Christelijke wereldbeschouwing - pagina 81

81

om de gebeurtenissen daaruit af te leiden op de wijze men eene conclusie uit de praemissen opmaken kan. Al

is,

als is

het ook, dat psychologie voor den historicus onmisbaar

kan het toch

hij

de verklaring der gebeurtenissen

bij

is,

nooit

verder brengen dan tot eene sterkere of zwakkere mate van

en

waarscliijnhjkheid

dan ten

ook

staat

weer

slotte altijd

voor het mysterie der persoonlijkheid. „Das ganzUrwüchsige, einmal

nur

Vorhandene,

person stammt aus

men een ven,

causaliteit

maar

in

zij

is

eene

natuur

tegenover

den

wil begrijpen,

realiteit

evengoed

zulke

al

den

van

zijn

wel

bij

zou

onderzoek.

bepalen

het

met

van is

en van kracht.

stof

eene andere dan die

als hij ze

psychologisch

niet alleen in détails zich verliezen,

hij

ook niet

nooit,

die

de geschiedvorscher dan eerst

eene gebeurtenis beschrijven mocht,

maar

oorzaken,

eene andere vraag, maar

is

als die

Indien

psycholoog.

begrepen had,

graad

in

Of wij deze onderscheiden

in strijd zijn.

Trouwens de taak van den historicus van

niet

verschilt; de wilsvrijheid sluit oorzaken niet staat

zij

natuur van

verwerpt

al

volkomen willekeurig, zonder motie-

van physische oorzaken

die

wezen

haar eigen

En

i).

kan, in den wil treedt toch eene psychische

op,

maar

uit,

Acyó/^cv^v in der Einzel-

dem Unergründlichen"

vrijen wil, die

handelen

axa4'

das

bij

een enkel

Maar van

feit,

zooals een

den

graad

aan het einde komen rechter

der

zeker

zeer

straf

met

den

persoon van den misdadiger rekenen moet, doch niettemin in de

afwijking

van

de wet den maatstaf van zijne uitspraak

erkent, zoo heeft ook de historicus wel de oorzaken der ge-

beurtenissen na te speuren,

zoek

1)

moet

Liebmanti,

hij

toch

maar door middel van

trachten

te

Gedanken und Thatsachen,

komen

I 456.

tot

dit

onder-

kennis van de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen