1943 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 30

26 ook onbepaalde, mogelijkheid van het bestaan, doet optreden. Constitutief voor het bestaan en het zijn van den mensch is het feit, dat deze kan vooruit loopen op deze laatste mogelijkheid van zijn bestaan, in den modus van den zuiveren angst. Heidegger verlegt den angst, eiken angst in de nabijheid van den dood. W a n t de moderne mensch verwijst in al zijn angsten, ook en zelfs in den lichamelijk-neurotischen angst, naar den dood. En wanneer den mensch iets Unheimlichs overkomt, — wat immers, in overeenstemming met zijn wereldbeeld hem toch eigenlijk niet mag gebeuren (het behoorde uitgesloten te zijn) —, dan verwijst de angst, die daarbij in hem bovenkomt, noodzakelijkerwijze in de richting van den dood. De mensch als mensch, wie hij ook zij, patiënt of dokter, eenvoudige of geleerde, vrome of spotter, beleeft en doorleeft den dood: in de eerste plaats als afschuwwekkend, walgingwekkend, als rotting, ontbinding, (zie hierachter: Vergaan); in de tweede plaats als smart, langs den weg der invoeling; en in de derde plaats als angst, evenzoo langs den weg der invoeling. In deze drie kwaliteiten (waarbij nog de ervaring van den dood als verlies, als gemis, als leegte, enz. komt) doorleeft de mensch den .,vreemden" dood, en vreest dezen zoo, op deze manier. Hij vreest zóó, dus ook den angst voor het sterven, die hem langs den weg der invoeling in stervenden bekend werd. Hij beangstigt zich voor de ziel van den doode en later voor zijn eigen dood. Gelukkig is dit vooruit kunnen loopen op den eigen dood, ook voor den modernen mensch slechts een mogelijkheid, iets dat kan gebeuren, — niet persé, niet altijd door, niet overal behoeft te gebeuren. Gelukkig, want wie hield de gedachte aan zijn eigen dood (als een absoluut vergaan in het niets) uit? Wanneer wij de meesten der moderne Europeanen aankijken, dan zien wij in hun gezichten zeker niet de schaduwen van den dood. Zelfs de weinigen, dien het (nood)lot het heeft geopenbaard (en ik spreek over hen nog afzonderlijk), dat zij sterven moeten, die het aan den lijve beleefd en doorleefd hebben, dat zij sterfelijk zijn, en sterven moeten, is het bewustzijn hiervan slechts voor oogenblikken verdragelijk. W a n t de eigen dood is, wegens zijn absolute duisterheid, en zijn even absolute onvermijdbaarheid. het meest vreeselijke geheim, dat een mensch met zich om draagt en beleven kan. Ten volle beleeft hij het eerst in het sterven zelf. W a n t het be-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen