William Jennings Bryan. †

Met William Jennings Brya.n ging een v^n de moedigste apologeten v; an het christendom heen. Hij, die ook in andere opzichten niet van halve maatregelen hield, kon het halve christendom, dat transigeeit tusschen Goddelijke Openbaring on m.enschelijke rede, niet uitstaain.

Vroeger bespraken we in ons blad zi.jii „seven quaestions in dispute", waarin hiji met keur van argumenten, welke ©r op berekend waren de Amerikaansche „volksziel" te pakken, de grondwaarheden van het christendom verdedigde.

En pas weer bortd hij den strijd vóór de waarheid der Schrift en tegen de dwaling der evolutieleer aan in hef bekende proces, dat te Dayton in Tennessee werd gevoerd.

Waarschijnlijk heeft _hij, de vijfenzestig-jarige, daar te veel van zijki hart gevergd.

Hii| had het dan ook zwaar te verduren. Niet, dat de bewijzen ten gunste vain de evolutietheorie hem in het gedrang brachten.

Trouwens, naar wat ons van het proöes uit de bladen bekend werd, liep het proces voor een voornaam deel langs de kwestie heen.

Maar van alle kanten werd hij bespot. . Ook te onzent werd hij door de liberale pers tentoongesteld als een ridder van de droeve figuur.

Het heette, dat hij zichzelf onmogelijk had gemaakt.

En nu heeft in Europa de evolutie-theorie reeds veel van haar krediet verspeeld.

Zonder dat men da.arom nog het scheppingsverhaal aanneemt, zien ook ongeloovige geleerden wel in, dat^ men met de evolutie-hypothese niet verder koml.

De Europeesche wetenschap schakelt op het oogenblik deze kwestie zooveel mogelijk maar uit. llaar de Amerikaansche wetenschap is voor de evolutietheorie nog enthoesiast.

Wie of in New-York óf in Chicago het-museum voor Natuurlijke Historie bezoekt, merkt dat met één oogopslag.

Amerika is in dit opzicht nog niet in het stadium van scepticisme en agnosticisme gekomen, gelijk toonaangevende Europeesche geleerden.

De" hoogescholen aldaar droomen er alle nog, zonder uitzondering, den evolutie-droom.

Daaruit kan men echter nu ook opmaken, hoe de officiëele wetenschap en de door haar beïnvloede pers tegen Bryan te ^keer ging.

Volgens de bladen zon Bryaji te Dayton een armelijke figuur hebben geslagen.

Hij zou niet eens een antwoord hebben kunnen geven, toen hem voor de voeten werd geworpen, dat de Chineesche beschaving reeds 6000 jaar oud was!

Als men het officiëele proces-verbaal van het rechtsgeding voor zich had, zou dit denkelijk nog wel meevallen.

De persberichten waren natuurlijk'in-zijn nadeel gekleurd.

Biyaïi was er de man niet naar zich spoedig te laten vangen.

En dat hij zulk een onnoozele opmerking niet zou hebben kunnen uiteenrafelen, geloove men geen minuut.

Misschien heeft hij ook door zijn woord, dat de Chineesche kuituur buiten de sfeer van zijin belangstelling lag, te kennen willen" geven, dat men met zulke (lauwe en nietszeggende argumenten niet moest komen aandragen.

Maar hoe-dit ook zij, Bryan werd om zijn geloof aan de Schrift met smaad overladen.

Het was echter de versmaadheid van Christusj welke hij' droeg.

En die versmaadheid torsende, stierf hij', - Welgelukzalig is hij', welken zijn Heere vinden: zal, alzoo doende.

Wij kunnen volstrekt niet alles, wa, t Bfyan in. zijin politieke loopbaaih zich voomam of tot stand bracht, bewonderen.

Als model-staatsman kunnen we hem niet huldigen, of het moest daarin zij'n, dat hij ook in de politiek een Amerikaan was zonder bedrog.

Als model-apologeet zullen we hem evenmin a: an-dienen. Want er zij'n nu eenmaal geen apologeten, , die voor heel de wereld als model kunnen dienen.. Een apologeet moet zich dikwijls van argumenten bedienen, die ingrijpen in de mentaliteit van een bepaald volk of zelfs een bepaalden mensch.

Wijl lazen ergens de aanmerking, dat Bryan in. zijnoptreden wel wat Amerikaiansch was.

Wanneer zullen wij ophouden onze manier van; handelen als de beste' uit te geven en al wat daarvan afwijkt te veroordeelen ?

Zeker, Bryan was in alles erg Amerikaansch. • Volbloed Amerikaaiisch.

Tot in het verdedigen van de Schriftwaarhedeix; toe.

Gelukkig!

Anders zou hij nooit den invloed hebben kunnen oefenen, welken hij nu op tienduizenden heeft gehad.

Men hoorde hem gaarne.

Als redenaar moet hij buitengewoon zijn geweest.. Ik bejammer het wel, dat mij de gelegenheid om hem te beluisteren, is ontglipt. Bij zon te San. Bernardius in Californië spreken. Een van mij'n-.Amerikaansche kennissen ontmoette Bryan in den trein en vroeg voor zichzelf en mij toegang tot zijh lezing. Bereidwillig schreef Bryan een pa.ar woorden, die als een „Sesam, open u" zouden, dienen in de berstensvolle zaal. Helaas kwam ik een dag later a.an. Doch mijh vriend haid hem gehoord, en was onder den indruk gekomen •v; ain zijn machtig woord. Voor het aanbevelingsbriefje, dat Bryan, met eigen hand had geschreven, werd hem spoedig, een aardige som geboden. Het spreekt vanzelf, dat hij het niet wilde afstaan.

Geloovig Amerika verliest in Bryan veel. Men meene echter niet, dat de Vereenigde Staten thans geen mannen meer bezit, die zoo kloek voor de waarheid durven opkomen, uitgezonderd .dan onze Gereformeerde stamgenooten.

De Heere heeft ook daar nog vooraanstaande mannen gegeven, die pal staan voor de grondwaarheden van ons heilig christelijk geloof.

De plaats van Bryan is misschien niet geheel door een ander in te nemen.

Die zafyvel ledig blijven en de gedachtenis .a, aa dien vurigen advokaat van het Woioid Gods des te levendiger houden.

Maar de strijd wordt voortgezet onder andere generaals.

Het valt natuurlijk buiten het bestek van dit_ai'tikel te noteeren, wat. het proces te Dayton ons leert omtrent het Amerikaaaische schoolwezen.

Slechts dit zou ik willen aanteekenen: het zou mij' niet verwonderen, indien het schoolgebied ook daar het slagveld der geesten werd.

Van afvaardiging afgezien

De kerkeraad van Amsterdam-Zuid is op zijn besluit om afgevaardigden naar de Synagoge te zenden, teruggekomen.

Het desbetreffende verslag geeft te lezen:

Tweetal brieven van eenige bro-adars, waarin bezwaar gemaakt wordt tegen het besluit van de vorige voïigaderiag om eea afgevaardigde te zonden naar de samenlcomst van d© Port. Isr. Synagoge. Nu blijkt, dat de benoeming van een afgevaardigde een anderen iadmk in de gemeento heeft gewekt dan de kerkeraad bedoeld heeft, wordt op dit besluit teruggen komen.

Zonder nu verder naar de bedoeling '-van oieji kerkeraad met de afvaairdiging te vragen, kan dit:

besluit niet anders dan als verstandig geprezen.

Het is beter ten halve gelceerd, dan ten heele gedwaald.

Toch is ten halve keeren soms zoo uiterst moeilijk.

Dat deze kerkeraad er den moed toe bezat, eert hem.

Qui Sene ....

Qui bene distinguit bene docet. • D.w.z. wie scherp onderscheidt is in staat om anderen juist voor te lichten.

Mogen we aan deze spreuk den Kerknieuwsredakteur vaai het „Hbl." herinneren?

Hij gaf enkele citaten uit een driestreep, welke we over het geval-Börger schreven. Daaraan liet hij; deze zinsnede ter inleiding voorafgaan :

„De Reformatie", die onlangs overwegend bezwaar had om zicli over de cfuaestie-Gcelkerken uit te laten, zoolang de kerkelijke procedure nog niet „in het stadium der openbaarheid" is gekomen, heeft thans geen bezwaar, o-m de evenmin „openbare" cfuaestie-Börger — die zicli in do Hervormde Kerk voordoet —-in extenso te bespreken.

Jammer, dat hij' ten deze niet genoeg zijn onderscheidingsvermogen in aktie heeft gezet. Valt' dit misschien te wij'ten aan het middernachtelijk uur, waarop de pers menigmaal arbeiden moet?

In elk geval geeft hij' hier min juiste voorlichting. De zaak-Geelkerken en de zaak-Biörger staan, wat openbaarheid betreft, volstrekt niet gelijk.

In de eerste zaa, k heeft de eene partiji. Dr Geelkerken, haar vlucht ia de openbaarheid genomen, terwijl de andere païtij, de classis, zich tot geheimhouding verplicht achtte.

In de tweede zaak heeft niet alleen de eene partij', Ds Borger, in publiciteit heil gezocht, majar ook de andere, de kerkera, ad Van Gouda. Deze heeft van haar doen officiëele mededeelin^ gedaan in „Het •Predikbeurtenblad van Gouda en Omstreken" van 11 .Tuli j.l. Zelfs de geleidebrief, welke deze kerkeraad naar het Classiciaal bestuur zond, staat daarin — weder officieel — afgedrukt.

Dit verschilt dus nog al een beetje. Dit verschilt-alles.

Wij willen hopen, dat deze „Hajrdelsblad"-red: akteur, die zoo gretig van verklikkersdiensten gebruik maakt en op wiens bureau Doeg een geziene persoonlijkheid is, niet het onderscheidingsvermogen tusschen „publiek" en „geheim" in kerkelijke zaken heeft verloren.

Wij wenschen althans in onze oaiderstelling zoover niet te gaan.

Maar dan zou hij toch goed doen voortaan verklikkers te weren.

Het onderscheidingsvermogen bij' den mensch luistert zoo nauw.

Het kan door al te ruime praktijken zoo licht worden afgestompt.

De Synode der Ghristelljke Gereformeerde Kerk.

Dezer dagen werd bovengenoemde Synode gehouden.

Er werden enkele belangrijfee besluiten genomen. Hef reglement van 1869 'werd afgeschaft en de pla, a, ts daarvan wordt ook naar buiten ingenomen •door de Dordtsche Kerkenordening.

Wijl achten dit verblijdend.

Ze'heeft daardoor haar genootschap smaji tel afgelegd.

Voorts bracht zij' in artikel 42 der Kerkenorde de wijziging aali, dat uit plaatselijke kerken met meer dan één predikant, ter classis slechts één .predikant keurstem zal hebben.

Een verandering, welke wiji reeds lang hebben ^aangebracht.

EindeUjk werd besloten de pogingen tot vereeniging met de Gereformeerde Gemeenten voort te •zetten en wel op de basis, die in 1869 leidde tot vereeniging van de Chr. Afgescheiden Gem. en de Gemeenten onder 't kruis.

Op de Synode was blijkbaar de strooming, die toenadering tot de Gereformeerde Gemeenten zoekt het sterkst.

Ook dit zien wij niet met leede oogen aan.

De vereeniging van deze beide kerkengroepen kan het kristallisatie-proces bevorderen.

Het verschil tusschen de Gereformeerde Gemeenten en een groot deel der Chr. Geref. Kerk is o.i. niet zoo heel groot.

Hoe minder verbrokkeling op dit gebied, des|te beter. '

Al trekken onze kerken daarvan geen direkt pro'fijt, toch verheugen we er ons in, wanneer de verdeeldheid in de Gereformeerde gezindheid af-_neemt.

TeBenstrlidlgheid.

Ill „De Bazuin" herinnert onze mede-reda, Gt©ur, Ds Schilder, er aapy hoe Dr Geelkerken in 1921 aan ons blad een ingezonden stuk' zond, dat we in het nummer van 7 Januari opnamen en waarin het volgende voorkwam:

„Tegen samenkomsten (door ds N. op touw gezet, iK. S.) als die in Salvatori, heb ik mijn ernstige bezwaren geopperd, ook al kon ik het mij psychologisch verldaren, dat ds N..tot, een dergelijke vlucht in de publiciteit gekomen was.

'Met nadruk licb ik ds TN'. herinnerd aan liet a dol o voorbeeld van den Docent der Theologische School te Kampen, wijlen ds A. Steketee, wien indertijd ook groot kerkelijk onrecht was aangedaan, maar die dit liever stilzwijgend had ondergaan, dan ds Kerk, die er zich aan schiildig maakte, inopspraak te b r e n g e n. Aan ds N. heb ik den raad gegeven z ij n recht in den k e r k e lij k e n weg te zoeken en zich op de 'Generale Synode te beroepen, die o n g e t w ij f e 1 d de Z e e u w s e h e k e r k - rechtelijke „flaters" niet zou sanctioneere n."

Terecht konstateert hij hier onverzoenlijke tegenstrijdigheid tusschen Dr Geelkerken in 1921 en Dr Geelkerken in 1925.

Kon Dr Geelkerken in 1925 er toe besluiten deze tegenstrijdigheid weg te nemen', zich te konformeeren aan Dr G. in 1921 en zijn leedwezen te betuigen over zijn puhliceering, het zou ongetwijfeld tot zuivering van de atmosfeer, waarin zijn zaak zich bevindt, bijdragen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen