Het onbepaalde in de taal en in de taalkunde - pagina 28
24 taalkunde plaatsvervanger van het onbepaalde heeft het daar niet die wijde strekking van aliquem aliquid: deze zijn van geval tot geval reeds onbepaald en dienen hier in hoogere onbepaaldheidsorde om aangaande het gebruik van het onbepaalde doceo iets vast te leggen. Is er, zoo kan men vragen, ...
Algemeene taalwetenschap en subjectiviteit - pagina 28
26gelijRend onderzoeR is de toenadering der morphologische structuren achterwaarts evident. Wel bracht critische bezinning hier een zeRere voorzichtigheid en de tijd is voorbij dat men verhalen in 't lndogermaansch vertelt zooals Steinthal deed 6). De oorspronRelijRe eenheid echter staat b ...
Het onbepaalde in de taal en in de taalkunde - pagina 27
23 "-"het begrip met meerdere gevallen. De opbouw van zulk een begrip wordt gedacht in de volgorde: van menigvuldigheid naar eenheid. Alle gevallen, die samen eenheid hebben, zijn door één van hen voorstelbaar. Zij kunnen in hun eenheid tezamen door een voorbeeld als dat eene worden voorgesteld. ...
Algemeene taalwetenschap en subjectiviteit - pagina 27
25maar de werking dezer beheerschende, collectieve machten in het partieele is moeilijk zichtbaar. Het geïsoleerde woord, als meest reëel, althans meest grijpbaar taalelement, schijnt telkens aan een eigen gang van ontwikkeling onderworpen. De kennende subjectiviteit bekoopt de transparant ...
Het onbepaalde in de taal en in de taalkunde - pagina 26
22 reeds „ondergebracht". Voorts is dit eenmaal voorkomende in de taalkunde niet wat deze bedoelt, dat het in de taal is, daar in de taal van alles geldt, dat het maar eenmaal voorkomt en daarom de taal, buiten de taalkunde gedacht, het zuiver onbepaalde is. De taalkunde gaat niet in de taal zelf ...
Algemeene taalwetenschap en subjectiviteit - pagina 26
24middellijke aanraking, en zoo is de karakteriseering die er mee samengaat eveneens onmiddellijk. Soepel of stug, plastisch of abstract, welluidend of ruw, beeldrijk of nuchter zijn voorbeelden van mogelijke typeering. Dat aesthetische waardeering daarbij de plaats inneemt van exacte cons ...
Het onbepaalde in de taal en in de taalkunde - pagina 25
21 dezen samenhang. In het onbepaalde vallen werkelijkheid (indic.) en noodzakelijkheid (imper.) samen, in het onbepaalde maakt het geen onderscheid, of wij den eisch stellen, dat iets tot stand komt, dan wel constateeren, dat iets gebeurt; het gemeenschappelijke is de voorstelling van iets. De i ...
Algemeene taalwetenschap en subjectiviteit - pagina 25
23beluste onrustig maal<t. Immers het vertrouwen in de menschelijl<e subjectiviteit als laatsten grond van het kennen is terecht ongerechtvaardigd. De exacte wetenschappen bewijzen het. Het verstaan van den taalkunstenaar, ja reeds van het eenvoudigste gesprel< sluit vraagstelling ...
Het onbepaalde in de taal en in de taalkunde - pagina 24
20 b. Imperatief en Staat de verwantschap tusschen aanwijzend en onbepaald Infimttef. j^jj j ^ voornaamwoorden vast, dan hgt het voor de hand, haar analogie te zoeken bij die andere woordsoort, die een onbepaalden vorm heeft, het werkwoord. W a t kan hier het overeenkomstig pendant van de onbepaa ...
Algemeene taalwetenschap en subjectiviteit - pagina 24
22tiviteiten van den inhoud zijn heil zoeRt. De teleurstelling, waarmee menig leek na kennisname van den arbeid der wetenschap zich afwendt, hangt hier rechtstreeks mee samen. Het antw.oord gaat zelden in de richting waarin men zoekt. Een tot methode gekomen vak sluit zich af tegen leekenv ...