Het calvinisme en de kunst - pagina 72

70 liet stilstaan. ( G a b e r e l . H i s t , de l'Egl. d e G e n e v e 1853. 1. 377). Toch mocht zulk een voorstelling niet te dikwijls herhaald; en toen kort daarop de aanvrage om de B a t a i l l e d e s P u i s s a n c e s d e H e r c u l e , of, zoo dit niet ging, dan een stuk: A c t es d e s A p ö t r e s genaamd, te mogen spelen door den Senaat in Galvyns handen om advies wierd gesteld, (Annates Gen 24 Mai 1546. Tom. XXI. .p. 381) rapporteerde hij op 11 Juni, namens zijn ambtgenooten, dat er tegen het laatste stuk als zoodanig geen bedenking bestond, maar dat om de gevolgen achterwegelating toch raadzamer was. Van Cop's absolute taal schreef Galvyn aan Farel: „nullo modo probare poteram quod dixerat". En toen op 4 Juh het stulc toch publiek wierd opgevoerd^ woonde Viret zelf hel stuk van den aanvang tot den einde toe bij. „Nunc ludi agumtur," schrijft Galvyn, „ a d e s t V i r e t u s S p e c t a t o r , qui ex composito ite'rum rediit ut furiosum nostrum^ (t. w. Ds. Gop) ad sanam mentem reducat." Ed. Brunsvig. Tom. XXII. p 356. Hierbij boude men echter in het oog, dat deze stukken door gewone, algemeen geëerde burgers, en niet door comoedianten van beroep gespeeld wierden. Zie STAHELIK, J o h . C a l v i n , Leben und ausgew. Schriften. 1863. 1 p. 392/3. ^') Cf. SCHELLING^ S a m m t l . W e r k e. V. p. 386: „Die unmittelbare Ursache aller Kunst ist Gott. Denn Gott ist durch sein absolute Identitat der Quell aller Ineinbildung des Realen und Idealen, warauf alle Kunst berulit." De strekking hiervan is uitnemend, maar het „unmittelbare" moet wegvallen; in den mensch werkt de kunst als tweede oorzaak. God werkt rechtstreeks in den mensch, maar in het kunstwerk v a n den mensch slechts zijdelings. Vergelijk ook Solger, Carrière, Cousin, zie aant. 14, en vooral WINCKELMANN, G e s c h . d e r K u n s t d e s A l t e r t h u m s . IV. § 22 (ausg. von Lessing 1870): „Die höchste Schönheitistin Gott. und der Begriff der menschlichen Schonheit wird vollkommener, je gemasser und übereinstimmender er mit dëm höchsten Wesen kann gedacht werden". En verder: „Dieser Begriff der Schonheit ist wie ein aus der Materie durchs Feuer gezogener Geist, welcher sich suchet ein Geschöpf zu zeugen nach dem Ebenbilde der in dem Verstande der Gottheit entworfenen ersten vernunftigcn Greatur." Natuurlijk moet hier met Winkelmanns Neoplatonisme rekening gehouden, en is zijn poging om met begrippen te opereeren, niet geslaagd; maar het g o d d e l i j k e in het schoon en in de kunst greep deze zeldzaam fijne aestheticus toch met geniale helderheid. ^•') Openb. 21 : 19, 20. '^•') Hand. der Ap.' 1 : 11: „(Hij) zal alzoo wederkomen, gelijkerwijs gij Hom ton hemel hebt zien opvaren." Goll. Joh. 20 : 17. ^'^) Kortheidshalve verwijs ik naar mijn studie over de Verheerlijking op den Thabor. In U i t h e t V^o o r d. Ie serie. Dl. I. b l 407. •") Cf. Exod. 25 : 9 en 24, coU. Hand. 7 : 44 en Hebr. 8 : 5 . Er is in Exod. 25 : 9 zoowel van een !V}nn van de l^'-<'9 als van een ri'jpn van de ^''^P sprake, en in vers 24 van de Q-O'J^.'"' (h u n modellen). Hebr. 8 : 5 toont, dat geen sprake is van modellen, die hem in visioen getoond zijn. Gedoeld wordt op het symbolisch rapport tusschen de vormen, lijnen, afmetingen, stoffen en kleuren van den Tabernakel en het Heiligdom daarboven, waarin Christus de vrucht zijner offerande priesterlijk bedient; ook al ontbreekt ahe aanduiding, die ons in staat zou stellen ons van de materieele zijde des hemels eenig denkbeeld te vormen. Slechts protesteeren we tegen Keil's intellectueele opvatting, alsof .tilechts symbolische voorstelling van „Reichsge d a n k e n " zou zijn bedoeld. Cf. KEIL G o m : op E x o d u s in loco. Ook op het tempelgezicht van Ezechiël dient hier gelet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen