Twee klippen.

XII.

In deze artikelen zal gehandeld worden over het Kerkisme en het kerkelijk Indifferentisme. Eerst over het Kerkisme.

In verschillende vonnen komt dit voor. Vooreerst, wanneer iemand beweert, dat er aaiten zijn kerk geen zaligheid is.

Vervolgens, wanneer hij het instituut, v^aartoe hij behoort, als de alleen ware kerk besohouwt en alle andere valsch noemt.

Ten derde, wanneer hij in Zijn kerk niet ziei de

meest zuivere, maar de zuiVere, wamieer hij haar • zuiverheid niet relatief, maar absoluut opvat.

Ten vierde, wanneer hü politiek, schoolwezen, wetenschap en kunst en zoo menig ander levensterrein afhankelijk maakt van de institutaire kerk.

Ten vijfde, wanneer men zijn lidmaatschap der geïnstitueerde kerk praotisch genoegzaam acht om het eeuwige leven te beërven.

Alsnu dient gewaarschuwd tegen het kerkelijk Indifferentisme. »

Vooraf wenschen we er op te wijzen, wat hiermee niet wordt bedoeld.

Men mag er niet toe rekenen de toenemend..? onkerkelijkheid in onze dagen, want het woord zegt het zelf, dat van kerkelijk Indifferentisme hierbij geen sprake" kan zijn.

Ook mag hier niet gedacht worden aan die buitenlandsche stroomingen, die van het kerkelijk instituut als zoodanig niets 'meer weten willen.

Hét kerkelijk Indifferentisme komt op uit de overschatting van het leerstuk der heilige algemeene christelijke kerk. De kerk, in haar aardsche verschijningen, wordt tot bijzaak gedegradeerd.

Het meest konsekwente Indifferentisme stelt alle uitwendige kerken met haar kansels, ambten en belijdenissen op één en dezelfde lijn.

Onderzoeken we de argumenten, die vóór het Indifferentisme worden aangevoerd.

Een van de meest gebru'kte argumenten is wel dit: Christus zal in den dag des oordeels niet vragen, tot welke kerk als instituut gü hebt behoord. Dit houdt evenwel geen steek. Christus zelf heeft de institutaire kerk ingesteld. Kan de kerk - als instituut Hem dan ooit onverschiUior worden?

Kerkelijk indifferentisme gaat sewoonlük voor ruim door, maar is integendeel kortzichtig en beperkt van. blik. Het bepaalt zich tot het tegenwooidige en negeert de historie. Historische studie zou uitwijzen, i oe achter de kerkelijke Terschillen een strijd om ' Je waarheid ligt.

Er zijn echter ook vormen van kerkelijk indifferentismC; , welke men met moeite ernstig nemen kan.

Men redeneert daarbij wel op ongeveer dezelfde manier, als wij totnogtoe bespraken.

Men doet scherp uitkomen bet betrekkelijke van elk kerkelijk instituut.

Men beroept zich evengoed op de heilige, algemeene, christelijke kerk.

Doch men poogt daarmee praktijken te dekken, welke allerlei willekeurige motieven achter zich hebben.

In onze groote steden komt het niet zoo zelden vpor, dat jongelui, die een taaiacte willen behalen, meer of minder geregeld naar de Engelsche of Fransche kerk gaan.

Zij gebruiken den kerkdienst als taalcursus.

Vermaant men hen, dan verweren zij zich, dat men toch ook in vreemde talen wel God kan verheerlijken.

Waarom zou het verboden zijn twee vliegen in één klap te slaan en tegelijk op het geestelijke heil als op hun toekomstige maatschappelijke positie bedacht te zijn ?

Het behoeft geen betoog, dat zij het op dat oogenblik mot hun geestelijk heil niet erg nauw nemen.

Als men hen aantoont, hoe het modernisme in die kerk is binnen gedrongen, geven zij de meest verwarde antwoorden.

Herinnert men hen aan hun belijdenis, dan dringt het vaak niet tot hen door, hoe hun kerkelijk gedrag door ontrouw wordt gekenmerkt.

Eerlijkheidshalve geven zij soms toe, dat zij daar geen zielevoedsel ontvangen, maar dit schijnt hun niet te hinderen.

De gedachte aan hun examen achtervolgt hen, tot in de kerk toe.

De meest zuivere kerk en de volstrekte gehoorzaamheid aan Christus zijn in hun bewustzijnsvernauwing tot klanken geworden.

Eerzucht en materialisme bepalen hun over de kerk als instituut. oordeel

En zijn ze voor het eene examen geslaagd, dan bereiden ze zich weer voor het andere voor.

Dan krijgt een andere kerk weer de klandisie.

Totdat zij afgestudeerd zijn.

Maar dan hebben zij in den regel ook de liefde tot , eigen kerk verloren.

Zij deelen zich maar al te dikwijls in bij de intellectueelen, die boven de kerk verheven zijn.

Hun spraak maakt hen aanstonds openbaar.

In een ander geval is het het kunstgevoel, dat tot kerkelijk indifferentisme leidt.

Ook hier begint het euvel niet zelden zich in de jeugd reeds te openbaren.

Jongelui van buitengewoneni, ook wel van middelmatigen, zelfs van benedenmatigen muzikalen aanleg gaan naar kerken, waar uitnemende organisten bet klavier bespelen.

Of ook voelen zij zich aangetrokken tot het liturgisch element in den eeredienst van andere kerken.

Zij geven er soms hoog van op, hoe hun ziel wordt opgetrokken, als zij maar onder de machtige booggewelven van een kathedraal zijn gezeten of als op plechtigen toon de liturgie wordt gelezen of als meesterlijke begeleiding het koraal door de majestueuse ruimte doet dreunen.

De prediking is voor hen bijzaak geworden.

Zij verwarren kunstimpressie met religieuse aandoening.

En het kost kracht, hen die zich op dit pad hebben begeven, van dwaling te overtuigen,

Wanneer hun eigen kerk hun ook zulk artistiek genot verschafte, zouden zij niet in den vreemde beurten.

Zij nemen het uw kerk kwalijk, dat die niet meer met hun behoeften rekent.

Schoonheid gaat bij hen boven waarheid.

Zij willen, zonder dat zij het weten, den strijd onzer vaderen tegen de verkerkelij king van de kunst en de verkunstiging van de kerk ongedaan maken.

Onkerkelijk wenschen zij niet te worden.

Maar de kerk, die het meest hun kunstaspiraties in het gevlei komt, heeft hun sympathie.

Ook dit kwaad heeft zonen van Gereformeerden huize aangetast. '

Het gebod huns Konings weegt hun niet zwaar.

Weer anderen hebben tot hun kerkgaan een bijzonderen prikkel noodig.

Nieuwsgierigheid of persoonsvereering zijn hun kerkelijke drijfveren.

Hier is er een, die eiken nieuwen predikant naloopt, in welke kerk deze ook predikt, als hij maar orthodox is.

317 Hij verslijt soms meer predikanten in een jaar dan gchoenen.

Dit blijft vaak zoo bij hem, zoolang zijn voeten hem .kunnen dragen.

Daar geeft er een sterke voorkeur aan een bepaalden predikant.

Of deze Gereformeerd, Hervormd of Luthersch is, doet er niet toe, mits hij maar iets pikants heeft.

En het is merkwaardig, waarin dat pikante al wordt gezocht.

De een wordt geïmponeerd door de stem van den dominee.

De ander door zijn excentrieke gestes, b.v. een beweging, alsof hij zich steeds maar haren uit het hoofd rukt.

De derde door zijn druk-doen.

De vierde door zijn aan de kaak stellen van kerkmenschen.

De vijfde door zijn gebruik van stereotype uitdrukkingen als eeuwigheids-en al-in hun verschillende samenstellingen.

De zesde door zijn onbegrijpelijke uiteenzettingen, die hij met een handbeweging als wroette hij in den schoot der aarde, uit de diepte ophaalt.

De zevende door zijn behandeling van actueels onderwerpen als sport, bioscoopgevaar, het zoeken van , den hedendaagscben mensch naar God enz.

Hiermee zijn we no^ niet aan het eind van de rei.

Doch ook bij hen allen staat het bevel van Christus omtrent de kerk als instituut geheel op den achtergrond.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen