Innerlijk beleven en kennen in de structuur der opvoeding - pagina 30

26

akte, waarbij wij een zedelijke norm betrekken op een „Erlebnis", is zelf in haar wezen geen „Erlebnis", maar akte van ons bewustzijn. Vandaar dat de voorstelling, alsof tenslotte karaktervorming vrucht is van een toestand van evenwicht in de continuïteit van de innerlijke belevingen, onhoudbaar is. Ook om deze reden valt voor de „Erlebnis"-paedagogiek alle grondslag weg. Wel heel sterk blijkt het, hoe gemakkelijk de „Erlebnis"-paedagogiek een theorie omtrent de beleving als bron der kennis opwerpt, wanneer wij letten op de gegevens, die de kinderpsychologie ons verstrekt. Als voorbeeld wijzen we op een enkel punt. Door Charlotte Bühler •' "^'') en andere vertegenwoordigers der denkpsychologische richting werd duidelijk aangetoond, dat er ook van een zekere denkakte bij het jonge kind kan worden gesproken. Deze denkakte openbaart de aanwezigheid van een vermogen om te verstaan, van een intellect. Zij is voornamelijk gericht op de betrekkingen in de buitenwereld. Maar dan zoo, dat het jonge kind nog slechts de meest eenvoudige betrekkingen verstaat, terwijl bij het opgroeien een meer ingewikkelde betrekking kan worden begrepen. Het blijkt nu, dat de inteWxgQntitpraestaties opvoedbaar zijn. Waarbij dan natuurlijk het woorddeel praestaties moet worden onderstreept. Ook ten opzichte van het hanteeren van de middelen der formeele logica zijn er in de laatste jaren mogelijkheden openbaar geworden — en we denken hier b.v. aan het werk van Kohnstamm en zijn Seminarie — waaruit wel zeer duidelijk blijkt, hoe er „vom Kinde aus" niet is te bereiken wat met opzettelijke opvoeding gemakkelijk gelukt. ^'^^) Natuurlijk beteekent dit niet, dat men het kind iets zou kunnen bijbrengen, dat boven zijn bevattingsvermogen ligt. Maar de vraag is altijd open, in hoeverre kinderlijke praeformaties van onze categoriale ordeningssystemen het kind geschikt maken voor opzettelijk onderricht, dat uitgaat boven datgene wat het kind zelf zou kunnen verwerven. ^'^'') Ondanks het nog niet, althans niet in ieder opzicht, beantwoord zijn van de vraag in kwestie, staat wel vast, dat Kohnstamm gelijk heeft, wanneer hij betoogt, dat geestelijke vooruitgang essentieel vorming is, niet een biologisch rijpingsproces, alsof ieder kind „vom Kinde aus" in zichzelf zich spontaan ontwikkelde tot de normale cultuurhoogte. ''' ^) Vorming veronderstelt overneming door het individu van wat de menschheid in historie en traditie ontvangen heeft. Ware het anders, dan zou de eeneiige tweeling, waarvan de individuen onder verschillende omstandigheden werden opgevoed, toch eenzelfde resultaat aan inzicht en kennis moeten vertoonen, wat, naar gebleken is, niet het geval is. ^^^) Trouwens ook de innerlijke belevingen kunnen bij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen