Filteren
van 18
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 31
25 alleen buiten en boven de wereld worden gezocht, ook kan het in monistischen trant alleen in de dingen zelf worden aanvaard, als zuiver immanent, maar ook kan het op theistischen grondslag dualistisch worden beschouwd als in en buiten de dingen. Hier is de opperste wijsheid de eerste oorzaak v ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 32
26 TELEOLOGIE EN NATUURWETENSCHAP. Nergens is het teleologisch principe zoo fel omstreden als op het gebied der natuurbeschouwing. In de groote natuurbeschouwingen is een grootsche strijd gestreden tusschen teleologie en anti-teleologie (telephobie!), die nog voortduurt. Historisch gingen, zooals ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 33
27 TELEOLOGIE EN PHYSICA. De onwrikbare grondslag en basis van de natuurwetenschap in het algemeen en van de physica in het bijzonder is de mechanica. De physica is het domein waar de mechanische natuurbeschouwing autochthoon is en haar volle rechten heeft en laat gelden. De mechanica immers dree ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 34
28 cipe der kleinste actie hield in, dat, wanneer in de natuur de een of andere verandering gebeurt, de voor deze verandering noodige hoeveelheid werkzaamheid zoo klein mogelijk is. Hoe duidelijk spreekt hier het teleologisch karakter der formule; het is als de plechtige afkondiging der alom geld ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 35
29 eerste hoofdwet juist was. Dat neemt niet weg, dat ze thans algemeen wordt aanvaard. Deze hoofdwet kan op verschillende wijzen wordsn afgeleid; tegenwoordig verklaart men haar gaarne met de kinetische beschouwing der materie, zooals Boltzmann haar gaf, te weten als waarschijnlijkheidsregel. He ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 36
30 TELEOLOGIE EN BIOLOGIE. Wanneer dit begrip echter ook moet dienen als laatste en eenige verklaringsbeginsel van alle levensverschijnselen, dan blijkt het daartoe ten eenenmale insufficient. De biologie als leer der levensverschijnselen komt alleen met het begrip eener mechanische causaliteit n ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 37
31 wikkeling konden brengen. De kunstmatige, doelbewuste teeltkeuze der fokkers maakte gebruik van de variatiemogelijkheden der natuur om de dierlijke organismen in een bepaalde richting te ontwikkelen. Deze mogelijkheid van variatie legde Darwin nu ook ten grondslag aan zijn leer van het ontstaa ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 38
52 der zweckmaszigcn Struktur" ^). Deze Darwinistische hypothese bevat tal van reminiscentie's aan de natuurphilosophiën der oude Grieken. Hoe levendig herinnert de strijd om het bestaan, waarin het ondoelmatige ondergaat en waaruit het doelmatig ingerichte vrij te voorschijn komt. aan het woord ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 39
33 redeneering als poging tot verklaring geen oogenblik gelden, Stomps toch terecht hier een zwakke stee in de mechanistische evolutieconceptie heeft gevoeld, die wel degelijk eenige versterking behoefde. Ook in vroeger dagen voelde men, hoe de dikwijls zoo uiterst fijn afgestemde mimikry een ver ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 40
34 een wijze, dat de geestelijke wereld ervan dreunde. Zoo zwaar en heftig was die botsing, omdat het hier de beschouwing der levende natuur betrof. Ook het organische leven volkomen en restloos langs physisch-chemischen weg te verklaren, was het uitgesproken doel van het mechanisme. Daartegenove ...
van 18
