Ideëel en reëel - pagina 60
Rede bij de overdracht van het rectoraat aan de Vrije Universiteit
58. wetenschappen werd gevolgd; dat kon niet anders. Zoo ging het ook met de studie der psychologie, in zooverre zij vooral de uitingen van het zieleleven door middel van het lichaam, tot voorwerp van haar onderzoek, de empirie als haar uitgangspunt nam. Nu is het voor ons menschen eene natuurlijke neiging, om dat onderdeel eener wetenschap, dat, ten gevolge van zijne methode, op uitnemende resultaten mag bogen, dat daardoor veler aandacht trekt en voor het voortgezet onderzoek goede resultaten doet verwachten, als de wetenschap te gaan beschouwen. Zoo werd ook voor Paul en zijne medestanders de studie der physische zijde van de taal de taalwetenschap. Zijne methode is deze: ,,zunachst die gegebenen verhaltnisse, die sich^unserer unmittelbaren beobachtung darbieten, betrachten; — immer darauf aus sein, die realen vorgange des sprachlebens zu erfassen" i). »Wat de beschrijvende grammatica eene taal noemt, de samenvatting van het gebruikelijke, is slechts eene abstractie,die geen reëel bestaan heeft. Niets heeft bestaan dan de afzonderlijke individuen ; soorten en klassen zijn niets dan onderscheidingen van het menschelijke verstand" 2). Dat geldt van de zoölogie en geldt ook van de taalwetenschap. »Wir mussen eigentlich so viele sprachen unterscheiden als es individuen gibt" 3). Dat noem ik consequent; doch de consequentie moet dan ook nog verder worden doorgetrokken. Zijn er geen soorten maar slechts individuen, dan zal het onderscheid tusschen mensch en dier, dier en plant, plant en doode stof, ook moeten wegvallen. Maar dan is de vraag ook gewettigd: bestaan de afzonderlijke individuen dan wel ? Is de individu van heden dezelfde als die van gisteren en eergisteren ? Bestaat hij niet als een aggregaat van allerlei voortdurend wisselende bestanddeelen ? Is niet die individueele eenheid bloot eene i) Prinzipien der Sprachgeschichte, pag. 350. 2) Pag. 35. 3)- Pag. :36. ; . .
,
' "^i^l3J. •• 'i • * "
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 20 oktober 1896
Rectorale redes | 84 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 20 oktober 1896
Rectorale redes | 84 Pagina's