GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

LITERATUUR KUNST

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

LITERATUUR KUNST

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Vrouw Jacob.

II.

Ina Boudier-Bakker: Vrouw Jacob. — P. N. van Kampen & Zoon, N. V., Amsterdam.

Wianneer men het groote boek inziet, valt een verdeeling in vijf hoofdstukken op, die doet denken aan de oude indeeling der drama's in vijf bedrijven. En meer nog dan Verwey's Jacoba van Beieren, is dit uitvoerige werk een treurspel in prozavorm.

Wiel is ©en historisch persoon de hoofdpersoon, maar de hand van de kunstenares heeft die uitgeheven boven de geschiedkundige stof en gemaakt tot een levend mensch, wel gebonden aan^ maar niet geheel onderworpen aan het chronologisch gebeuren van haar tijd. Het eerste boek brengt den lezer in aanraking met een meisje van vijf jaar, dochter van graaf Willem van Holland^ in de onbewuste onschuld van haar kinderjaren uitgehuwelijkt aan ©en Franschen prins, een paar jaar ouder dan zij. Idyllisch schijnt zich bet leven van deze kinderen te zullen ontwikkelen. Bij het QJ groeien blijkt zij te zijn een verstandig, vroeg-^ meisje, dat haar kinderdroom van liefde voor dJI ouderen Willem van Arkel vergeet, voor de sclil terende reaUteit van koningin van Frankrijk (f zullen worden, na de vermoording van den krooJl prins. De lieve, wilde speelmakker van haar kij, echtgenoot, den dauphin, wordt omringd doorj liefde van haar ridderlijken vader, onbekend' Ufi de politieke intriges om haar heen. Tot opeej de staatkunde in haar wreedste gedaante zich aï] haar vertoont, bij de vergiftiging van haar jongJ gemaal. Op zestien-jarigen leeftijd weduwe, : ze gereed den strijd te aanvaarden tegen de tiek, die haar steeds in haar hefde zal dwatJ boomen.

Omdat de politiek in het leven van Jacoba zu|i een groote plaats zal innemen, is het geen wondJ dat de schrijfster heel uitvoerig het staatkurt gebeuren in West-Europa beschrijft. Terwijl ij kind nog onbewust haar leven spelend doorbreni voltrekt zich om haar bet politieke spel. Daari wordt hier minder aandacht gewijd aan het kiJ Jacob, wordt haar jeugd sprongsgewijs besdml ven, omdat de tragedie zich zal ontwikkelen l schen vi-ouw Jacob en de politiek.

In het tweede boek is het een jonge vrouw, ij welbewust haar droom moet opgeven, om eenhtil in haar landen te krijgen door liefde. Het is echter minder te doen om de eenheid dier landtj dan om haar eigen liefde-droom. Het beeld J Willem van Arkel komt sterker naar voren, maJ de laatste wil van haar geliefden en vereerdJ vader dwingt haar om politieke redenen te troJ wen met haar achterlijken neef Jan van Brabail Dit huwelijk tegen haar zin, tegen de kerkelijll wet, die de verbinding van neef en nicht verbitdj wordt doorgezet, omdat het heil der landen ervif afhangt. Zoo komt de ridderlijke jonkvrouw i het land van den dorper, waar geen stambooü] maar privileges van belang zijn. Nu Hoeken i Kabeljauwen niet vereenigd kunnen worden een huwelijk der parlijhoofden, kan de rust a verkregen worden door vernietiging van ©en vsj beide partijen. Het leven van Jacoba krijgt tragische wending.

In Gorcum sneuvelen van Arkel, haar ^eliefdJ en Brederode, haar getrouwe. Na elk gevecht tniil dert het getal barer getrouwen, zoodat ten slollT zij bijna alleen staat tegenover haar verwante] Jan van Beieren en Phiüp van Bourgondië, beiden invloed op haar zwakken echtgenoot uil o efenen, om de landen aan zich te trekken. Na oJ duldbaren smaad van haar echtgenoot te hebbtl ondervonden, verbreekt zij zelf dit huwelijk, zief beroepend op het kerkrecht, en haar hart zoeA uitkomst door de romantische vlucht naar Hin| phrey van Glocester, den held uit haar droomene haar vurige liefde.

Weer verzet de pohtiek zich tegen dit huwelil len roept de kerk te hulp om het eerst verbodeiT huwelijk geldig te verklaren en zoo de nieuw staatkundige verbintenis te voorkomen. Jacolf zoekt echter allereerst liefde, en aanvaardt den strijd om haar landen den geUefde te kunnel schenken. Maar juist wordt hij het struikelbloll Zijn liefde is zwakker dan zijn eigen ©er en o| deze te verdedigen, offert hij land en vrouw op, i verlaat Jacoba na den mislukten veldtocht, oi: | naar Engeland terug te keeren.

Verblind door haar liefde zag vrouw Jacob niell hoe zich de steden afwendden van de landsvrouwff die het landsbelang achterstelde bij eigen lief(le| leven.

Uitgeleverd door de poorters aan haar vijaii Philips, is de bedrogen vrouw verslagen, maif niet gebroken. Door trouwe vrienden weer verWI uit de benauwende gevangenis van Gent, staat • gereed als krijgsvrouwe wraak te nemen. Sleclitj levend "bij herinneringen van geluk, wil zij woil den de gevierde heldin in de oogen van trouweloozen geUefde, om hem terug te winnen al hem aan be bieden het bloedende geschenk val haar herwonnen landen. In haar feilen haat gro' zij voor haar vijanden uit tot een magische figm voor haar vrienden tot een betooverende knijil godin. Het geheele staatkundig gebeuren in *| handen gelegd van een vrouw, die haar telei"! gestelde liefde in ©en stroom van bloed wreelll rustig haar trouwe vrienden ziet afslachten dooi het woedende volk, dat zijn land ziet ondergaai| door de grillen van een vrouw. En juist als ' plan schijnt te gelukken, als de politiek liaai| gunstig lijkt te worden, en ze bijna haar landf heeft veroverd, geeft ze alles over, in eens, o-mi de overwinning voor haar geen zin meer heefi, "'1 haar geliefde, laf gebruik makend van een k€ rk«; | lijk besluit, het huwelijk met haar ongeldig en voorgoed verbreekt.

De rustelooze, die tot rusten nu gedoemd i^l heeft haar rol schijnbaar uitgespeeld. Het laJ"l herademt, hoewel de partijtwist niet is uitjt-| bluscht. Maar de wensch komt naar voren die«l twist te beslechten door een verbond tusscbe»! de partijen, bezegeld door het huwelijk der partl hoofden. De oude droom van eenheid door li«f*|l schijnt in vervulling te zullen gaan met Fra" I van Borselen, den opvolger van Willem van Arlf»j Maar nog eens komt de politiek de idylle ver| storen. Jacoba kan haar gevangen genomen e

a«noot slechts redden van den doodi, dootr den afstand van haar landen. En weer is haar liefde sterker dan de zucht naar macht, het bezit van. (Jen man haar liever dan het bezit van rijke landen. Niet haar liefde, maar de sluwe, berekenende en meedoogenlooze poliüek van Bourgondië zal het land de eenheid geven. Haar strijd is uit. Even rijst voor haar oogen op het beeld van haar tijd- „.gjjoobe Jeanne d'Arc, die als toovenares stierf, maar die met Gods hulp haar land bevrijdde en baar leven willig in den dood overgaf uit liefde voor haar vaderland.

TVagisch is daarbij het sterven van vrouw Jacob, die haar landen zag omkomen en verloren gaan, omdat zij slechts leefde voor zich zelf, en de kentering der tijden niet begreep.

De schrijfster heeft van haar heldin ©en zuiver ' literaire schepping gemaakt. Het geheele overhoop gehaalde geschiedenismaLeriaal moet relief geven aan de verbeelding van de auteur. Wel dreigt de hoofdpersoon soms onder te duiken in de massadétaUs en valt er te veel licht op historisch voorname-, maar in dit boek slechts bij-figuren, doch telkens weer en dan te duidelijker belicht, komt de heroïsch-tragische figuur van Vrouw Jacob naar voren. Het beeld van deze vrouw^ nauwelijks bekend uit de echte geschiedenis, blijft onuitwischbaai- in het geheugen geprent door dit verdichte verhaal.

Dan, als strijd 'woelt rondom, en strijd Van land- met landzaat dreigt, zal uw gestalt Uitrijzen, als van een die leed en streed. Maar stierf in liefde, en wier Gedachtnis leeft.

Deze voorspelling legt Verwey ©en kluizenaar in den mond, die Jacoba de toekomst openlegt. En dit geldt zeker voor Vrouw Jacob, een boek, dat èn om zijn historisch beeld^ èn bovenal om zijn dichterlijke verbeelding den ontwikkelden lezer zal boeien tot het einde.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 10 januari 1936

De Reformatie | 8 Pagina's

LITERATUUR KUNST

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 10 januari 1936

De Reformatie | 8 Pagina's