Buitenland.

Engeland. Gladstone over scheiding van kerk en staat. Protesten tegen de nieuwe kritiek.

Het feit, dat in Engeland het ministerie-Gladstone is opgetreden, zal, naar wij hopen, goede gevolgen hebben voor de voltooiing van de scheiding van kerk en en staat. Wij spreken van de voltooiing, want in Ierland is het privilegie der staatskerk reeds jaren geleden vervallen. Het onrecht dat enkele tientallen Episcopalen hun eeredienst op staatskosten zouden hebben, terwijl de duizende Roomschgezinden de kosten van hun eeredienst zelven moesten betalen, deed een dertigjal jaren geleden besluiten om de lersche staatskerk op te heffen.

In het vorstendom Wales is echter het onrecht niet minder tastbaar dan het in Ierland was. Verreweg de grootste meerderheid der bevolking is tot Nonconformistische kerken overgegaan; het getal aanhangers der Episcopalen is naar verhouding geslonken. De liberale partij (het meest overeenkomende met de antirevolutionaire partij in Nederland) heeft veel te danken aan de flinke houding die de geestverwanten in Wales aannamen. Dat het ministerie-Gladstone op het kussen kwam, is voor een groot deel te danken aan den ijver dien men in genoemd vorstendom bij den verkiezingsstrijd aan den dag legde. Men maakte zich daar zoo warm niet, althans niet in de eerste plaats, om aan Ierland Home-rule of zelfregeering te geven, maar om aan het privilegie der Episcopaalsche kerk een einde te maken.

Uit dien hoofde kan het ons niet verwonderen, dat Gladstone door zijne geestverwanten in WaleS gedrongen wordt om zich nader uit te spreken, hoe hij over het vraagstuk van scheiding van Kerk en Staat denkt. Verleden Maandag (12 Sept.) sprak de 83jarige Gladstone te Carnovon, op zijn reis naar het buiten van een zijner vrienden te Snowdon. Hij gaf daarbij de volgende verklaring: »Ikantwoord mijne heeren, op de speciale vraag, in de tot mij gerichte toespraken gedaan, ten opzichte van scheiding van Kerk en Staat. Ik ben er zeker van, dat wij een punt bereikt hebben, waarop het bewerken van strikte gelijkheid op godsdienstig gebied, goed zijn zal voor de belangen van allé klassen en kerken en voor de harmonie in het land.'' Na Wales om zijne houding bij de jongste verkiezingen geprezen te hebben, sprak Gladstone: »Wales heeft daarbij een eisch (claim) gesteld, welke een van de dringendste is, die door de liberale partij onder de oogen moet gezien worden.

Voorts verzekerde de heer Gladstone, dat, hoezeer de lersche quaestie op den voorgrond kwam te staan, hij toch hoopte dat geen zittingsjaar van het parlement zou voorbijgaan, zonder dat den volke van Wales een ernstig bewijs gegeven werd van het verlangen om over hun rechtmatigen eisch te handelen of om de inwilliging daarvan te bevorderen of nader te brengen.

Den volgenden dag verzekerde de heer Gladstone, dat hij zoo vast, ijverig en ernstig als hij kon, zou voorwaarts reizen tot de landen kerkquaestie in Schotland als ook in Wales.

Dus is de opheffing van de Staatskerk in Wales en Schotland in het vooruitzicht gesteld. In het overig deel van Engeland komt de ongerechtigheid minder uit, omdat het aantal Nonconformisten er zooveel kleiner is, toch zal de consequentie vaa het beginsel ook in Oud-Engeland het privilegie der Staatskerk doen verdwijnen.

Natuurlijk wordt men in Episcopaalsche kringen bang. De bisschop van St. Aseph sprak voor de geestelijkheid zijner diocece: Veronderstel dat Wales zich heeft uitgesproken voor opheffing van de Staatskerk, waarom moet de ééne historische kerk ontleed worden. Ook was de uitspraak der stembus in Wales niet ondubbelzinnig, met het oog op de menigte andere beloften door de candidaten gedaan. Daarbij was het ontnemen van de goederen van de staatskerk: roof. »De kerk" kan zoo goed zijn eigendomsrecht op de goederen bewijzen als de Nonconformisten op de hunne Het is onrecht het eigendom van het eene godsdienstige lichaam weg te nemen en zorgvuldig dat van andere te sparen en dit in naam van gelijkheid op godsdienstig gebied. De bisschop schijnt over het hoofd te zien, dat de kerkelijke goederen, thans uitsluitend in het bezit der Episcopalen, oorspronkelijk gemeen goed geweest zijn.

In de kringen van Gods volk in Engeland begint men meer en meer in te zien, dat het volgen der moderne critiek, gelijk dit bij vele leeraars in de Episcopale en in de Vrije kerken het geval is, uitloopt op prijsgeving van het Christelijk geloof.

In het jongste nummer van de Independent komt een onderwijzer van een »Bijbelklas", eene voortzetting van het Zondagschoolonderwijs, vragen, wat hij doen moet wanneer het waar is dat men de z. g. mechanische inspiratie waaraan men in den tegenwoordigen tijd ontgroeid heet, moet verwerpen. Zoo heeft o. a. canon Cheyne gesproken van de drie onderstelde voorvaders der Israëlieten, zoodat men zich niet moet inbeelden iets historisch zekers omtrent Abraham, Izaac en Jacob te weten. Met andere woorden de drie aartsvaders zijn mythische personen, in denzelfden zin als de fabel zegt, dat Anchises, Aeneas en Aeneas Sylvius de voorvaders der Romeinen waren.

En nu stelt de onderwijzer der Bijbelklas zich voor, dat hij het 8ste hoofdstuk van het Evangelie van Johannes met zijne leerlingen leest; daarin zegt de Heere Jezus: »Ik weet dat gij zijt Abraham's zaad" > Uw vader Abraham heeft met verheuging verlangd, opdat hij mijnen dag zien zoude, en hij heeft hem gezien en is verblijd geweest, " en als nu een van de leerlingen vraagt: hoe kan de Heere Jezus zoo gesproken hebben, als Abraham niet geleefd heeft? wat moet men hem dan antwoorden?

In Marcus 12 : 26 lezen wij, hoe de Heere tot bewijs van de wederopstanding der dooden heeft gesproken: och aangaande de dooden, dat zij opgewekt zullen worden, hebt gij niet gelezen in het boek van Mozes, hoe God ïn het doornbosch tot hem gesproken heeft, zeggende : Ik ben de God Abrahams, en de God Isaacs en de God Jacobs. God is niet een God der dooden, maar een God der levenden. Gij dwaalt dan zeer". Zekerlijk is God niet de God van hen, die nooit hebben geleefd. De uitvlucht, dat die onwetendheid des Heeren een deel is van zijn »ontlediging", of dat de Heere ^toegenomen" is in wijsheid, bevredigt den bijbelklas-onderwijzer volstrekt niet. Volgens hem moet men of Christus' leer als feilbaar voorstellen, maar dan valt Jezus' godheid, of de Heere is ook waarachtig God, en dan zijn de uitkomsten van de z.g. moderne critiek ten eenenmale te veroordeelen. Een derde is niet mogelijk.

In hetzelfde orgaan komt »een arm, ongeletterd zondagschoolohderwijzer" met dezelfde bezwaren. Aan het slot van zijn brief schrijft hij: »Men wil in deze dagen ons zeggen, dat de prediker en de onderwijzer moeten ontvangen worden als het levende woord". Denkt men, dat een nadenkend werkman, dit zal aannemen ? Ik vreeS; dat onze leidslieden, in plaats van ons op te bouwen, ons berooven van ons geloof eenmaal den heiligen overgeleverd."

Onze jongelieden worden twijfelzuchtig en wereldsch. Wij kunnen er ons niet over verwonderen, dat werklieden zich van de kerk afkeeren Menigeen heb ik hooren zeggen: »het is moeielijk in deze dagen te weten wat waarheid is" En waarom? Omdat er zulk een Babel van tegenspraak is in den tegenwoordigen tijd. Wij zouden wel willen weten hoeveel geld er verdiend is aan boeken, voorlezingen en preeken die vol zijn van twijfelingen. Is het recht dat een mensch met kwistige hand zulke twijfelingen uitstrooit ? In de dagen die voorbij zijn, werd de Bijbel aangevallen door besliste vijanden, in den tegenwoordigen tijd door zijn zoogenaamde vrienden. Maar Gode zij dank »de Hejre zal hem bewaren, in de toekomst gelijk Hij in het verleden deed".

Dat deze beide artikelen in de Independent voorkomen is een bewijs, dat de redactie vooralsnog niet geheel den weg der nieuwere critiek op wil. Toch levert menig stuk in hetzelfde orgaan het bewijs dat men met den stroom van de z.g. »down grade" al een heel eind is meegesleept.

Rusland. Het lijden der Luthersche kerken in de Oostzee-provinciën.

Hoe treurig het er voor de Luthersche kerken aan de Oostzee uitziet, blijkt wel uit het feit, dat van de 140 Lijflandsche Luthersche predikanten 92 aangeklaagd zijn, omdat men bij hen conflicten met de Gricksche kerk meent ontdekt te hebben. Toch schijnt dit getal van 92 nog niet groot genoeg. Er is iets bedacht om alle Luthersche predikanten voor de rechtbank te krijgen door hen aan te klagen als... drijvers van handel in boeken, nl. doordat zij met Bijbel-en Tractaatgenootschappen er voor arbeiden dat het volk Gods Woord in handen krijgt en een stichtelijk blaadje lezen kan!

Met moeite kunnen de betrekkingen van gestorven Lutherschen het soms tegenhouden, dat voor overledenen zielmissen in de Grieksche kerken gehouden worden; de Grieksche opvolger van een Luthersch rector van een gymnasium wilde in vereeniging met zijne medeleeraars voor den gestorven rector een mis in zijne kerk laten houden, alleen door de uitdrukkelijke weigering der famihe werd dit voor» komen.

Van den isten Januari af moeten de keikeboeken, waarin aanteekening gehouden wordt van geboorten, huwelijken en overlijden, in de Russische taal gehouden worden. Ook de boeken waarbij de regeering geen belang heeft, die betrekking hebben op het kerkelijk leven, moeten in Russisch geschreven worden.

Meermalen is er sprake van geweest, om de Theologische faculteit te Dorpat, waar de leeraars der Luthersche kerk worden opgeleid, naar Kiew of Kasan te verleggen. Opmerkelijk genoeg schijnt dit plan op aanraden van den drijver der vervolging van de Lutherschen, Pobedonoszew, voorloopig opgegeven te zijn; laatstgenoemde moet verklaard hebben, dat hij van dien maatregel geen nut verwachtte.

Gelijk bekend is werden vele Lutherschen door door schoone beloften misleid, er toe gebracht om de Luthersche kerk vaarwel te zeggen en tol de Grieksche over te gaan. Doch zij die deze stap deden kwamen lot de ervaring, dat de stoffelijke voordeelen die waren voorgespiegeld, uit bleven, vandaar dat geheele scharen bekeerden wederom tot de Luthersche kerk te worden toegelaten. Onder de regeering van Alexander II, vader van den tegenwoordigen czaar, werden de menschen, die opnieuw Luthersch werden, beschouwd als van de Grieksche keik te zijn afgevallen. Nu is een keizerlijk besluit genomen waarbij deze menschen zullen beschouwd en behandeld worden als personen die tot de Grieksche kerk behooren. Het gevolg daarvan is, dat vele echtparen, wier huwelijk in de Luthersche kerk bevestigd werd, door de tegeering beschouwd worden als in hoererij te leven, de kinderen uit zulke huwelijken gesproten werden voor onechte gehouden, die daardoor niet van hunne ouders kunnen erven. De Luthersche predikanten, die nu sinds lo, 20 jaren hen die opnieuw Luthersch werden in hunne kerken opnamen en tot het gebruik des H. Avondmaals toelieten, komen nu in de grootste moeilijkheden.

Voor den inwendigen bloei der kerken is de toestand niet ongunstig Immers er zijn teekenen te over, die bewijzen dat de Heere met de verdrukte kerken in Rusland is. Door vrijwillige bijdragen van edellieden is eene uitgave van de Augustana en de Lettische taal mogelijk geworden. De eerste druk is aan het landsvolk spoedig uitverkocht geweest. Hierdoor kan men begrijpen, waarom Popedonoszew het niet begrepen heeft op den Baltischen adel, en waarom hij de Luthersche predikanten wil beschuldigd hebben van het drijven van boekhandel.

Wij vragen ons meermalen af, zouden de oordeelen, die de Heere over Rusland zendt, als de ontzettende hongersnood en de vreeselijke cholera, de leidslieden van dat groote land tot bezinning brengen?

WINCKEL.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen