GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Buitenland.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Buitenland.

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Engeland. Een Hindoe over de Protestantsche Zending in Engelsch-Indië.

Een Hindoe schreef in een Zuid-Indisch tijdschrift, de Mysore Review het volgende omtrent de Protestantsche zending.

„Wij gebruiken deze gelegenheid om onze volksgenooten te verzoeken, dat zij de Protestantsche zendelingen niet verkeerd beoordeelen en hun geen verkeerde bedoelingen toedichten. Zij maken geen geheim van het doel waarmede zij naar Indië komen. Zij verklaren dat zij de bewoners van dit land door overtuiging voor het Evangelie zoeken te winnen, en maken geen gebruik van dwangmiddelen. Zij zijn echter de baanbrekers en bevorderaars der hoogere Westelijke beschaving en stellen ons voor oogen wat het huiselijk leven en de Europeesche zedelijkheid is. Zij maken het voor ons mogelijk de waarde van de maatschappelijke instelUngen der Engelschen, die door den gang der gebeurtenissen onze wettige overheid geworden zijn, te waardeeren. Hunne universiteiten en hoogere scholen kunnen onder de beste van ons land gerekend worden, aan welke onderscheidene van onze beste mannen werden opgeleid. In den regel zoeken zij geen bekeerlingen te krijgen door slechte middelen. Wij zouden dus deze onbaatzuchtige werkers altijd voor de ware vrienden van Indië moeten aanzien".

Wat blijkt uit deze ontboezeming? Dat deze Hindoe de missionaiis der Christelijke kerk beschouwt als dragers van de Europeesche beschaving, als bevorderaars van de Westersche ontwikkeling. Hij ziet niet in, dat alleen de kraciit van het Evangelie een volk ook maatschappelijk en staalkundig kan verheffen. Telkens wanneer wij lezen \an waardeeiing van den arbeid der zending vreezen wij, dat de arbeid der zendelingen minder gewaardeerd wordt om de kracht tot bekeering die van hen uitgaat, dan om de macht om den maatschappelijken toestand van het volk op te heffen. Zou dit niet mede te wijten zijn aan de wijze van optreden en werken van sommige zendelingen ?

Hongarije. Prof. Zovanyi afgezet. Wij meenden uit eene mededeeling uit Hongarije te moeten afleiden, dat de Gereformeerden den hoogleeraar Zovanyi, in zijn ambt als professor in de kerkgeschiedenis hadden gelaten, al deden zij dat deel van zijn werk waarin hij een smadelijk en onbekookt oordeel over Calvijn uitsprak, vernietigen. Doch het blijkt tot onze voldoening, dat men verder is gegaan. De algemeene vergadering der Gereformeerde Kerken aan deze zijde van de Tüeisz besloot hare deputatie voor de Hoogeschool uit te noodigen, haar zoodanige voorstellen te doen, waardoor lucht uiigeoefend zou worden over het zoo trouweloos handelen met het vaderlijk erfdeel en het verder voortgaan op dien weg verhinderd wietd. De deputaten kwamen toen op de algemeene vergadering van 22 Sept. 1908 met het voorstel, om den hoogleeraar te schorsen en een plaatsvervanger voorloopig aan te stellen. In dit voorstel werd gememoreerd, dat er tegen Professor Zovanyi, vóór het aanvaarden van zijn professoraat, vier maal en als hoogleeraar tweemaal een tuchtzaak moest begonnen worden, en dat hij viermaal disciplinair gestraft werd. De vergadering nam het voorstel der deputaten met algemeene stemmen aan. Er moest nu eene nieuwe tuchtzaak tegen den hoogleeraar begonnen worden, waarop het districtsgericht hem schorste.

Doch Zovanyi weerde zich krachtig. Hij wist van den voorzitter van het Generaal-Convent te verkrijgen, dat bet gericht van het Donaudistrict zijn zaak behandelen zou, onder voorwendsel dat de leden van het Theisz-district hem vijandig gezind waren. Daarbij begon hij in .^de pers een formeelen veldtocht tegen de Gereformeerde leiders in het district en stelde hij zich aan als een martelaar voor leer-en gewetensvrijheid, en als een man die vervolgd werd, omdat hij misstanden aan het licht gebracht had. De publieke opinie was vóór Zovanyi en tegen de mannen die voor het Gereformeerd karakter der Universiteit te Sarospatak streden.

Het gericht van het Donau district maakte geen haast, In het voorjaar van 1909 werden de getuigen gehoord; eerst de zosten October werd de uitspraak gedaan. Die uitspraak was: vrijspraak op alle punten van aanklacht. Maar de advocaat van het gericht ging in hooger beroep. Zoo kwam de zaak voor het Conventsgericht. En deze rechtbank ontzette Zovanyi uit zijn ambt en kende hem slechts een half pensioen toe.

In het vonnis wordt wel toegegeven, dat een hoogleeraar vrij moet zijn in zijn leeren, doch dat het niet aangaat, dat men hem toestaat leeringen te verkondigen die in lijnrechten strijd zijn met de leer der Geref. Kerk in Hongarije. Ofschoon het niet tot zijn taak behoorde, sprak hij over den dood en de opstanding van Christus op een manier, die wel geschikt was om het geloof van de aanstaande dienaren des Woords te doen wankelen. Ook spreekt het vonnis er van, dat Zovaoyi Cilvijn op zijn colleges schetste als een sombere persoonlijkheid in de wereldgeschiedenis, als een man met inquisitoriale neigingen; hetgeen ook uitgesproken wordt in het vernietigde aanhangsel bij Warga's werk, waarin hij eencritiek op Calvijn uitoefende, die, ook uit wetenschappelijk oogpunt, beneden peil was. Al deze daden van den aangeklaagde deden duidelijk aan den dag komen, dat hij tegen de wet der Kerk (§34, bl. 4 en ii) had overtreden en daarom schuldig moest worden verklaard.

De hoogleeraar hield wel staande, dat hij recht gehad bad zich zoo mondeling en schriftelijk uit te laten gelijk hij deed, omdat er leer-en gedachtenvrijheid zijn moet. Doch het vonnis meent, dat een hoogleeraar aan de Theologische faculteit van de Gereformeerde kerk, in dienst van die kerk is en dat die kerk hem niet bezoldigt om haar geloof te bestrijden, maar om zich trouw te betoonen aan die kerk en hare leer, Wanneer zijn oveitaiging en de daaruit vloeiende leer met zijn kerk en haar leer in strijd komt, en hij daarom geen getrouw dienaar der kerk meer zijn kan, is hij volgens zijn geweten verplicht zijn ontslag te nemen. De Hongaarsche Geref. kerk is een levend organisme, dat wanneer het wil blijven voortleven, niet dulden kan, dat de door haar bezoldigde aangestelden, onder haar autoriteit eene zoodanige werkzaamheid ontwikkelen, die tot verwoesting van hare gemeenschap leiden moet.

De aangeklaagde had zich ook verdedigd met er op te wijzen, dat de door hem verkondigde leer niet met zijn ambtseed als predikant in strijd was. Immers indertijd had hij denambtelijken eed in Zevenbergen afgelegd, en daarin wordt de Hevetische confessie niet genoemd. Het Conventsgericht zag uit deze bewering met iMdwezen, met welk een scherpen blik de aangeklaagde de leemten van de eedsformule heeft nagespeuid, ten einde zonder met de tucht in aanraking te komen, zijn aanvallen tegen zijn kerk te kunnen lichten, en het was daarom van oordeel dat men een zoo gezinde persoonlijkheid in het welbegrepen belang van de kerk niet met een goed geweten den leerstoel van eene Theologische faculteit kon laten bezetten.

Het vonnis van het Conventgericht heeft niet zooveel opzien gebaard als men, na den persveldtocht verwachten kon. Het komt ons voor, dat er ook van liberalistische zijde niet veel tegen in te brengen is.

Het oordeel dat over Zovaoyi uitgesproken is, was een eindoordeel. Wel heeft de gewezen hoogleeraar appel aangeteekend bij den Hongaarschen minister van eeredienst, op grond van het feit dat de koning over de Gereformeerde kerk het jus supremae inspectionis (het recht va het opperste toezicht) bezit. Maar al wilde de minister dit recht laten gelden, hij zou niet in staat zijn een vonnis te casseeren, dat volgens de door den Koning goedgekeurde kerkelijke wetten geslagen is.

Dat de zaak van Zovinyi voor de Hoogeschool en de kerk van het hoogste gewicht is, behoeft geen betoog. Het verblijdt ons, dat het lichaam der Gereformeerde kerk in Hongarije zoo gezond gebleken is, dat ze in staat bleek een ingedrongen splinter ei uit te drijven.

WlNCKIL.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 3 juli 1910

De Heraut | 4 Pagina's

Buitenland.

Bekijk de hele uitgave van zondag 3 juli 1910

De Heraut | 4 Pagina's