De geldigheid van de oude kerkenordening der Nederlandsche Gereformeerde Kerken - pagina 43

41 En voorts in het algemeen leert ook wel de geschiedenis, dat er in de Nederlandsche Kerken altijd zekere ruimte was met betrekking tot de opvolging van de Kerkenordening. Toezicht was er, zeer stipt en zeer streng, dat de grondslag van het kerkelijk samenleven, d. i. de belijdenis, werd gehandhaafd. Maar betrekkelijk slap was daartegenover de handhaving van de Kerkenordening: formalisme of reglementaire preciesheid was er eer te weinig dan te veel. Eigenzinnigheid of willekeur mocht natuurlijk niet heerschen; bandeloosheid of wanorde werd natuurlijk niet beschermd. Maar wanneer de orde, de rust en de welstand der Kerken geen gevaar liepen; wanneer die integendeel nog bevorderd werden door eene kleine afwijking van de ordinantiën; dan werd zulke afwijking niet verkeerd geacht, en dus niet slechts geduld, maar ook goedgekeurd. En vooral werd er zoo geoordeeld bij eigenaardige toestanden, waarin Kerken of personen soms verkeerden; gelijk met name het geval was in de onderscheidene provinciën, telkens wanneer één van tweeën onvermijdelijk was: óf aan de Overheid iets toegeven, óf alles in de waagschaal stellen; en wanneer dan wat het zwaarste was, ook het zwaarste wegen moest. In het algemeen was wel de beschouwing, gelijk die is uitgedrukt in de laatste woorden van de Kerkenordening zelve: woorden, die in bijna alle redactiën voorkomen, maar die zeker aan het einde eener wet niet gepast zouden zijn, en die aan eene wet ook wel nooit zijn toegevoegd: de Kerken zullen „arbeyden" of „neersticheijt doen", om deze artikelen te onderhouden. Bij dit alles kan vreemd schijnen, dat de Kerkenordening, telkens wanneer zij op nieuw geredigeerd was, door de nog aanwezige leden der Synode onderteekend is, en dat in de 16e eeuw ook herhaaldelijk besloten is, dat men zulke onderteekening, of wel eene belofte van opvolging, nog van anderen zou verlangen, wel niet van alle gemeenteleden zonder onderscheid, 't geen in vroeger tijd wel bij niemand kon opkomen, maar dan toch van alle predikanten en ouderlingen ')• Intusschen, het is blijkbaar, hoe die onderteekening of belofte bedoeld, en ook opgevat is. Zeker niet op gelijke wijze als b. v. de onderteekening van de Formulieren van eenigheid, waaromtrent wel gezorgd is, dat zij stiptelijk bond en strengelijk werd gehandhaafd. Immers, eene verbintenis aan de Kerkenordening, hetzij schriftelijk of mondeling, is op vele plaatsen nooit in praktijk gebracht; en toen hebben de Synoden zulks eenvoudiglijk laten gaan, en de laatste ') Al wat uit de aoten en bescheiden van de Synoden der 166 eeuw hierop betrekking heeft is te vinden in de Ned. Syn. Acta, blzz. 134, 155, 160, 237, 40i, 422, 446 en 621.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen