Het kerkverband der Nederlandsche Gereformeerde Kerken, gelijk dat gekend wordt uit de handelingen van den Amsterdamsche Kerkeraad in den aanvang der 17e eeuw - pagina 47

DE TOESTAND TE ALKMAAR EN TE H O O E N .

45

j keraden en classen beiicht werd : wij erkennen u niet langer. Dat zou toen een verkeerde vorm geweest zijn; en het was ook volkomen onnoodig. Eene verbreking, zooals de Amsterdamsche kerkeraad toen bedoelde, , moest niet met woorden, maat' met daden geschieden. En aan zulke 'daden heeft hij het toen voorwaar ook niet laten ontbreken. Laat mij u slechts wijzen op een paar voorbeelden ; waarbij ik dan liefst mij bepaal lot dezelfde provincie, waartoe Amsterdam, althans kerkelijk, ook behoorde ^). Er is dan te minder aanleiding om te denken dat er eenig provinciahsme bij in het spel was. In Alkmaar waren, sedert de afzetting van den Gereformeerden predikant Gornelis van Hille, de gezamenlijke predikanten Arminiaansch; desgelijks ook de gansche kerkeraad, die onder leiding van de Overheid door de leden der gemeente gekozen was; en de classe, die als naar gewoonte daar samenkwam, was niet minder in denzelfden geest. Wel werden die vergaderingen dan niet bijgewoond door de groote meerder^leid van de buiten-predikanten, die afzonderlijk samenkwamen op een idorp in den omtrek; en wel was er in de stad ook een aantal leden, die van die fungeerende predikanten en kerkeraadsleden in het minst niet wilden weten. Maar met zulke opinion van een hoopje malcontenten kon, naar het oordeel der machthebbers en der toongevers, niet gerekend worden ^). En in Hoorn was de houding, die de Overheid aannam, zonder twijfel nog veel erger dan zelfs te Alkmaar; maar voor het overige was er lusschen beide die plaatsen al zeer weinig verschil: met betrekking tot kerkeraad en tot classe was de toestand geheel dezelfde •'').

I

1) Voor het overige was Amsterdam, gehjk bekend is, in de dagen der Republiek eene der Zuid-HoUandsche steden. ') De geschiedenis van den strijd te Alkmaar kan het best gekend worden uit drie der geschriften van de beide hoofdpersonen, Cornelius Hillenius (van Hille) en Adolphus Venaïor (de Jagher), nl. Corte ende waerachtige "Terantttioordingffee enz., door C. Hillenius (Ed. 1610; Catal. MvL\\ev,T\''.Wn);Nootwendigk Historisch Verhael enz., doorA. Venator(Ed. 1611; Catal. Muller, n". 923); en Provisionele Onldockinge eeniger misslaghen, de welcke Adolphus Venator enz., door C. Hillenius (Ed. 1611; Catal. Muller, n". 925). En voorts uit Wtenbogaert, Kerckel. Hist., 3e Dl., blz. 186—191 en 205—211, en ie Dl., blz. 56 vg. (waar vooral uit de Resolutiën der toenmalige Staten van Holland geput wordt); Trigland, Kerckel. Geschied., blz. 489—518, 857a en 8636 (waar de strijdschriften van Hillenius en Venator beide gebruikt zijn); en Brandt, Hist, der Reform., Dl. H, blz. 92—94, 104—106 en 110—114 waar het geschrift van Venator de voorname bron is). ') Vgl. voor de geschiedenis van den strijd te Hoorn: Wtenbogaert, Kerckel. Bist., 4e Dl., blz. 107—112; Trigland, Kerckel. Geschied., blz. 834—855; Brandt, Hist, der Reform., Dl. TI, blz. 239—242, 275 en 406—414. Trigland is in die beschrijving verreweg het uitvoerigste; en de feiten, die voor de Overheid te Hoorn het meest bezwarend zijn, worden dan ook doorgaans slechts door hem vermeld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen