LITERATUUR EN KUNST

Een bundel verhalen.

Een bundel verhalen. Boeren en Burgers. — N.V. J. H. Kok te

Kampen. 1938. Meermalen reeds zijn de voor- en nadeelen uitgemeten van een bundel verhalen onder een verzamelnaam. Meestal dekt de titel niet den inhoud van alle verhalen, tenzij hij zoO' ruim van omvang is, dat de verst uiteenloopende vertellingen er nog onder te vangen zijn.

Dit laatste is ongeveer het geval met de verzameling bijdragen van oudere en jonge auteurs, door Risseeuw vereenigd onder den titel „Bioeren en Burgers". Neemt men „burgers" niet in den ruimen zin van inwoners van het land, maar in de beperktere beteekenis van stadbewoners, dan vallen slechts schetsen over zeevai-enden buiten bet raam van het boekwerk. Daar inderdaad de schippers geen aandeel ontvingen, passen alle vertellmgen onder den gezamenlijken titel.

Van de elf schetsen behandelen vier iets van het leven en bedrijf der boeren. G. Mulder opent daarvan de rij met een stukje „Gras-weer". Onlangs voltooide deze schrijver zijn trilogie over Tjalling, waarin hij zich een uitstekend kenner toonde van het boerenleven, waarop hij een eigen kijk heeft. Al de eigenaardigheden van zijn groote werk treft mien hier ook aan, er zit veel goeds in, maar de schrijver houdt van radicale oplossingen. Hier geeft een boer, die uit geldgebrek vee moest verkoopen om aan zijn verplichtingen te kunnen voldoen, honderd' losse guldens in het kerkezakje, om den diaken, die praatjes over hem rondstrooide, te troeven. Men hoort soms vreemde staaltjes van den boerentrots, maar dit geval wekt toch wel twijfel op aangaande de echtheid' van het verhaalde.

Kort geleden debuteerde Breunesse met een boiek over de bewoners van een Zeeuwsch visschersplaatsje. Hij wendt zich nu naar het landleven en weet een aardig beeld te geven van den Zeeuwschen boer, voor wien een paard niet minder is dan de vrouw van zijn knecht. Hjet is een vlot verhaal, zonder mooimakerij, waaraan een lichte humor een goed relief geeft.

Goed uitgewerkt is het gegeven van Jo IJpma; een dochter van het land, die verkvi'ijnt in de stad, waarin ze niet kan aarden. Ook zij heeft onlangs getoond het boerenleven te kennen, waarin de gehechtheid aan den geboortegrond zulk een belangrijke plaats inneemt. Het dialect is beter beschreven dan geschreven, daar de eigenaardige spelling ervan niet altijd verdedigbaar is.

Met Van Eerbeek hebben wij een onzer beste novellen-schrijvers verloren. De schets die van hem opgenomen is, geeft blijk van zijn helderen kijlc op allerlei- menschen en van zijn talent, eenvoudig maar raak ook de boerenpsyche te kunnen uitbeelden. De mismaakte boer en zijn zwakzinnige knecht zijn heel goed in hun verliouding geteekend.

Hebben de verhalen over de boeren alle, het eene beter dan het andere, een zekere karakteristieke eigenschap belicht, met de scihetsen over de burgers is dat niet steeds het geval.

Licht sarcastisch besclirijft v. d. Stoep het leven van „nette" menschen, waarmee hij bedoelt kleinburgerlijke, in hun eigen kringetje ronddraaiende menschjes. De ik-stijl geeft iets wrangs aan het gevoel van onmacht, om te getuigen van hoogeren rijkdom, die bestaan blijft, als alles waar de kleine mensch aan gehecht is, wegvalt. Als geheel is de schets te lang, daar de onbenulligheden van het alledaagsche een te groote plaats innemen.

Mevr. Sevensma-Themmen weet gevoelig te schrijven, maar loopt wel eens gevaar bij het overgevoelige, het onware uit te komen. Haar schets over den Vader is stilistisch goed, maar het komt mij voor, dat de werkelijldieid geheel anders is, dan hier beschreven wordt. Een kleine schets, die maar weinig kan motiveeren, moet allereerst levensw.aar zijn en mag niet speculeeren op het sentiment.

Zeer overdreven' lijkt mij de vertelling van Barendregt. Het simpele geval van de benoeming van een organist wordt opgevoerd' tot een ingrijpende geschiedenis, van bedrog, gekonkel en haat. De schrijver is wel erg zwaar op de hand, als gedachten aan den dood er bij gesleept worden om de \Taag op te lossen of het koraalboek van Worp voldoende is voor een organist. De enorme wroeging van Roelof Jan lijkt mij misplaatst. Men moet niet met een kanon op vliegen schieten.

Ouderwetscher, maar keurig verzorgd en met echt gevoel voor de sfeer is het stukje van Ign. Lubeley. De drie oude dames en de rustelooze neef beleven ieder iets groots, maar alles wordt zorgvuldig iDinnen de juiste perken gehouden van stemmige ingetogenheid.

Wel vlot geschreven, doch met weinig inhoud, is de bijdrage van Willy Riethof. De eenvoud ervan is een deugd. Meer geforceerd is de novelle van Han Molenkamp, waarin de luchüge, dikwijls te gewone stijl het zware slot niet goed kan dragen. Het valt geheel uit den toon van het stuk, dat daardoor te onevenwichtig wordt. Geestig is de

rake karakteristiek van de Joodsche mentaliteit, die Van Eerbeek in een paar bladzijden weet te teekenen. Dit korte slot verraadlt de meesterhandl

Er zou van alle bijdragen misschien meer goeds kunnen gezegd worden, dan hier is gedaan. Alle stukken leest men zonder verveling, maar erg veel blijft er niet van hangen, op enkele uitzonderingen na. Over het geheel een middelmatLg-goede verzameling, die weer duidelijk illustreert, hoe moeilijk het is een bundel werkelijk goede kort-verhalen te geven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen