Schuld en straf - pagina 78
Rede, gehouden bij het overdragen van het rectoraat der Vrije Universiteit
72
Het strafrecht wordt niet ontwikkeld, maar opgelost. Alle recht wordt ten slotte ondergeschikt aan of vereenzelvigd met maatschappelijk belang. Is de straf een maatregel in het maatschappelijk belang, dan, zegt Mr. SIMONS, treedt de dader van het misdrijf naar den voorgrond, en zijne daad „wordt naar de tweede plaats teruggedrongen" enz. 370). Neen, de maatschappij komt op den voorgrond, en de dader op den achtergrond. Ja, deze wordt straks aan het belang der maatschappij ten offer gebracht. Hij zelve sprak dit rondweg uit, de straf vooral als middel van generale preventie verdedigende. Hij vraagde toch, of' zoo een mensch, bij wien Mr. SIMONS, als determinist, geen schuld aanneemt, „niet als schuldeloos middel gebruikt (wordt) om anderen van strafbare feiten af te houden ?" En gaf daarop dood bedaard ten antwoord: „Ik zie het gewicht dezer dikwerf gemaakte tegenwerping niet in. De handhaving der maatschappelijke ordening is de eerste plicht der staatsgemeenschap; indien zij dien plicht niet kan vervullen zonder strafbedreiging en straftoepassing, dan is zij niet alleen gerechtigd maar zelfs verplicht die maatregelen te treffen, ook al geschiedt dit ten koste van het individu, waarop die maatregelen worden toegepast." 37i) Inderdaad het is geen wonder, dat tegen „een te rechtskundige beschouwing van het misdrijf" wordt gewaarschuwd 372). Het recht verdwijnt meer en meer. Schuld wordt ontkend; het leerstuk der toerekeningsvatbaarheid terzij geschoven; zedelijke verantwoordelijkheid uit het strafrecht gebannen; de vergeldingsgedachte dood verklaard; de straf vervangen door maatregelen van preventie; en het recht verzwolgen in de omnipotentie van de maatschappij. Eilieve is dit vooruitgang der strafrechtswetenschap, of wel haar ondergang? VoN LiszT schreef destijds van de anthropologische school: „sie bestreitet dem Strafrecht den Charakter einer juristischen Disziplin und verwandelt es in einen Zweig der Gesellschaftswissenschaft; . . . . sie nimmt dem Strafprozesse seine juristische Gestaltung und verwandelt ihn in eine fachmannische psychiatrisch-anthropologische Untersuchung des Verbrechers; sie erblickt ihre Hauptaufgabe in der Erforschung der Ursachen des
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 20 oktober 1900
Rectorale redes | 130 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 20 oktober 1900
Rectorale redes | 130 Pagina's