GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

De verflauwing der grenzen - pagina 20

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De verflauwing der grenzen - pagina 20

Rede bij de overdracht van het rectoraat aan de Vrije Universiteit

2 minuten leestijd Arcering uitzetten

i8

geestelijke wereld nauwkeuriger te onderzoeken, en voorts van poëzie te leven met zijn hart. En dit is ook zoo; maar 'I hield daarom ook het EvolutiebeginseL^ of de Descendenzfjheorïe, gelijk onze Duitschers het noemen, reeds op het I Credo onzer huidige wetenschap te zijn ? En wat nu is fdeze Evolutie-theorie anders dan de toepassing van het ïpantheïstische proces op het empirisch onderzoek der verI schijnselen ? Ook hier het natura saltus noji facit 64). Ook hier de verklaring van al wat verschijnt uit een verschijnsel dat voorafging. En ook hier, waar het mij in ;de eerste plaats om te doen is, bij de geestelijke en natuur;lijke verschijnselen beide, alle wezenlijk soortverschil, alle zelf; standige oorsprong, alle dieper wezensonderscheid, zoo in beider sfeer op zich zelf, als tusschen die beide sferen onderling, geloochend, en alzoo feitelijk uitgestreken alle lijn, die grens maakt, of wilt ge omgeworpen alle grenspaal, die het rijksgebied verdeelt 65). Von Hartmann overdreef niet, toen hij de Descendenz-theorie verhief, als „die für unsere Zeitunbedingtrichtige und im Sturme die Geister für sich gewinnende vSeite der Darwinismus" 66); of, gelijk een Engelsch geleerde het uitdrukte: „Science, amongst us, is at its highest, when it interpretes all orders of phenomena as differently conditioned modes of one kind of uniformity" 67). Al heeft toch Darwin zelf moeten toegeven, dat zijn selectie-theorie ontoereikend was, om de morphologische soortverschillen te verklaren, daarom viel de Evolutie-theorie nog niet 68). W a t Darwin mechanisch verklaarde, kon ook dynamisch, desnoods zelfs teleologisch worden opgevat, als een spontaan proces in den Kosmos, waartoe de aandrift uit de eerste kiem werkt, of, waarvoor het motief uitgaat van de teleologische heel het proces beheerschende idee. Zelfs kan men, waarom niet? Darwinist zijn, en toch als Darwin zelf, in eerbied zijn knie voor zekeren ,,God" buigen 69). God schiep dan die, heel den Kosmos potentieel in zich besluitende, dynamis, of ook God was het die aan den Kosmos het doelwit van zijn ontwikkelings-proces voorschreef. Ja, zóó plooibaar is dit stelsel, dat ge zelfs meer dan één Herbartiaan, tegen zijn eigen beginsel in, met het Darwinisme heulen ziet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1892

Rectorale redes | 104 Pagina's

De verflauwing der grenzen - pagina 20

Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1892

Rectorale redes | 104 Pagina's