LITERATUUR EN KUNST

Een vertaling.

A. Brausewetter: De strijd om het leven. — H. A. van Bottenburg N.V., Amsterdam.

Vertaalde boeken hebben dikwijls iets, waar wij Hollanders aan moeten wennen. Menschen uit het bidtenland hebben andere behoeften, neigingen, gevoelens dan wij. Wel is er veel overeenkomst, omdat we allen menschen zijn, maar in bijzonderheden komt het verschil steeds uit. De geestelijke ligging is bijvoorbeeld meestal geheel anders.

In het boek van Ds Brausewetter, predikant in Dantzig, komt dat weer sterk uit. Het gaat daarin over een dokter, met een soort zesde zintuig, die in de oogen der zieken kan lezen of ze beter worden, dan niet, omdat hij den dood kan zien, die soms wordt gelijkgesteld met een demonische macht.

Daar hij gevoelt dat hij niet toe mag geven aan dit gevoel, of gezicht, dat hij van zijn vader geërfd heeft, wil hij er zich tegen gaan verzetten. In het boek wordt nu de wending beschreven. Hij wordt geroepen bij ©en meisje dat plotseling ziek werd. In haar oogen zag hij, dat hulpi niet meer kon baten. Bovendien ziet hij even later den dood bij het bed komen, zoo duidelijk, dat hij met hem gaat spreken en zegt dat hij zich zal verzetten. Zijn vaste voornemen niet voor den dood te zullen opzij gaan heeft tot gevolg, dat de dood weggaat en het patientje behouden is. Zoo leert de dokter, dat de wil van den mensch, en het geloof daarin, sterker zijn dan demonische machten, dus ook dan de dood. Daardoor gesterkt kan hij zijn werk mei idealisme gaan verrichten.

Voor ons is, afgezien van het onchristelijke van deze beschouwing, zulk een strijd met zichtbare booze machten tamelijk onaannemelijk.

De jonge dokter — een idealist, dus nogal onpractisdi volgens het gewone recept, heeft van zijn vader meer geërfd, en wel, een afschrik voor rijke dames. Zijn vader is door een adellijke dame, met wie hij gelukkig getrouwd was, schandelijk verlaten in den moeilijksten tijd van zijn leven, zoodat hij zijn zoon ernstig waarschuwde' voor liefde boven zijn stand.

Evenwel wordt de dokter verliefd op een aanzienlijk, rijk meisje, zuster van het patientje, wier leven hij op den dood had veroverd. Het meisje, dat zelfs een goede partij tegen den zin der ouders laat schieten, om den zonderlingen dokter te trouwen, belooft hem nooit te zullen verlaten. Zij neemt hem zelfs, ondanks wat zij van het verleden van zijn vader hoorde.

Het aanvankelijk gelukkige huweUjk blijkt elementen te bevatten, die het ongelukldg zullen maken. De materialistische vrouw begrijpt haal' idealistisohen man niet. Haar rekeningen doen de armen schrikken. Erger is nog, dat zij na de geboorte van een dochtertje, zich geheel aan deze wijdt en haar man veronachtzaamt. Nu begint een tweede strijd voor éea dokter: de strijd om zijn eigen leven. Hij moet trachten zijn idealisme te verdedigen tegen de geldzucht van zijn vrouw, die hem van het dorp naar de groote stad weet te brengen. Hij geeft in veel toe, omdat de inzeit is, 'de opvoeding en het geluk van zijn kind. Daarvoor heeft de vader óver jarenlange scheiding; van zijn gezin, om zich tot specialist te bekwamen.

Dan komt zijn uiterlijke glorietijd als dokter.

leder wil hem, dien geleerden en kundigen arts, tegen wien de dood blijkbaar niet is opgewassen. Vrouw en kind gloriëeren door dm roem van man en vader.

Maar dan komt ineens de crisis. Het blijkt hem dat zijn vrouw ai-me patiënten atechrikt door enorm hooge rekeningen, maar bovendien nog de menschen wegstuurt van de deur als ze toch nog komen. Nu sterft een patiënt, om wie hij vroeger met den dood gevochten had, In een hevige scène lijkt het, dat de dokter zal overwinnen, en dat hij om zijn werk, zijn vrouw zal dwingen anders te worden. Maar niet hij wint, want ineens is de stad vol met het gerucht over liet verleden van zijn vader, die jarenlange gevangenisstraf had ondergaan, omdat hij zijn artsdiploma gestolen had, toen hij uit armoe niet verder kon studeeren.

De dochter wendt zich nu van haar vader afl, op wien zulk een schande rustte. De moeder kiest de partij van haar dochter, ja bijna de beele stad keert zich tegen den beroemden zoon van een misdadigen(!) vader. Bijna niemand groet hem meer, men ontwijkt hem als men zijn hulp kan missen.

Hier komt de schrijver natuurlijk tot het keerpunt van zijn boek. De dokter op bet hoogtepunt van zijn roem als arts, gelukkig door de liefde van vrouw en kind, staat ineens totaal alleen, wegens een tientallen jaren geleden misdaad met de zegenrijkste gevolgen, van zijn vader. Gelooft de lezer niet, dat zulk een stemming üi een stad, ja zelfs in het land, zooals later blijkt, kan ontstaan tegen een man van onbesproken gedrag, zooveel jaren na het gebeurde, dat goed bezien geen misdaad was, maar een bedrog dat honderden het leven heeft doen behouden wegens de buitengewone bekwaamheid van den fiktieven dokter, dan is het heele verhaal niet voor hem geschreven. Immers het geheele vervolg is dan onmogelijk voor hem.

De dochter toch, wil niet langer in het huis blijven van haar vader, die zulk een vader heeft gehad. De moeder blijft slechts uit plicht bij haar man, volgt hem zelfs terug naar de oude praktijk, èn omdat ze nu toch onmogelijk zijn gewordten in de stad èn omdat de man dien zij vroeger had opgegeven voor den dokter, nu burgemeester is in het plaatsje en dus troost en aanzien kan verleenen.

D© dokter geeft zicli weer aan zijn arme patiënten, en herkrijgt het idealisme voor zijn beroep. Met vrouw en dochter duurt de strijd om het leven voort in verscherpte mate. De oudens van haar verloofde eischen dat zij uit het huis van haar' vader zal gaan, omdat haar grootvader een valsch artsdiploma had. Dat wordt den ge^ kwelden man toch te veel en hij zegt moeder en dochter eens goed de waarheid. Dezen besluiten nu saam weg te gaan.

In dezen tijd sterft de schoonzuster van den dokter, de vrouw, die hij als meisje had veroverd op den dood. Nu kan hij haar niet helpen. Wanneer hij ZOO' absoluut alleen schijnt te staan, en eenzaam het huis wil ontvluchten, komt er uitred'ding. Zijn dochter heeft, bij het verlaten van het ouderlijk huis, nog even een vriendin opgezocht, patiënte van haar vader. Van deze hoort ze, wat deze voor zijn zieken is, en wat het leven eischt. Ontroerd, en onder den indruk van haar liefdeloosheid snelt ze naar huis terug, nog juist op tijd om haar vader terug te houden. Zij geeft haar trotschen verloofde nu op, voor haar vader, ziet een goede toekomst voor zich in haar eigen huis en hoopt dat haar moeder zal terugkeeren, als ze ziet dat God vader en dochter zooveel geluk geeft.

Ik besprak het verloop nog al uitvoerig, om Ie laten zien, dat zulk ©en Christelijk Duitsoh boek, althans anders is, dan wij het gewoon zijn. Het Christelijk geloof houdt er zich in verscholen, vooral bij twee sterfbedden. Uit het leven der menschen blijkt het niet. Het zesde zintuig, de strijd tegen den dood, die het moet afleggen tegen den dokter, die blijkbaar ieder kan redden als zijn wilskracht maar niet ondermijnd wordt, de strijd tegen booze geesten, die men kan verjagen door groote liefde, nemen een veel grooter plaats in dan de kracht van het geloof De plotselinge goede afloop, waardoor de dokter zijn dochter alvast teru^ewonnen heeft, geeft toch wel, ondanks het zeer ongemotiveerde verloop, een zekere bevrediging. We gunnen den man een volkomen overwinning in den strijd om het leven en de liefde van vrouw en iund, want hij moest wel onmatig veel lijden om een fout van zijn vader, niet alleen jaren geleden begaan, maar van zulk een aard, , en met zulk een goede bedoeling en resultaat ook, dat wij ons onmogeüjk kunnen voorstellen, dat een kleindochter daai-op nog wordt aangezien. Misschien weer verschil van geaardheid bij ondersoheiden volken. Duitschers nemen sommige eerezaken zwaarder op dan wij.

Ziet men van deze dingen af, die misschien niet geheel de schuld van den schrijver zijn, dan heeft men hier een niet onchristelijk, maar' evenmin echt christelijk verhaal. In zijn opzet en uitwerking is het een boek vol gebeuren, een interessant verhaal.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen