Over het hoogste gezag - pagina 11

12 voornaamste bezigheid van alle partijen, die het hier besproken hoofdbeginsel der Iransche revolutie huldigen. Van daar dan ook de droeve klacht eenmaal door den edelen en scherpzinnigen de Tocqueville geslaakt, door een der uitnemendste hoogleeraren aan onze Universi­ teiten beaamd, „dat" — er is sprake van Frankrijk, waar sedert 1789 de Rede als hoogste gezag den schepter gezwaaid heeft — „hij overal rondom zich op staatsgebied ijskoude onverschilligheid waarneemt; de alleen­ heerschappij van het eigenbelang en de vernietiging van allen gemeenschapszin; dat hij de treurige ervaring heeft opgedaan dat schier niemand den staat meer nadert als de trouwe dienaar zijn heer, maar veeleer als een vrij­ buiter zijn prooi. La plus grande maladie de 1' âme c' est le froid" (17). Ziedaar wat geworden is van eene fraternité, die op de menschelijke rede gegrondvest werd ! Het is haar niet beter gegaan dan de ^liberté" waarnaar Thiers snakte, toen ook hij, aanbidder der beginselen van 1789, wee­ moedig uitriep : la liberté n' est pas venue ; elle viendra ! En het zal ook der ^égalité" waarnaar vooral in deze tijden, vaak met zoo verachtelijke middelen, gestreefd wordt, niet beter vergaan! Zoolang de mensch enkel op zijne rede bouwt, wordt hij voor ware vrijheid, gelijkheid en broederschap steeds ongeschikter. Wel is zijne rede een goddelijke gave, maar dit is geen reden om haar het hoogste gezag toe te kennen. Of zou men dan ook de dichters, wier gave toch bij uitnemendheid goddelijk genoemd wordt, als zoodanig in dat gezag willen doen deelen? De rede is een goddelijke gave, en had de mensch den band die hem aan zijn Schepper verbond niet ver­ scheurd; had hij naar diens wil zijn eigen wil steeds gevormd, dan voorzeker zou de uitspraak der mensche­ lijke rede nog steeds richtsnoer voor onze handelingen kunnen zijn. Nu die band echter verbroken i s , is onze rede buiten staat onmiddelijk Gods wil te onderkennen. Maar als middel tot herstel van den verbroken band

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen