Buitenland.

Duitschland. Kerkelijke toestand in Beieren.

Hoe ernstig de toestand [op kerkelijk gebied in Beieren is„ blijkt wel uit eene „uitnoodiging" die in het Korrespondenxblatt für die evangelisck-Lutherischen Geistlichen in Bayern, no. 29 brengt. Men wil eene vergadering houden om tot helderheid te komen over de vraag, hoe men staan moet tegenover de heilsfehen en tot hunne ontkenning of hunne verzwijging wanneer men een kerkelijk ambt bekleedt. Deze vergadering zal dan den 4den September te Acsboch gehouden worden. De mannen, die deze uitnoodiging onderteekenden, zijn predikanten die voor „geloovige" gehouden willen worden. Maar men kan uit de oproeping reeds bemerken, hoe men er voor alles op uit is om den vrede te bewaren, terwijl Gods Woords ons gebiedt: Hebt de waarheid en den vrede lief. Op de bedoelde vergadering zal dan gehandeld worden over de vraag: „welke plichten rusten op ons bij den tegenwoordigen toestand der Evangelische landskerk? " Voorts zal men spreken over: „de noodzakelijkheid van persoonlijk ireniek (vredelievendheid) bij den tegenwoordigen kerkelijken strijd". Het derde punt dat ingeleid zal worden is: „de nood van onze candidaten".

Als men echter den toestand in Beijeren kent, koestert men de overtuiging, dat er toch een breuk in de Beijersche landskerk komen zal. Onder de voorboden van de scheur die getrokken zal worden, kan men het program rekenen der jaarvergadering van de „Algemeene Protestantsche Zendingsvereeniging." Deze vereeniging neemt zulk een standpunt in, dat de Duttsche Zendingsconferentie waartoe alleDuitsche Evangelische Zendinggenootschappen behooren, gevreesd heeft, die vereeniging niet als lid heeft willen aanvaarden. Welke richting deze zendingsvereeniging uitgaat, blijkt uit de namen der onderteekenaats, waaronder men die van Harnack, Ffieiderer, Bassermann Choppuzeau, Dörries vindt.

Zwitserland. De strijd in Geneve om tot scheiding van Kerk en Staat te komen.

De Groote Raad van Geneve is onder den invloed van de gebeurtenissen in Frankrijk er toe gekomen om den band die staat en kerk vereenigt, door te snijden, eii het volk van Geneve beeft door meerderheid van stemmen daaraan zijn zegel gehecht. Men had dit anders verwacht; de Groote Raad nam met zekere lichtvaardigheid het besluit om de Staatskerk prijs te geven, velen hoopten, dat het Geneefsche volk zich wel er voor zou wachten om een toestand, die sinds eeuwen bestond, te laten eindigen.

Deze verwachting steunde op het feit, dat in het canton Neuchatel in den laatsten winter de groote meerderheid der bevolking zich tegen de scheiding had uitgesproken. Maar men nam daarbij niet in aanmerking, dat in Neuchatel de scheiding voorgestaan werd door de socia-Usten en door de mannen van de Vrije Kerk. Ook nam men niet in aanmerking, dat Neuchatel overwegend Protestantsch is, terwijl Geneve's bevolkmg door dat vele Franschen er zich vestigden, voor het meerendeel uit Roomschgezinden bestaat. In Neuchatel beschouwde men de poging om tot scheidmg van kerk en staat te komen, als een aanval op de landskerk, en op de regeerende radicale partij. Deze partij

had in 1873 eene kerkelijke organisatie doorgedreven, die er toe leidde, dat de positieve elementen der kerk zich verplicht zagen, eene vrije kerk te stichten. Daarom gevoelden de radicalen zich zedelijk verplicht om voor de Staatskerk in de bres te springen.

In Geneve was het echter de radicale partij, die de scheiding doordreef waarom zij dit deed, is niet te verklaren. De orthodoxen waren steeds van oordeel, dat de kerk niet afhankelijk zijn mocht van eene regeering, die neutraal of indifferent tegenover de kerk stond; maar tot hiertoe wilden de radicalen daarnaar niet luisteren. Toen in 1880 de orthodoxen de scheiding verlangden, waren de radicalen er tegen en het volk verwierp de scheiding met 9.300 tegen 5000 stemmen. In 1897 stelden de socialisten voor het budget van eeredienst te schrappen, doch dit werd eveneens verworpen en wel met 7700 tegen 3300 stemmen. De predikant A. Keiler schreef «n zijn „Gemeente blad", dat de wet op de scheiding niet de vrucht eener volksbeweging, maar gesproten was uit het hoofd van eenige politici, die daardoor uit hunne ongelegenheid wilden komen daarbij werkte het voorbeeld van Frankrijk aanstekelijk.

In Geneve bestaan vier staatkundige partijen, de radicalen, socialisten, ultramontanen en democraten, die ook wel liberaal-conservatieven genoemd worden. De strijd over het regeeringskasteel wordt steeds gevoerd tusschen de radicalen en democraten. Geen partij is echter sterk genoeg om zonder hulp van eene andere partij de overwinning bij de stembus te behalen De radicalen hebben de hulp noodig van de socialisten en de democraten van dé Ultramontanen. Wanneer de radicalen wat te zeer overhellen tot de socialisten, dan zwenkt ge regeld een groep van gematigde radicalen naar de democraten. Wanneer de democraten te veel naar de oogen der ultramontanen kijken, dan loopt een deel der democraten tot de radicalen over. Aan dien toestand wilde de radicale partij een eind maken. Zij stelde daarom scheiding van kerk en staat voor, om daardoor èn de socialisten èn de ultramontanen aan hare zijde te krijgen. De socialisten waren steeds tegen het budget van eeredienst, de ultramontanen werden er voor gewonnen, doordat hun de schoone Nótre-Dame kerk beloofd werd, die zij tegen eene geringe schadevergoeding van deOad'Roomschen^zouden krijgen. Dezelaatsten, die zich tot hiertoe alleen door Staatssubsidie konden staande houden, zullen dus de meeste schade lijden.

Uit een politiek oogpunt hebben dus jde radicalen vei kregen wat zij hebben wilden. Het verbond tusschen de democraten en de Roomschen is verbroken, dat was hun doel.

De orthodoxen, die bij voorgaande gelegenheden vóór de scheiding waren, kwamen nu in een moeilijke positie. De doorslag werd gegeven doordat 17 orthodoxe predikanten zich voor de scheiding verklaarden. Ook moet men niet vergeten, dat de ideën van Vinet bij menigeen ook in Zwitserland weerklank gevonden hadden, en men weet dat Vinet steeds een vurig voorstander geweest is van de onafhankelijkheid der kerk. Nu was het oogenblik gekomen om deze ideën te verwezenlijken.

Het ging niet aan om de Roomsche kerk dezelfde fioantieele voordeelen te geven als de Protestantsche staatskerk, de finantieele gevolgen, die daaruit moesten voortvloeien zouden nooit door het volk zijn goedgekeurd.

Het is te verstaan, dat velen tegen de gevolgen van de scheiding, die nu tot stand kwam, opzien. In een brief van een predikant uit Zuid Frankrijk was de klacht te lezen, dat zijne kerk, nu geen staatstractement meer ontvangen werd, ten doode was opgeschreven. £n zoo verklaarde ook 32 predikanten van het canton van Geneve, dat de nationale kerk van Geneve de invoering van de scheiding, wel niet zou overleven; het consistorium van Geneve bezwoer de stemgerechtigde bevolking, het erfdeel der vaderen niet prijs te geven, natuurlijk omdat het overtuigd was, dat de kerk nist in staat was om in hare eigene behoeften te voorzien. Maar wanneer die kerk, gelijk het consistorium verzekert, nooit zoo levend geweest is als tegenwoordig, dan kan zij den toekomst zonder bezwaar te gemoet gaan.

Het consistorium is daarom daags nadat de scheiding was aangenomen, aan den arbeid getogen om eene nieuwe organisatie der kerk te ontwerpen, waarbij zoowel voor-als tegenstanders der scheiding de handen in elkander sloegen. Wij verwachten, dat hetgeen de vijanden der kerk ten kwade bedacht hebben, tot heil van de kerk van Geneve zijn zal.

WINCKEL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen