Christelijke wereldbeschouwing - pagina 35
Rede bij de overdracht van het Rectoraat aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
35 fflaterialisme in het licht stelt,
minder
bezwaren
ernstige
het onmogelijk te
eene
eenigszins
Als
vormen.
wordt
toch zeker door niet
zij
Reeds aanstonds
gedrukt.
blijkt
van deze oerbestanddeelen der dingen
zijn,
voorstelling
klare
of helder begrip zich te
inderdaad zijn wat ze heeten, dan kunnen
zij
ze niet anders gedacht worden dan als mathematische punten of
als
bestaande
de wijze der geesten of zielen, dat
op
met eene
als entia simplicia,
existentia definitiva.
want
mogen en kunnen
zij
in krachtcentra of
dynamiden. Maar hoe
echter niet zijn,
objectieve
daaraan een
dynamiden
der
handhaven,
wil
daartoe geen andere mogelijkheid, dan zoo dat als
werkingen
van het ééne, absolute
komt het dynamisme dat
trachten
bij
ohne
„Thatigkeit
zonder
Thatiges"
daarom, dat de atomen
zijn.
niet
men
keiten
ohne
die
ein
kan bestaan, dat
maken,
en
hij
concludeert
in de absolute substantie die substantie
„durch
absolute Substanz horen sie auf, Thatig-
zu sein,
Thatiges
Luft zu schweben"
ze opvat
In dezen vorm
terugbekomen, welke hun op zichzelf werd ontzegd;
Anlehnung an
bestaat
van materie en be-
verschijning
mogelijk
niet
reëel,
Ed. von Hartmann voor. Hij erkent,
ein
meer de
grensde lichamen
bestaan louter
kennen? Indien men daarentegen de
objectief bestaan toe te realiteit]
is
zij
is
Zulke entia
i).
De
dan ook niet nagelaten,
d.
h. ontologisch in
der
wijsgeer van het onbewuste heeft
uit
de verandering, die in de natuur-
beschouwing zich heeft voorgedaan, munt
te slaan voor zijne
monistische philosophie. Maar deze verandering blijkt daardoor bij
velen in niet veel anders bestaan te hebben, dan in een
omkeer van het materialisme naar het pantheïsme, van het atomisme
tot het
dynamisme. Een omkeer, die ten deele
zelfs
1) Ed. von Harfmann, die Weltansohauung der modernen Physik 204—209. ld. Die Philos. des Unbewussten, Eilfte Auflage II 495.
bl.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1904
Rectorale redes | 104 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1904
Rectorale redes | 104 Pagina's