Evolutie of revelatie - pagina 36

34

handhaafd? Laat me bij de beantwoording van die vraag in de eerste {(laats er u op wijzen mogen, dat de nadere onderzoekingen van Jeremias, Oettli, Grimme, Kugler en König 132) afdoende hebben aangetoond, dat van een letterlijke copie geen sprake is. Bij de soms woordelijke overeenstemming, zooals in de formuleering van het jus talionis 133). zijn de verschillen tusschen beide wetgevingen toch zoo sterk en is vooral de geheele opvatting van de sociale toestanden en de rechtsverhoudingen bij beide volkeren zoo „grundverschieden" 184), dat terecht betwijfeld wordt, of Mozes Hammurabi's wet zelfs wel heeft gekend 135). Men neemt daarom aan, dat Hammurabi het oude gewoonterecht der Semieten in zijn wetgeving heeft gecodificeerd, dat ditzelfde gewoonterecht, gedeeltelijk in anderen vorm, bij de Arabische stammen, evenzeer van Semitischen oorsprong, is blijven voortleven en dat Mozes' wetgeving aan dit Arabisch gewoonterecht zich heeft aangesloten 136). Daaruit zou èn het verschil èn de verwantschap te verklaren zijn. Ik laat de juistheid dezer hypothese in het midden; maar het feit zelf, dat de lex politica van Sinaï zich aansloot bij bestaande rechtsverhoudingen, behoeft ons niet te bevreemden. Christus eigen woord: „Mozes heeft vanwege de hardigheid uwer harten u toegelaten uwe vrouwen van u te laten, maar van den beginne is het alzoo niet geweest" 137), toont, dat de opvatting, alsof de Wet van Sinaï de uitdrukking was van het jus divinum absolutum en geen historischen achtergrond had, niet juist is. Al ontken ik niet, dat die onjuiste opvatting vaak in de Kerk is verdedigd geworden en nog op menig gebied haar invloed gevoelen doet, ze wordt door de Schrift zelf weersproken en ik behoef u slechts te herinneren aan Junius' uitnemend tractaat De poUtiae Moysis observatione 188), om u te doen zien, hoe met name van Gereformeerde zijde tegen deze opvatting is geprotesteerd. Aan het feit der revelatie doet echter noch deze verwantschap met het recht van andere volkeren, noch de relatieve onvolkomenheid van Israel's wetgeving tekort. Dit zou zoo zijn, indien de rechtsontwikkeling der volkeren alleen product was van natuurlijke oorzaken. Maar nu de Schrift zelf ons leert, dat het rechtsbesef den mensch door God is ingeschapen en de ontwikkeling van het recht door de gratia communis geleid wordt, kan in goeden zin met Duitschland's Keizer zelfs gezegd worden, dat het corpus juris van Hammurabi met zijn hoogstaande rechtsorde aan goddelijke openbaring te danken is 189;. Dat verklaart u, waarom God, toen Hij voor Israel

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen