Bohème de ritus der Oostersche kerk ingevoerd, en de oud-Slavische taal als kerktaal gebruikt zal worden. De Slavische liturgie zou dan den Slavischen geest doen ontwaken, en uit de gezinnen der gehuwde priesters konden elementen voortkomen, die voor het nationale leven van grooten invloed zouden zijn. Dezelfde schrijver is van oordeel, dat op die wijze de kracht van »de westelijke beschaving (d. w. z. de invloed van Duitschland) zou gebroken worden.

Bekend is het, dat de Grieksche kerken, die zich met de Roomsche vereenigden, de Oostersche ritus hebben, en dat Rome aan de priesters dier kerken vergimd heeft huwelijken te sluiten, indien zij dit slechts doen vóórdat zij de priesterwijding ontvangen hebben.

Maar ons komt het voor, dat Rome er niet gemakkelijk toe over zal gaan, cm in Bohème toe te staan, dat de priesters zich in den echt begeven. Het is heel iets anders het huwelijk aan den priester toe te staan in eene kerk, waar dit van eeuwen her geoorloofd of liever geboden is geweest, dan aan de priesters der Roomsche kerk van een geheel land te vergunnen in het huwelijk te treden.

Vandaar, dat de Grieksche kerk in Bohème wellicht vasteren voet zal krijgen. Doch te miskennen is het niet, dat op het Balkan-schiereiland Rome veld, wint. In de jongste toespraak van den paus werd ook melding gemaakt van Grieksche gemeenten te Macedonië, welke tot Rome wenschten over te gaan en die den dienst van Roomsche priesters verzochten.

Het streven om tot vereeniging met Rome te geraken, komt evenwel minder uit godsdienstige beweegredenen voort. De leiders der anti-Russische beweging meenen, dat de invloed van Rusland in den Balkan niet beter kan worden te keer gegaan dan door de Roomsche kerk te doen toenemen.

In Griekenland, Rumenië, Bulgarije en zelfs te Konstantinopel vindt men Grieksche geestelijken, die er in het geheel niet tegen op zouden zien, om zich onder den paus van Rome te stellen. In den Balkan zal het hoofd der Roomsche Christenheid er niet tegen hebben, om het behoud van het huwelijk der priesters en van den Oosterschen ritus toe te staan. Rome is, wanneer er te winnen valt, inschikkelijk. Reeds meldt men, dat de paus voor Albanië de taal der Slaven als de taal der kerk toegelaten heeft.

In Rome is men dan ook vol hoop, dat de B^Omss^e kerk in den Balkan eenige millioenen zielen meer zal gaan tellen. Dit zou van groote staatkundige beteekenis kunnen worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen