LITERATUUR EN KUNST

Moeders en kinderen.

Naar ik meen is liet bovengenioemicle boek het debuut van een jonge schrijfster. En het is ©en forsch begin, niet alleen wat den omvang aangaat, maar ook naar den inhoud. De schrijfster is in Indië bekend, zoodat tal van kleine trekjes, typische bijzonderheden het Indiisdhe leven goed karaktefiseeren. Dat er heele zimien Maleisch in verwerkt staan is voot Indischmannan ongetwijfeld heel aardig, zij zullen er Indië weeir uit hooren, maar voor .den gewonen lezer is het, ondanks de A^ertaling in een noot, eenigszins stoirend. Dit is natuurlijk maar oen kleinigheid, en verhoogt noch. vermindert de waarde van het boek.

Een Indisdhe roman, zooals er de laatste jaren enkele verschenen, kan men dit boek niet noemen. Hier gaat het immers niet om Indië zelf, om de toestanden daar te teekenen of het leven van de inlanders. Nog minder om de inwerking van den Hollander op Indië en omgekeerd, te behandelen. Het land is hier meer mooie achtergrond, en de korte beschrijvingen 'die af en toe ervan gegeven worden, zijn goed, soima zeer interessant. Alleen, de schrijfster durft zich nog niet goed te laten gaan, wanneer ze haar natuurindrukken ónder woorden wü brengen. Het blijft bij kleine opnamen, kiekjes, het wordt geen film v, an Indië, om een woord te gebruiken, d, at past bij den titel.

N, atuurlijk is het niet toevalUg, dat een groot deel van het verhaal zich in Indië afsfpeelt. Een zeer belangrijk punt — de jarenlange gedwongen scheiding tusschen m, an en vrouw — zou overal elders minder laannemelijik zijn dan in de Oost. !W, at hier van Indië gegeven wordt, het goede en het slechte dat het land biedt, geeft een bepaalde kleur iaan het verhaal, zonder dat het noodzakelijk is voor het verloop ervian.

Een groot deel v, an het boek speelt zich echtelr a, f in Holland. Ook hier weet de schrijfster de sfeer Vian het plaatselijke goed wee!r te geven. Haar hart spreekt 'hier sterk mee. Het vaderlandscha milieu wordt met hefde geteekend, herinneiriiig aan een mooi verleden klinkt er doorheen.

Het eerste boek — want eenigszins gewichtig, wordt het werk in Vijf boekien veirdeeld — beschrijft heel goed het sympathieke rectorsgezini uit het kleine plaatsje aan die rivier. Slechts teïlloops komen dingen ter sprabe, die later van groot gewicht blijken, met n, ame de goidlsidiensüge op'voeding. De ouders, zeer verstandige menschen, voeden hun kinderen zeer vrijzinnig opi. Catechi- Siatie en bal passen in hun systeem goed bij eikaar. De kinderen mogen zelfs naar Zondagsschool als ze willen en de dienstbode miag hen gebedjes leeren, die ze ongehinderd j, aren lang mogen bidden. De ouders zoeken steeds het goede voor de kinderen, laten hen in alles zooveel mogelijk vrij. D« onderlmge ver'houding is prachtig, gebaseerd op groote liefde en buitengewone tact. Met talent 'heeft de schrijfster het kinderleven in tal van leuke gev, alletjes beschreven, waardoor de verschillende karakters goed uitkomen. 'Zoo leeren we M, aleentje, de hoofdfiguur, kennen als iemand Vian een zacht karakter, dat liefdevoUe leiding] noodig heeft.

Hier kommen we bij het probleem y, a.Ta. het boek •als men dit zware woord wil gebruiken: d!e verhouding van volwassenen onderUng met het oog op hun kinderen, en de houding der oudörs tegenover hun kinderen.

Als Maleentje, getrouwd met een officier, naar Indië gaat, verwacht ze, dat het leven aan de zijde van een sterken man, aan haai" zal voiorMjgJijden als de mooie beelden op het witte doek'. De •«'erketl'ijkheid is een bittere ontgoochehng voor h|aar. Kort na de geboorte van een dochtertje, laat de eerzuchtige m, an Vrouw en kind achter om zijn idealen in zijn werk te zoeken. De moeder' blijft alleen met haar kind. Heel getrouw worden nu de eerste j, aren van het kind beschreven, een stuije kinderpsychologie soms, miaar dan heel eenvoudig, berustend op de laanteekeningen van een moeder, , die tijd heeft , alle gebeurtenissen en alle leuke zinnetjes op te schrijven.

De verhouding tusschen moeder en kind wordt daardoor intiemer dan in de meeste normale gezinnen het gev.al is. Wanneer na jaren zij man en yader in de binnenlanden opzoeken, is deze eerst wel verrast door de houding van het kind tegenover hem. Als zich echter de ged; achte bij hem v.asthecht, dat het kind slechts werkelijli houdt van de moeder, en dat de liefde voor hem niet op' spontaneïteit berust, maar gevolg lis van geregeld voorpraten der moeder, maakt hij zich van beiden los 'en , acht scheiding iliet • Jjeste.

Uit de heele situatie die hier gegeven wordt op dit tragische pnnt in het leven der moeder, blijkt, zooals overal verder uit het boek, dat de schrijfster het zeer gecompliceerde leven v.an volwassenen niet zoo doorvoelt, dat ze het naar werkelijkheid kan 'beschrijven. De volwassenen i blijven te veel groote Icinderen; ze overreden elkaar met oppervlakkige argumenten, hun karakter-eigenschappen zijn die van kinderen, maar vergroot. Jim, de vader, is een enorm koppig, eigenzinnig kind. De scheiding had om zoo te zeggen, kunnen voorkomen worden door tactisdh optreden, maar de schrijfster mist zelf de daarvoor nooidige autoriteit tegenover haar personen.

Jaren later trouwt de moeder weer met een braven man — maar zonder tact. Hij voelt niets van de bijzondere verhouding; tusschen deze moeder en dit kind en meent heel verstandig te zijn als hij den band tusschen die beiden tracht te verbreken, net als een kwajongen, die m'et zijn klomp een "kaartenhuis in elkaar trapt, omdat zus anders dit voor een echt gebouw zou kunnen houden. Gelukkig wordt er een zusje geboren, dat heel .anders van aard is, .waar vader zijn opvoedingssysteem met meer recht, maar even weinig gevolg op kan toepassen. Zij bindt althans de ouders aan elkaar. Tevens geeft ze dte sohrijfstar weer gelegenheid voor een massa leuke gevalletjes uit het kleine-kinderleven. Verbazend aardig en heel levendig.

Met verlof in Holland teruggekomen, schaart de schrijfster al de volwassenen als kinderen om de zieke moeder. Hier kan ze zich weer met haar volle hart geven. Maai- zoo. gauw er hoogere zaken aan de orde komen, faalt ze weer. Is het niet typisch dat een gesprek tusschen twee werkelijk geestelijk-zoekende moeders, over de vraag of theosophie of christendom haar troost kunnen geven, plaats vindt terwijl ze bezig zijn dte kinderen te verschoonen?

De jonge moeder wordt èn door enkele woorden van haar man èn door enkele gesprekken — soms zeer oppervlakkig — met dominees, een werkelijk bekeerde vrouw. Ze voelt zich echter een stuk minder positief dan haar man, die haar beter ziet dan ze is„ naar ze meent. Deze dlLeipingrijpende processen beschrijft de schrijfster als alle groote-menschen-kwesties veel te oppervlakkig. Men moet niet te veel letten op de psychologische motiveering, maar alleen op het resultaat. De veriandering die er plaats vindt bij' haar, zoowel tegenover Go(d .als tegenover man en kind, aanvaardt de lezer al.s noodzakelijk en logisch, hoewel de logische ontwikkeling niet gegeven wordt.

De kracht van de schrijfster ligt in de beschrijving van het kinderleven. Laat men de twee mannen W'Cg die er in voorkomen, W|at de schrijfster practisch ook doet, daar ze den eenen in de binnenlanden van Celebes laat blijven, en den ander naar Indië terug laat gaan voor de rest van zijn diensttijd, dan houdt men over een boek vol van fijne, aardige, goede fümpjes van moe^ders met hun kinderen, op zeer verschillendio leeftijden en zeer verschillen die plaatsen. Het is dan een boek dat men met heel veel genoegen kan lezen. Deze schrijfster zal nog veel kunnen geven. Ze heeft talent.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen