De uitbreiding der Kerk in Oostenrijk.

In 'mijn vorig artikel over den Eeplerbond kwam ik aan het slot toch nog op het terrein der kerk terecht ©n wei op' ©ene episode uit de lijdenshistorie van da evangelische kerk in Oostenrijk. Aan ha, ar 'geschiedenis, die ik in vijl deeien kan verdeelen: die der voorbereiding tot op de Hervormüng; die van den opbouw, gedurende de eerste halve eeuw na de Hervorming; die van He verstoring, door de actie ld©r Jezu'ilen, de contra-reformatie, eene lijdensperiode van meier dan twee eeuwen, waarop geluikikig weer een t^rjd volgde van wederopbouw, waarin in 1773'de opheffing volgde van de JezUïtenord'e en die ik laat eindigen miet het roemrijke Protestantenpatent van 8 April 1861, en eindelijk die van den tegenwoordigen tijd, de geschiedenis onder de regaering van Frans Joizef I, dié genoemd mag worden in eenen adem met Keizer Maximiliaan II, een biegunstigeï der Protestanten (1561—1576), en JoKef II, di© in 1782 het merkWaai'dige Toleratnzpatent gaf; aan dee© geschiedenis en wel aan haar laatste deel, die van den tegenwoordigen tijd, kan, dunkt mij, met alle recht ©en aiéuv.'e paragraaf worden toegevoegd onder den titel van hetgeen aan het hoofd van dit artikel staat. Ik bepaal mij nu alleen maar tot de geschiedenis der evangelische kerk van Angsburgsohe en Ilelvctisfche confessie, van Lufhersche en Gereformeerde belijdenis dus, van het tegenwoordige Oosilenrij'k. "V\'at echter bij de kerk van dit 'zoio gehavende gebied valt op te m'erben, geldt in verhoogde mat© van de k'erk in di.© landen, welke oorspronkelijk tot het keizerrijk behoorden, maar nu zelfstandig zijn gemJaakt of bij ander©, door de ^„wijzen" van Versaille gefo'rmeerde staten, zijn gevoegd. Het is ©en genot om' naast all© de onaangename berichten, die dagelijks womden opgenomen in de groote pers over de ellende en Ide verwording van het éenmaa] zoo machtige keizerrijk, in de kerkelijke bladen van tijd tol tijd berichten te vernem'en uit Ee evangelische kerk van Oostenrijk, die zonder beding wijzen oip wedferopbouw, bevestiging en uitbreiding. Vooral voor hen, die niet geh: el onbekend zijn met de tijdens-en m'artelaarsgeschiedenis dezer kerken, doet het weldadig aan te merken, dat de vrijheid haar ten go©d© komt. Daar komt nog iets bij. wat tot innigen dank' jegens den Heere k'an stemmien. Dl© Heer© bewaart Zijn 'kerk! Het wekke ons, die daarvan lezien op tot ©en ernstig .vragen: bewaar en vermeerder uw kerk; -verstoor de werken des duivels lën alle heerschappij, .jvelke zioh tegen < ü verheft, mitsgaders alle booze raadslagen, die tegen Uw heilig 'Woord bedacht worden; totdat de valkbme'nhedd Uws Rijks kom©, waarin , Gij alles zult zijn in allen. D© ©vangelischen in Oostenrijk genieten de volle vrijheid tot 'de uitoefening yan hun godsdienst, doch worden idaarom' nog niet gl^heel verschoond van allerlei plagerijen. Bij wijlen merkt men - op hoe Jezuïten en socialisten beidön vijanden zijn van het Evangelie. Eén voiorbeeld slechts! Naar aanleiding van da „'\\''ormsfeesten" dezien herfst gevierd, waartoe ook de Di.D. voor de' correspondenti© m©t de Buitehlandsche Kerken waren uitgenoodigd, schreef ide 'Jezuïet, Professor D'. Giisar van Innsbruck over den persoon yan Luther ©n over heit zooeven genoemde H er vormt'ngsf eest. Hij heeft ter oriënteering zich een 500-tal uitkhipisels uit Duüsche couranten laten zenden en doiet dan miet innig welgevallen aanhalingen uit socialistische en communistische bladen; eene aanhaling bijv. als dez©: onder de groote mannen is Luther de laatste, die wij, welke vereering ook, scihuldig zouden zijn. Een brutaal staaltj-e van de vijandschap eener socialistischie regeeririg, is het besluit op 27 October jongstleden genomen door de regeering van Thüringen, die - over een zeer zwakke Hocialistische - mieeirderheid beschikt. Zij heeft een noodwetje in der haaist bekend gemaakt, waalCbij de Hervormingsdag, 31 October, als feestdag, als Avettelijke vacantie-dag, is opgeheven en d© revolutie-dag, 9 Nov., daarvoor in - d© plaats g^ s-teld. Deze' is wiel de allerslechtste „Ersa, tz", die het trouwe Thüringer volk kan worden voorgezet! Dit is een staaltje van helt brutaal geweld eenea: soicialistische regeering, die het volk niet verstaat. De Ooistenrijksche Protestanten hebhen in de regeering van hun land deze beide vij'anden der fcierk, - Jezu'iten en socialistisch© communisiten nog m'aat, al te veel. D© Theolqgische Faculteit, die nog steeds ; niet is geïncorporeerd in het lichaam der Universiteit van 'V\''eenen, waarop studenten en hoogleeraren met allen nadruk aandringen, schijnt in bet don'lcer tegenwlerking te ondervinden, die de inwilliging van dat verlangen tegenhoudt. Dat ook de Jood niet de derde in idezen bond zoude zijn, kan slechts twijfelachtig wezien voor hem, die niet bedacht is op het anli-christelijk wezten en antiarisch voelen van den Semiet. Wie weet ni-eit, welk een 'geduchte macht bet Jodendom vormt in de socialistische en oommunistiscb© beweging in Oost-Europa. IJn de stad Rosenberg in Opper-Siteziö is eene lijst der^gebouwen gevonden, die de opstandelingen met dynamiet wilden laten springen; op de lijst stonden wel ide Evangelische kerk mieit het huis hunner bijeenkomsten, maar de Katholieke kerken - en de synagogen kwamen daarop niet voor. In Polen is dan ook nog volstrekt niet gelijk recht voor all© belijdenissen. Bij bet veel genoemde Lodz hadden d© D'uitsche bezeftingstroepen ©en evangelisch kerkje gebouwd. Na bet ver-trek der troepen werd het kerkje door d© overheid eenvoudig geisloten; bet ameublement o-pgeborgen, totdat de Roomschien - in d© nabijheid een kerkje wenschten te bouwen en eenvoudig besloten om het p.ro(jestantsche gebouwtje af te breken en voor zich elders op te bouwen. De evangelischen hadden uit eigen' bekrompen middelen dit gebouwtje voor de beizeltingstroepen helpen bouwen! De driestheid der Roomsdhen' is gemakkelijk te verklaren in dit ongelukkige land en onder de muran van Lodz. In het begin van Dieoember •durfde bij de installatie van öene sohoolco-mmjissie voor het district de roomscbe - godsdianstleeraar in zijta. toespraak van den kansel oa. beweren: Lod2j is eein burcht, een hoofdzetel van een vreemden volkteaard. en godsdienst; bet niet-poolsobe en niet-katho 1 i©ke moet vernietigd en verdelgd worden. De Roomfeohen willen en kunnen niet dan hoodgedwongen é& e vangelischen naast zich dulden als burgers met gelijik recht. De bisschop van Leitmeritz in Tjecbo-Slovakijie heeft in zijn diocesaanschrijven voor het laatste Eèirstfeest verordend, dat . i'ti zijn diocese de .evangelischen niet mfeer op bun eigen afzonderlijkje plaats op de kerkhoven mogen worden begraven, doch als in het grijs verleden, weer moieten worden bijgezet m|et de .zelfmoordenaars onder de muren.

Uit deze enkele voorbeelden, "ftie 'liiiet zoovel© andere nog zijn te vermenijgvuldigen, blijkt hoe - noiode de Roomscbe Kerk zich leert schikken in de veranderd© en steeds meer gunstig woirdende positie der Evangelischen in de landen van bet voormalig eldorado der Jezuïten, het bigoiLtisch Oostenrijk.

Rome verliest van haar miaoht in .deze landen en ziet steeds meer van de kerk afwijken, ja zelfs teragkeeren tot het Protestantisme, en de wijize, waarop de Paus in October de zeshonderd pelgrims uit 't Ïsecho-Slovakije met bun verzoek, om de oude voorrechten van - de kerk dezer landen uit bet overoud© verleden weer te mogen ontvangen, handelde, 'doet bet gevaar van een schisma nog grooter virord-an. Rome's kierk heeft in geen eeuwen zulk een kritieken tijd doo^rataan in Oostenrijk, als in deze jaren. Daartegenover staat, dat de evan-

gelischen in v; ele opzicWten scjiloon© dagen beleven. De kerkiön van beider Confessie nemen sterk toe in ledental. Nieuwe • gemeenten worden gesUaht en reeds vroieger bestaande tdtgebreiid. In Ë1 b o g e n heeft de stadsregeeriag jde ledigstaande St. Joihanneskerk, waarin de Protestamlen van 1523—1621 litin godsdienstoefeningen ihaldiden gehouden, en die zij siudsdien moesten missen, aan hen weer teraggegevon. In Stiermai*ken te Judendorf werd den 23 Oct. jongstleden de 'eerste godsdieixstosfening met de viering van het heilig Avondnïaal na & riehonde r d j a a t gelhouiden. Op onderscheiden plaatsen komt de kerk weer tot, openbaring; zoo mag men spieken van alle die steden, waarin vopimaals de evangelischen een sterfoere O'f zwakkere kerk voimden, waaüuit zij werden vjöridreven en verbannen, alwaar de kierk werd te gronde geriöhl, doch zich nu weer openbaart. Met genol ga ik' de kerkelijke berichten na uit de omdersciheiden gemeenten, 't Is waar: ongeloof, triaterialisme, vrijdenkeTij en soicialismie werken ook onder dei Protestanten en drijven uit de kerk. Velen verlaten, evenals hier en in Duitschland, de kerk en breken met ïiaar, evenwel eene vergelijking tusschen het getal dergenen, die toetreden en van hen die uittreden, valt zeer in het voordeel der eersten uit. Alleen in Oostenrijk traden in 1920 niet minder idan 6409 over van de Roomsohe kerk iot de Evangelisahe van beider belijdenis. Het aantal, 'dat ide kerk verliet en met haar bralj, was veel kleiner en bedroeg 785. De verhouding voor Tsj-eclho-Slovakiji© zlal zeker no'g gunstiger zijn! Sinds 1919 zijn de bijldragen voor de Gustaaf-AdoU-Vereeniging, waaraan het Oostenrjjksch Pro'testanti.sme zO'Oveel' dankt, v e r t i e n-dubbeld. En 'dat in dezen do'ukeren tijd! Dit verschijnsel is teelcenend! AUerwege is offervaardigheid! De Heere beware 'ön vermieerdere Zijn kerk!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen