Buitenland.

Duitschland. Een nieuwe bouw?

Het ontbreekt niet aan stemmen, dat de lessen die door den grooten tijd welken men doorleeft, gebracht worden, zullen behartigd worden - in de eerste plaats voor het godsdienstige leven. Men spreekt van een nieuwen bouw die voor het godsdienstig leven noodig is, en daarvoor worden allerlei denkbeelden aan de hand gedaan. Ook de modernen, die bij het uitbreken van den oorlogen een geruimen tijd daarna geen woorden konden vinden voor het uitdrukken hunner gevoelens, I d n z m t a n F g b h w laten nu weer van zich hooren. Zoo doet in no. 15 van de Chr. Welt de hoogleeraar Tröltsch een poging om te betoogen, dat de oorlog die reeds zoovele maanden woedt, de ijdelheid van de gedachte van een komend Godsryk aantoont. Tröltsch ziet in den strijd der Christehjke naties tegen elkander en de daarbij aan het licht komende verloochening van Christelijke grondstellingen, voorts in het verbond van het Christelijk Engeland met het heidensch Japan en van Duitschland met Turkije, zijn oude stelling bewaarheid, dat het Christendom slechts betrekkeHjke waarde heeft. Het is geen rehgie voor de geheele menschheid, en daarom is het uit met den droom van een wereldzending. Met spot en hoon overlaadt Tröltsch hen, die in den oorlog een tuchtiging Gods zien. lEr zijn menschen», zoo spreekt hij, sdie hem, 'in den stijl der profeten des Ouden Verbonds, als een straf voor den afval van God beschouwen en hem tot thema voor boetpredikaties houden. Maar wat bij de profeten eene overwinning van eene naturaUstische en heidensche denkwijze door eene waarlijk zeer krachtig zedelijk denkbeeld was, dat is in de moderne jeremiaden een muffige paapsche spreekmanier die men niet ernstig behoeft op te nemen.

Volgens den hoogleeraar behoort de oorlog eenvoudig tot de natuurhjke verschijningen der volken; het is de strijd om het bestaan. De strijd om het bestaan is, wijl hij door de natuur is ingegeven, het eerste waarin wij leven; daarna komt de christehjke idee, die den strijd ethisch moet maken. Uit het rijk der verzedehjkte natuur wassen wij eindeMjk op in het rijk Gods, ieder op zijn manier. Het komt tot »versmelting der persoordijkheden in God." De Europeesche christeHjkheid moet zich in zich zelve verdiepen, en dan wordt er een andere Christehjke geest geboren dan die, welke tot hiertoe in de zending openbaar werd. De gedachte die Jezus uitgesproken heeft, van een komend rijk Gods, heeft het Christehjk denken reeds lang opgegeven.

Men is geneigd te vragen, of de hoogleeraar er wel zelf van overtuigd is, dat het uitspreken van dergehjke gedachten, in den zwaren tijd dien het land doorworstelt, eenige nuttigheid brengen kan? Wij zien er de poging van den vorst der duisternis in, om de geestehjke winst die in de donkere tijden welke doorleefd worden, verkregen werd, te niet te doen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen