Filteren
van 7
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 41
40 alles" zoo schrijft hij "geschiedt dan nog in wel· meenendheid en goed vertrouwen, dat men de Joden langs dezen weg nader tot het Christendom brengt" 1). Dat hij den geest, waarmee de regeering bezield was, goed heeft gevat, blijkt ten overvloede uit haar houding in zake het Lager Onderwijs. G ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 42
41 in - de Israëlieten hun eigen scholen hadden, d.w.z. \ afzonderlijke scholen van overheidswege. Bijzondere scholen kende de wet ook, maar ze was dezen niet gunstig; veeleer had ze de strekking ze te beperken en zoo mogelijk te vernietigen 1). Onder Koning Lodewijk en Napoleon bleef de wet van ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 43
42 werken. Dat de regeering het echter slechts noode duldde, blijkt uit een correspondentie, tegen het eind van '24 gevoerd tusschen de heeren Van Maanen en Van Ewijck. Van Maanen had klachten gekregen over het gebruik van den Mechelschen catechismus, "die allerschandelijkst moet zijn"; hij vraag ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 44
43 Maar dat zou niet lang meer duren. Een half jaar later (midden 1825) kwamen de bekende decreten af, waarbij deze instellingen voor ongeoorloofd verklaard en voor de vooropleiding der Roomsche geestelijkheid het Collegium Philosophicum ingesteld werd. Het verdere verloop is bekend. Deze schools ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 45
44 Noorden al meer ontdaan van datgene, waarop de rechtzinnige Protestant in de opvoeding zijner kinderen prijs stelde 1). Het Christelijke van de school werd zóó algemeen, dat ook Joden van het openbaar onderwijs gebruik konden maken en dat ook inderdaad wel deden 2). Die onderwijzers, welke nog ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 46
45 zijn anti-nationale en anti-godsdienstige politiek verloren te hebben, nu ook van de Noordelijke afzien, en op zijn ouden dag opnieuw in ballingschap gaan, Ook de uitkomst zijner regeering komt met die der verlichte despoten overeen. Stelden we in het voorafgaande op bepaalde punten een onderz ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 47
46 van ons ongeluk" 1). Nog een , minder bekende, uitspraak van Thorbecke wil ik hieraan toevoegen: "In maatschappelijke belangen, die zich zelve moeten helpen en geene regeling van de overheid te ontvangen hebben, in de kerk, in onderwijs en wetenschap, in nijverheid werd ijverig geregeerd; daar ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 48
47 In zijn oppositie ontwikkelde hij zich tot een van de meest vooruitstrevenden van zijn tijd: in 1830 voerde hij het pleit voor rechtstreeksche verkiezingen, ministerieele verantwoordelijkheid en openbaarheid in de financiën. Hij kan als een voorlooper der liberalen gelden, met dit voorbehoud e ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 49
48.doch bracht hen er toe deze niet hem, maar zijn leidslieden toe te schrijven: het gouvernement doet alles - klaagt Bilderdijk reeds in '15 - om den koning het hart van de natie te ontscheuren 1). Volgens Dirk van Hogendorp is hij een werktuig van de mannen van 1795, "de openbare ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 50
49 den vorst in de kerk 1), het achterstellen bij benoemingen van wie aan haar leer zijn trouw gebleven 2), het afschaffen van den bijbel op de school 3), het monopolie der regeering op onderwijsgebied. Merkwaardig is de sympathie in dezen kring voor de Roomschen, als de koning door de oprichting ...
van 7
