Ideëel en reëel - pagina 35
33 Dat de dingen in het licht verschillende kleuren vertoonen, is een gevolg, niet alleen van het bestaan van licht, maar ook van hun verschillend zijn ten opzichte van de werking van het licht; dat de toestand, dien wij hardheid noemen bij verschillende warmtegraden verschillend is, is een gevol ...
Ideëel en reëel - pagina 16
14ooit daarmede zou kunnen congrueeren, die echter niettemin hare realiteit bezit, i) Is dan alles gelijk en eenerlei wat wij ideëel noemen en wat wij reëel heeten, een stoffelijk ding en een geest, eene werking van een stoffelijk ding en eene gedachte? De vraag zelf geeft reeds het antwoo ...
Ideëel en reëel - pagina 21
19reëel en noemen ons en de dingen zóó. De vraag, waar alles op neerkomt, is derhalve deze: in welke verhouding staan de verschillende realiteiten tot elkander? Wie niet wijsgeerig heeft leeren denken, en ook de wijsgeer zelf in zijn praktisch leven, houdt de stoffelijke dingen, die hij wa ...
Ideëel en reëel - pagina 19
17bewust wordt i). De Moor zegt in zijnen commentaar op a Marck 2), dat men onder ideeën gewoonlijk verstaat voorbeelden (in eigenlijken zin) en vormen van dingen, die men maken wil, zooals die voorbeelden en vormen actuzijn in den geest vari den kunstenaar, en dat idee ook in ruimeren zin ...
Ideëel en reëel - pagina 50
48 Wij vinden dus in den kosmos de objectiveering van ideeën, maar zóó dat het substraat, dat als het ware de drager der idee is, ook zelf weder de objectiveering is eener idee. Wij loochenen alzoo noch de realiteit van de stoffelijke wereld, noch de realiteit van het ideëele, maar handhaven de r ...
Ideëel en reëel - pagina 24
22Twee opmerkingen van gewicht zijn hier tegen in te brengen. In de eerste plaats toch is het feitehjk niet, of althans nu niet meer, juist wat Hartmann van de physica zegt, dat zij alle stof in systemen van krachten oplost. De physica spreekt voor haar doel^ en dan volkomen terecht, van s ...
Ideëel en reëel - pagina 20
18 is geen voorstelling, geen beeld van eene bepaalde zaak, maar een begrip in betrekking tot de dingen, die daarnaar geformeerd zijn of worden. Een idee is geen ideaal; dit . laatste is de voorstelling van eene afzonderlijke realiteit, die volkomen aan de idee beantwoordt i). Ideëel is derhalve ...
Ideëel en reëel - pagina 12
lOlijken oorsprong. God, de Vader der geesten van alle vleesch is dezelfde door wien alle dingen zijn en geschapen zijn. Hij schiep den mensch naar Zijn beeld, dat ook bestond in ware kennis, en niet het minst door die kennis gaf God hem heerschappij over alles. Door de ideeën zijn alle sc ...
Ideëel en reëel - pagina 52
50bestaat het niet; in de plantenwereld wordt het wel gevonden I ) ; en het treedt sterker in 't licht, naarmate de veelheid der relatiën, in de idee der soort gelegd, grooter is; in de dierenwereld is daardoor de beteekenis van het individueele wederom grooter dan in het plantenrijk. Van ...
Ideëel en reëel - pagina 18
i6spiegel duurt: ga weg van voor den spiegel of neem den spiegel weg of het licht, en het zijn van het beeld is verdwenen ; »de man die zijn aangeboren aangezicht bemerkte in eenen spiegel, is weggegaan en heeft terstond vergeten hoedanig hij was." i) Rook en damp zijn het beeld van weinig ...