Ideëel en reëel - pagina 70
Rede bij de overdracht van het rectoraat aan de Vrije Universiteit
68 alle daartusschen liggende oorzaken uit Hem zijn. »Verum quidem est," zegt Calvijn, »singulas rerum species arcano naturae instinctu moveri ac si aeterno Dei mandato parerent, et quod semel statuit Deus, sponte fluere. Sed perperam hoc praetextu tegunt et obscurant quidam specialem providentiam." i) En eindelijk: zegt men, dat dit metaphysica is, dan is het ons een genoegen, dat een man als Hertz geschreven heeft: »Kein Bedenken, welches überhaupt Eindruck auf unsern Geist macht, kann dadurch erledigt werden, dass es als metaphysisch bezeichnet wird; jeder denkende Geist hat als solcher Bedürfnisse, welche der Naturforscher metaphysische zu nennen gewohnt ist." 2) En wat nu ten slotte de Theologie aangaat, mag ik wel zeggen, dat zij staat of valt met de realiteit van het ideëele. De kerk, haar leer, hare sacramenten, haar bestuur, berusten geheel en al op de realiteit der geestelijke dingen. In zooverre kunnen we met Thomas Aquinas zeggen: »qui negat ideas, infidelis est". 3) Wie meent, dat de leden der gemeente en hunne meeningen het reëele, de kerk en haar bewustzijn en de inwoning en leiding des Heiligen Geestes slechts denkbeelden zijn van den menschelijken geest, zonder realiteit, doet beter, wanneer hij niet meer van eene kerk spreekt. Wat in 't bijzonder hare leer aangaat, »het dogma, in het instituut der Kerk tot stand komend, treedt met relatief gezag op en heeft met de opinie van zeker aantal personen noch met de heerschende opinie van zekeren tijd ook maar iets gemeen." 4) Het is het decretum ecclesiae, niet de opinio fidelium; en het dogmatisch leerboek zoowel als de belijdenis der kerk, wel verre van eene abstractie te zijn van de meeningen der individueele leden van de kerk, zijn veeleer naar hun i) 2) 3) 4)
Instit. I, 16, 4. Hertz. Die Prinzipien der. Mechanik, pag. 28. Ouaest. disp. de verit., Q. 3. Dr. A. Kuyper, Encycl. der H. Godgeleerdheid III, pag. 401.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 20 oktober 1896
Rectorale redes | 84 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 20 oktober 1896
Rectorale redes | 84 Pagina's