Mozaïsch en Romeinsch recht : eene vergelijkende rechtsstudie - pagina 45

37

scheidene rechtsvoorschriften werden uitgevaardigd, om tegen eene te harde behandeling der slaven te waken. Veeleer is vlak het omgekeerde waar. Moge al, gelijk Tróplong poogt aan te toonen '), de invloed van het Christendom in het tot stand komen van die bepalingen zijn op te merken, — dat zij noodig ) waren, wijst op een zedelijk verval. De behoefte aan zoodanig •. ingrijpen werd eerst gevoeld, toen allengs de tucht zoo ver- ^ slapt, het levenspeil dermate gezonken was, dat een billijke j bejegening niet meer \an hooger beginsel en macht der openbare meening mocht worden verwacht. Zoo dient bij eene vergelijking van het Eomeinsche recht met dat van andere volken niet geringe voorzichtigheid in acht te worden genomen. En zoo ooit dan geldt dit, wanneer men het stelt tegenover het Mozaïsch recht. Reeds is het moeielijk met nauwkeurigheid aan te wijzen hoever de grenzen van dit laatste gaan. Niet alleen zijn er vermoedelijk nog tal van bepalingen onder Israël geweest, die metterdaad golden als voorschriften van recht, hoezeer zij ons niet zijn bewaard gebleven ^), — aan den anderen kant loopt men grootelijks gevaar menigerlei tot het recht te brengen, wat toch daartoe niet behoorde. Dit laat zich aanstonds reeds verklaren uit het bijzondere karakter, hetwelk aan Israels recht, dank zij zijnen oorsprong, of beter nog wellicht, door de openbaring daarvan geschonken, buiten twijfel toekomt. 1) De Vinfluence du Chrisüanlsme sur Ie droit cmldes Romains, hl. HQ en iol§g. ^) Voor andere volken geldt dit te meer, gelijk dan ook vou Ihering in zijne schoone beschouwingen over de Differenz des formulirten und luirklichen Rechts ons waarschuwt [Gèist des römischen iïecWs, dl. I, 4do ed., bl. 35), „das Recht irgend einer Zeit nicht mit ihren Reclitssatzenzu identificiren Was wir an dieselben haben, ist das Bewusztsein der Zeit uber ihr Recht, nicht das Recht selber Es scheint freilich höchst gewagt, wenn der vielleicht urn mehrere Jahrtausende spater lebende Historiker sich vermessen wil, den Rechlssatzcn der Vergangenheit erst ihre wahre Gestalt zu geben; es klingt paradox, dasz eiu Rechtssatz lange' nachdem er aufgehört hat zu existiren, erst entdeckt werden soil. Aber ist dies in der That so vermessen"? Wie manche geschichtliche Erscheinung wird erst begriffen, nachdem sie langst vorübergegangen ist, wie manche Persönlichkeit erst richtig gewürdigt, nachdem das Grab sich iiber ihr geschlossen hat. Jede Zeit ist ein Rathsel, das nicht sie selber, sondern erst die Zukunft lost." De historische idee. Hoe wordt hare juistheid in onze dagen ook ten aanzien der Fransche revolutie bevestigd. Niet het minst door Taine's voortreffelijken arbeid. Tusschen de oorspronkelijke stukken en de oorspronkelijke beschouwingen gaapt niet zelden het grootste verschil.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen