Calvijns invloed op de reformatie in de Nederlanden voor zooveel die door hemzelven is uitgeoefend - pagina 110

102 et quominus ultro citroque scriberemus obstaculo esset locorum distantia, hactenus ab omni privato officio abstinui. Nunc" enz Neque vero consilium, quod abunde tibi suppetit, dare in animo est: sed facere non potui quin ab amico tuo quodam admonitus, gratum tibi fore officium si tibi scriberem, illius ac tuo simul voto obsequerer. Quod vero significavit ille idem te cupere, summam totius controversiae breviter collectam tibi mitto, in qua videor simpliciter mihi complexus quaenam futura sit vera pacificationis ratio. Vale, eximie vir et ex animo colende frater." Enz. H e t kort begrip van de Avondmaalsleer, dat Calvijn blijkens dezen brief voor Hardenberg gemaakt heeft, wordt door hem ook vermeld in den brief, dien hij denzelfden dag (7 Nov. '60) aan Olevianus geschreven heeft: »Brevem huius controversiae [nl. de controvers met de Lutherschen over het Avondmaal] definitionem nuper composui, quae forte propediem edetur." Nu is van de hier bedoelde uitgave zeker niet gekomen. Maar wel bestaat er nog zulk een geschrift, in de Bibliotheek te Geneve, dat tot opschrift heeft: «Breve et clarum doctrinae de coena Domini compendium", en dat, hoewel geen autographon van Calvijn, toch vanouds ingebonden was bij vele andere stukken, die óf door hemzelven geschreven zijn, èf althans ontwijfelbaar van hem afkomstig zijn. Dit stuk, dat dus denkelijk ook van hem is, werd daarom in de laatste uitgave van Calv. Opf. mede afgedrukt (Vol. 9, p. 681—688). En niet onwaarschijnlijk is de gissing der uitgevers (Vol. 18, p. 237; met wijziging van het vermoeden, dat zij vroeger, Vol. 9, p. LI, hadden uitgesproken), dat dit wel het kort begrip kan zijn, in Nov. '60 door Calvijn ten dienste van Hardenberg opgesteld. 2') Eene goede, maar korte levensschets van J e a n C r e s p i n is o. a. te vinden in Haag, La France Protestante^ 2^ Ed., 1884, Tome IV, p. 885—902. Niet ten onrechte wordt daarin gezegd: »Jean Crespin ne nous est connu que par ses oeuvres d'imprimeur et ses ouvrages d'homme de lettres." En dienovereenkomstig is die schets dan ook grootendeels toegewijd aan hetgeen hij op juridisch, litterarisch, theologisch en historisch gebied van zijn eigen arbeid heeft uitgegeven, vooral aan de bibliographic van zijn meest bekende geschrift, het Gereformeerde Martelaarsboek, in het Fransch en in het Latijn. Iets uitvoeriger, en ook nog iets beter, is de levensschets van Crespin, die voorkomt in de laatste uitgave van zijn Histoire des Martyrs (vanwege de »Socie'té des Livres religieux de Toulouse" in 1885—1889 bezorgd door Daniel Benoit en Matthieu Lelièvre, in drie gr. 8° deelen); welke uitgave niet allen de beste is, maar ook tevens de bruikbaarste door de nieuwe registers, die daaraan zijn toegevoegd. In die uitgave is het leven van Crespin, met de uitgaven van zijn Martelaarsboek, behandeld in de ^Introduction", p. VII—XXIII. In de voorstelling zijner lotgevallen, sedert hij in 1544 uit de Nederlanden is uitgeweken totdat hij in 1548 te Geneve zich vestigde, is bij velen eene zekere verwarring gekomen, vooral doordat hij, in dien tijd

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen