De beteekenis van de omwenteling van 1795 - pagina 30

28 spronkelijk is. Ik druk me voorzichtig uit: aan de studie van de Rechten van den Mensch te onzent is bij mijn weten nooit iets gedaan, maar in de Fransche verklaringen van dien aard van 1789 en 1793 komt ze niet voor, en evenmin in de Amerikaansche, Wel wordt in sommige dezer het recht vermeld, God te dienen naar eigen geweten en inzicht; behalve van een recht, wordt daarin ook wel van een plicht gesproken. Hetgeen we in de ver. klaring van Holland vinden, is daarmee echter niet identiek. Wel is deze vatbaar voor meer dan één uitlegging, In een niet-officieele uitgave vond ik deze lezing; ,,Ieder mensch heeft het recht om God zodanig te dienen of niet te dienen, als hij wil of niet wil, zonder" enz. ^). Het is te begrijpen, hoe men tot deze inlassching gekomen is; men kan meenen, dat ze door de woorden ,,of 1 niet wil" gevorderd wordt. De zin is dan, dat men niet alleen het ' recht heeft God te dienen, als men wil, maar ook niet te dienen, als men niet wil. Daarmee zou dan als een recht geproclameerd x^i[n. God niet te dienen. Afgezien daarvan, dat dit wel heel kras zou zijn, komt het mij voor, dat het niet noodig is, tot die interpolatie zijn toevlucht te nemen. Men kan ook de woorden: ,,als hij wil of niet wil" als een eenheid nemen, In dat geval wordt er een sterke mate van onverschilligheid door uitgedrukt: hoe iemand God dient, laat den staat volkomen koud, ^) Een logisch gevolg van deze zienswijze was, dat men niet slechts aan de dissenters, maar zelfs aan de Joden burgerlijke • rechten verleende. Stellig heeft men hier met een beginselkwestie j te doen. De overgroote meerderheid der Joden voelde er niets tvoor, ja was er zelfs scherp tegen gekant. Anderzijds stonden vele patriotten er niet sympathiek tegenover, omdat de Joden ., over het algemeen zulke trouwe aanhangers waren van het Huis van Oranje; de Joden, die immers een Messias verwachtten,

(

^] De Rechten van den Mensch en Burger en de Pligten van den Mensch en Burger door een oprechten Patriot er tejgenover geplaatst; Amsterdam, J . B. Elwe, 1795. ^) De schrijver van de brochure, w a a r a a n we den geïnterpoleerden tekst ontleenen, maakt bij dit recht de volgende aanteekening: „N. B. Dewijl aan geen mensch eeniige mogelijkheid tot het voorwendsel moet gelaaten worden, alsof hier bedoeld kon zijn, dat de algemeene Pligt van God te erkennen en te dienen van 's Menschen begrip of wil zou aShangen; zo draagt men de volgende provisioneele verandering \OOT: Ieder Mensch heeft hei Recht, om den onoplosbaaren Natuurpligt van God te erkennen en te dienen, op zodanig eene wijze uit te oefenen, als hij haar zijn begrip in gemoede meent de beste te zijn, zonder daarin enz.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen