Leestafel.

Dr. H. BAvmcK. HANÜtEiiaN© BIJ HET ONDER­ WIJS IN 'BEN CHRISTELlJKBiJ GODSDIENST. J. H, Kok, ; 1913.-Kampen.

De - uitgever. .JCoK zond ojis deze HANDLÉIDING ter ^beèpreking in-de HERAUT. Zij is, - zöoals in h^U - YooRBERiCHT ^taat, samengesteld met het Pog-%J? e"'%en in'de Tiöog^^^^ fekssén van onze Christelijke gyinnasia, hoogere burger^ scholen, kweekscholen, nofmaallessen enz., . Dit enz. woidt dan nader toegelicht.rdeor de toevoeging, dat de auteur bij de samenstelling •verder op het oog had allen, die door middel van een niet te kostbaar leerboek kennis willen maken met den hoofdinhoud van onze Christelijke, Gerefqnaeerd]e geloofsbelijdenis.

Toen de utrecnts'che Tiitgevef'Ruvs eensene werkjes pver vérschfllehde vakken der Theologie in Hét licht gaf, die als handleidingen of leiddraden "bij het Godsdieïistonderwijs aan onze gymnasia en hoogere borgerscholen-moesten, dienen, lieb ik; ' voorzoover hij z© ons blad ter bespreking toezond, bij die bespreking mijn bezwaren tegen deze onderneming niét onder stodéri en banken gestokep.

Met het oog op het éenê uur per week dat in. elke 'klas vóór het Godsdienstonderwijs aan deze .inrichtingen' beschikbaar is^ kwam en komt mij nog en dat op-grond •van ejgen ervaringuit een drietal jaren, waarin ik het genoegen had aaii een onzer gymnasia Godsdienstonderwijs te geven, — een-dergelijke opvatting omtrent den omvang van dit onderwijs vrij bedenkelijk voor. Maar bovendien komt het mij bedenkelijk voor .dat, ook indien het bezwaar van den beschikbaren tijd 'op eenige tvijze kón wordenondervangen, het Godsdienstonderwijs, naar deze leiddraden gegeven, door dan onderwijs in de Theologie te •wt)rden, van aard verandert.

En Theologie: te doceeren aan gymnasiasten en hoogere burgers, zij het ook uit de hoogere klassen dezer scholen, alzoo aan jongens van ongeveer 15—18 jaar, dunkt mij, 'bij hun gemis aan, voor het onderwijs' daarin noodige propaedeuse, gewoon absurd. Men kweekt dan Theólpgasters, waar een, vóór zijn ambt goed onderiegd predikant, óp zijn catechisatie en daar niet alleen, zijn plezier' mee op kan.

Theologie is nu eenmaal even goed als, - om iets te noemen, ' de Jurisprudentie, een wetenschap, al meent, men ook, zonder h^r voldoende te hebben beoefend, er over te kunnen meepraten.

Op de lijn der onderneming van den Utrechtschen uitgever ligt zeker ook het doen verschijnen van een Handleiding voor wat vroeger heette de »praktische» en thans onder ons heet de ïdiakonalogische* vakken der Theologie. Dit het daartoe nog niet gekomen is en ook wel niet komen zal, is mij een bewijzend teeken van het verkeerd-getrokken zijn dier lijn.

Hèb ik, bij volle erkenning van het op zichzelf veelszins voortreffelijke in de handleidingen . van - den uitgever RUYS, mijn bedenkingen daartegen niet onder stoelen en banken gestoken, zoo wil ik thans, na gezette lezing van deze, mij door den Kamper uitgever toegezonden handleiding even onverholen uitspreken, dat tegenover hiar die bedenkingen wegvallen.

Om hiermede niet onder de verdenking te raken vin te "ver-gedreven courtoisie tegenover deti •-Saniensteiler dezer handleiding, - mija-geachten ambtgenoot, 'wil ik de gronden voor deze mijn uitspraak aanvoeren.

Naar reeds de titel van zijn boekje aanduidt, bedoelt JBAVINGK niet te geven een handleiding bij • het pnder^ïvijs in de DOGMATIEK, maar bij het onderwijs in den CHRISTELIJKEN GODSDIENST. En ten bewijze, dat hij zich bewust is, dat deze titel niet maar een vlag is, die een verkeerde lading dekt, zij het mij vergund het volgendfe te^citeeren uit wat luj op.p. 6 schrijft over > de verschillende wijze* waarop de waarheidsinhoud der openbaring, al naar gelang van de personen voor wier bewustzijn zij wordt uitgestald, kan en behoort te worden uiteengezet. Terecht 'zegt hij daar, dat de, op verschillende wijze uitgesprokene, toch altijd is dezelfde geloofswaarheid. Maar het uitspreken dier waarheid dóór de gemeente tegenover de wereld in haar beschreven en onbeschreven confessie is een andere - wijze van uitspreken dan wanneef zij door-den ..Dienaar des Woords aan de volwassenepLop den kansel wordt verklaard "of aan de .kilteren, in de catechisatie wordt onderwezen. En zoo ook is de wijze •waarop de geloofswaarheid; »door den theoloog in eéne dogmatiek, hetzij 'stellig (positief, thetisch) of wederleggend, (elenctisch, apologetisch), naar wetensfchappefijken eisch (kan) - worden uiteengezet> , weereen andere dan-, die waarop zij »door den docent in een - eenvoudig hand-of leerboek (kan) worden, neergelegd voor de discipelen eener middelbare of vöorbereidend; hoogere school.

Dat het aan den auteur der GEREFORMEERDE DOGMATIEK volkomen gelukt is om, •wiar liij iri deze Handleiding'als docent in'déö Christelijken Godsdienst optreedt; dat zoo te^ doen; dai hij dit zich daarbij gestelde doel bereikte was, bij zijn ook niet geringe didaktische vaardigheid, niet anders te verwachten.

Alzoö geen onderwijs in de DOGMATIEK, maar in , den GODSDIENST wordt inex geboden. Is Godsdienst de verhouding van den mensch tot God, en mag er, om ware godsdienst te zijn, de swaarheidsinhoud der openbaring* z~eker mit jn gemist, toch mag het onderwijs in den waren, den Christehjken godsdienst, zich niet uitsluitend richten op hét bijbrengen van - ware Geloofsvoorstellingen, op, een recht doen denken omtrent God.

Bij; het ONDER; WIJS in den GODSDIENST, »het teederste m heiligste wat eeii mensch bezitten •kan*, is - toch .dit, niet uitsluitend zich richten •pp het denk-, maar ook op het gemoeds-en wiisleven van den leerling een vereischtè waaraan d^-t onderwijs behoort te voldoen, al 'voldoet het er ook niet altijd aan.

Dr BAvrNCK toont zich van dit vereischtè ten volle bewust wanneer hij het in zijn-VOOR­ BERICHT op p. Vn heeft over »de, wenschelijkhêid, die voor het' .godsdienstonderwijs op' de •scholen, die boven het lager onderwijs uitgaan* en. dan tot die wehschelijkheid ook' rekent s> de leerstof in zoó Schriftuurlijken zin te bespreken, dat zij niet alleen in haar onderwijzend^ maar ook in haar vertroostend karakter openbaar worde en ziciizelve aanbevele aan, hart • en gewetens.

Enwe< als ik, de 20 §§ vanzijn.boekje waarin hij den hoofdinhoud van de Christelijke, Gereformeerde geloofsbelijdenis in de bekende volgorde, die met ïdg kennis'se Gods* begint en met »de voleinding der wereld* eindigt, bespreekt, : opmerkzaam Heeft doorgelezen, zal met mij den indruk ontvangen, dat daarin aan genoemd vereischtè voldaan is.

En dal öök ^ml^ andere .bedenking, die OF ^bèt ; ; Stuk •'•«aa den, y(^, r 'rlSèM .derwij? . ^'i^ , 9A^s gymnasia en hoogere burger-"sch'óien beschikbaren tijd, tegeitover déze Handleiding ' wegvalt is, omdat mag worden aangenomen, dat in het ééne uur per week, hetwelk daar vopr dit onderwijs beschikbaar is, haar 20§§ door de leerlingen der hoogere klassen, alzpö in twee of drie' jaren, voldoende kunnen opgenomen.

Zeker mag ook deze Handleiding op onze scholen, die boven het lager onderwijs uitgaan, den Bijbel zelf en ook den Heidelberger Catechismus niet. verdringen.

Maar, daarmee aangevangen in de drie lagere, zal daarnaast in de drie of twee hoogere klassen deze Handleiding uitnemend dienst kunnen doen. Déze Handleiding, die ook »algémeene en bijzondere openbaring, de algemeene genade, het karakter der inspiratie, de leeringen van verschillende secten en de ontwikkelingsleer ter sprake brengt (p. "VI).

Bij het lezen stuitte ik in dé 2e alinea van p. 93 op een verschrijving van »beeld Gods in enger* voor »in ruimer zin*, en in d^ eerste alinea van p. 105 op > volharding* voor .»verharding.

Ten slotte zij het mij nog vergund aan wie het met den titel van deze Handleiding niet eens mochten zijn, omdat zij meenen, dat öf vóór Christelijken Godsdienst hét praedicaat sGereformeerd*, óf in de plaats van »Christelijken*, »Gereformeerden* Godsdienst moest staan, — te herinneren aan den titel van CAL^vijNS.IistSTTrjjTXE en van FAUKELIUS KORT BEGRIP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen